ಕ್ರಿಸ್ತ ವಂದನ ದೇವಾಲಯ, ಪಾಂಗಾಳ ಗುಡ್ಡೆ

ಕ್ರಿಸ್ತ ವಂದನ ದೇವಾಲಯ ಉಂದು ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟ್ ಕ್ರೈಸ್ತರೆ ಆರಾಧನಾ ಕೇಂದ್ರ. ಉಂದು ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆದ ಕಾಪು ತಾಲೂಕುದ ಪಾಂಗಾಳ ಗುಡ್ಡೆಡ್ ಉಂಡು.

ಸ್ಥಳ ಪುರಾಣ

ಪಾಂಗಾಳ ಪನ್ಪಿ ಊರುಡು ಗುಡ್ಡೆ ಪನ್ಪಿನವು ಒಂಜಿ ಜಾಗೆ. ಈ ಪರಿಸರೊಡು ಹೆಚ್ಚ ಬೆನ್ನಿ ಉಂಡು. ಮೂಡಾಯಿಡ್ದ್ ಪಡ್ಡಯಿ ಪರಪು ಒಂಜಿ ಸುದೆ ಉಂಡು. ಈ ಸುದೆ ಮುಡಯಿಡ್ದ್ ಪಾಂಗಾಳ ಆದ್ ಪಡ್ಡಾಯಿಗ್ ಪರಪುಡು. ನೆಟೆ ಉಪ್ಪನವೇ ಗುಡ್ಡೆ ಪನ್ಪಿ ಪ್ರದೇಶ. ಸುತ್ತಲಾ ಕಂಡ ಇತ್ತ್ ದ್ ಒಂಜಿ ಬರಿಟ್ಟ್ ಎತ್ತರದ ಜಾಗೆ ಉಂಡು. ಐಕ್ ಜಿಡ್ಡೆ, ಬಂಗ್ಲೆ ಇತ್ತಿನೆಡ್ದ್, ಬಂಗ್ಲೆ ಜಿಡ್ಡೆ, ಬಂಗ್ಲೆ ಗುಡ್ಡೆ ಪನೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಇತ್ತೆ ಅವು ಗುಡ್ಡೆ. ಪಿರಾಕ್ ಡ್ ಬೆನ್ನಿದ ಜಾಗೆಡ್ ಇಲ್ಲ್ ಲು ಇತ್ತ. ಅಲ್ಪ ಬೆನ್ನಿಲಾ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ದುಂಬು ಬಾರಿ ಬೊಲ್ಲದ ಕಾಲ. ಅಪಗ ಬೊಲ್ಲ ಇಲ್ಲದ ಜಾಲ್ ಗ್ ಬನ್ನಗ ಉಂತೆರೆಗಾದ್ ಈ ಎತ್ತರೊ ಪ್ರದೇಶೊಗು ಬರೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಅಂಚ. ಜಿಡ್ಡೆ, ಗುಡ್ಡೆ ಆದ್ ಪುದರ್ ಪಡೆತ್ಂಡ್. ಮುಲ್ಪ ಬೆನ್ನಿ ಹೆಚ್ಚ ದಾಯೆ ಪಂಡ. ಈ ಗ್ರಾಮೊಗು ದುಂಬು ಆರ್ಯಾಡಿ ಗ್ರಾಮ ಪುದರ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಆರ್ಯಾಡಿ ಪಂಡ ಆರಿದ +ಅಡಿ= ಆರ್ಯಾಡಿ. ತುದೆ ಎಲ್ಯೆ ಆದ್ ಜಾಗೆ ಆದ್ ಬೆನ್ನಿ ಮಲ್ಪರೆ ಸುರು ಆಯಿ ಜಾಗೆ. ಮುಲ್ತ ಕಂಡೊಡು ಓಲು ಗರ್ತ್ಂಡಲಾ ತುದೆತ್ತ ಅಡಿಟ್ಟ್ ಗರ್ತ್ಂಡ ಎಂಚ ಕೇದ್ (ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣ್) ತಿಕ್ಕುಂಡ ಅಂಚಿನವೇ ಮಣ್ಣ್ ತಿಕ್ಕುಂಡು.

ದೇವಾಲಯ ಸ್ಥಾಪನೆ

ಈ ದೇವಾಲಯ ಸ್ಥಾಪನೆ ಆತಿನಿ ೧೮೫೧ನೇ ಇಸವಿಡ್. ಉಂದೆನ್ ಪ್ರಾರಂಭ ಮಲ್ತಿನಾರ್ ಬಾಸೆಲ್ ಮಿಶನ್ ದ ಮಿಶನರಿ ಆಯಿ ರೆವೆ. ಸಿ. ಎಲ್. ಗ್ರೇನರ್. ಈ ದೇವಾಲಯದ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಕಾಪು, ಪೊಲಿಪು, ಕೈಪುಂಜಾಲ್, ಮಟ್ಟು, ಉಳಿಯಾರಗೋಳಿ, ಶಂಕರಪುರ, ಮೂಡಬೆಟ್ಟು, ಸುಭಾಶ್ ನಗರ, ಪಾಂಗಾಳ, ಸೀಲಾಪುರ. ಈ ದೇವಾಲಯೊಡು ಇತ್ತೆ ೧೪೫ ಕುಟುಂಬೊಲು ಉಂಡು. ಮುಲ್ತ ಕ್ರೈಸ್ತೆರ್ ದುಂಬು ನೇಯಿಗೆ, ಕಲಿ ಮೂರುನವು, ಬೆನ್ನಿ ಸಾಗೋಳಿ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಇತ್ತೆ ಮುಲ್ತ ಧರ್ಮಗುರು ರೆವೆ. ಶಶಿಕಲಾ ಅಂಚನ್

ದೇವಾಲಯ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಲ್ತಿ ಶಾಲೆ

ಈ ದೇವಾಲಯದ ಆಡಳಿತೊಡು ಒಂಜಿ ಶಾಲೆ ನಡತೊಂದಿತ್ತ್ಂಡ್. ಐತ ಪುದರ್ ಯು.ಬಿ.ಎಂ. ಸಿ. ಹಿರಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆ. ಉಂದು ೧೮೭೦ ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಪ್ರಾರಂಭ ಆದ್ ೧೯೮೦ ಮುಟ್ಟ ನಡತೊಂದಿತ್ತ್ಂಡ್. ಉಳಿಯಾರಗೋಳಿ ಗ್ರಾಮದ ಸುರುತ್ತ ಶಾಲೆ ಉಂದು. ಕಾಪುಡು ಒಂಜಿ ಸರಕಾರಿ ಶಾಲೆ ಬುಡುಂಡ ಬೇತೆ ಒಂಜಿ ಶಾಲೆಲಾ ಈ ಪರಿಸರೊಟ್ಟು ಇತ್ತ್ ಜಿ. ಇತ್ತೆ ದಂಡತೀರ್ಥ ಶಾಲೆ, ಕೈಪುಂಜಾಲ್ ಡ್ ಸರಕಾರಿ ಶಾಲೆ, ಪೊಲಿಪುಡು ಸರಕಾರಿ ಶಾಲೆ, ಪಾಂಗಾಳಡ್ ರಡ್ಡ್ ಶಾಲೆ ಉಂಡು. == ಸಭೆಟುಪ್ಪು ಇತರ ಸಂಸ್ಥೆಲು = ಜೋಕುಲೆಗಾದ್ ಐತಾರ ಶಾಲೆ = ಜವನೆರೆ ಕೂಟ =ಪೊಂಜೊವುಲ ಕೂಟ = ಪ್ರಾಯಸ್ಥೆರೆ ಕೂಟ

ಸಭೆಟುಪ್ಪು ಸದಸ್ಯೆರೆ ಬರಿ ಪುದರುಲು

ಅಮ್ಮನ್ನ, ಸೋನ್ಸ್, ಕರ್ಕಡ, ಸಾಲಿನ್ಸ್, ಅಂಚನ್, ಸಿಲ್ವರ್, ಮಾಬೆನ್, ಕೋಟ್ಯಾನ್, ಕುಂದರ್, ಪುತ್ರನ್,

ಸಭೆತ್ತ ಸದಸ್ಯೆರೆ ಕಸಬು

1. ಬೆನ್ನಿ

ಮುಲ್ತ ಮೂಲ ಬೇಸಾಯ ಬೆನ್ನಿ. ಉಂದು ಹೆಚ್ಚ ಕಡಲಬರಿ, ತುದೆತ್ತ ಬರಿ ಆಯಿನೆಡ್ದ್ ಬೆನ್ನಿ ಬೆನ್ಯರೆ ಮಸ್ತ್ ಕಂಡೊಲು ಉಂಡು. ಅಂಚಾದ್ ಮುಲ್ಪ ಮರಿಯಲದ ಬುಲೆ ಬಾರ್ ಬುಲೆಪಾಪುನು. ದುಂಬು ವರ್ಷದ ಮೂಜಿ ಬುಲೆಲಾ ಬುಲೆವೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಮಲ್ತ ಮುಖ್ಯ ಬುಲೆಕ್ಕುಲು -ಅರಿ, ಕಂರ್ಬು, ಪದೆಂಗಿ, ಆವಡೆ, ಎಡ್ಮೆ, ಉರ್ದು, ಕುಡು, ಪೂಪೆಲ್ ಪದೆಂಗಿ- ಆಂಡ ಇತ್ತೆ ಕಡಲ ಬರಿತ್ತಕಲೆಗ್ ಉಪ್ಪುದ ಅಂಶ ಹೆಚ್ಚಾಯಿನೆಡ್ದ್ ಬಾರ್ ಬುಳೆಪಾವುನಿ ಒಂತೆ ಕಮ್ಮಿ. ಆಂಡ ಸುದೆತ್ತ ಬರಿಟ್ಟ್ ವಾಸ ಮಲ್ಪುಕುಲು ಬಾರ್ ಬುಳೆಪಾವೆರ್. ಆಂಡ ಇತ್ತಿತ್ತೆ ದಾನ್ಯೊಲೆನ್ ಬುಲೆಪಾವುನ ಒಂತೆ ಕಡಮೆ ಆತ್ಂಡ್. ಮುಲ್ಪದ ಕಂಡೊಲೆಡ್ ಉಪ್ಪುದ ಆಂಶ ಹೆಚ್ಚಿತ್ತಿನಡ್ದ್ ಕಂರ್ಬುಲಾ ಬುಲೆಪಾವುಜೆರ್. ದುಂಬು ಸುಮಾರ್ ನಾಲೈನ್ ಕುಟುಂಬದಕಲು ಕಂರ್ಬು ಬುಲೆಪಾದ್ ಮುಲ್ಪನೇ ಬೆಲ್ಲ ಮಲ್ಪುನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಲಾ ಇತ್ತ್ಂಡ್.

1. ಇತರ ಬುಲೆಕ್ಕುಲು

ಕಂಡೊಲೆಡ್ ತಾರಾಯಿ ಬುಲೆಪಾವೆರ್. ಅತ್ತಂತೆ ಕರುಕುಂಬುಡ, ಬೆಲ್ಲ ಕುಂಬುಡ, ಮಲ್ಲ ತೆಕ್ಕರೆ,ತೌತೆ,ಪೀರೆ, ಲತ್ತಂಡೆ, ಕಂಚಲ, ಉದ್ದ ಮುಂಚಿ, ಕುದ್ಯ ಮುಂಚಿ, ಬಸಲೆ, ಪದ್ಪೆಲೆನ್ ಬುಳೆಪಾವೆರ್. ಸಭೆತ್ತ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಆಯಿ ಕೈಪುಂಜಾಲ್, ಮಟ್ಟ್ ಪ್ರದೇಶೊಲೆಡ್ ಮಸ್ತ್ ಕ್ರೈಸ್ತೆರ್ ವಾಸ ಮಲ್ತೊಂದುಲ್ಲೆರ್. ಮೊಕುಲು ಕೃಷಿತೊಟ್ಟುಗು ಮಟ್ಟ್ ಗುಳ್ಳೊನು ಬುಲೆಪಾದ್ , ಕಾಪು, ಉಡುಪಿ, ಪಡುಬಿದ್ರೆ ಸಂತೆಲೆಡ್ ಮಾರಾಟ ಮಲ್ಪುವೆರ್.ನೆತ್ತೊಟ್ಟಿಗೆ ಕೆಂಪು, ಬೊಲ್ದು ಪದ್ಪೆನ್ಲಾ ಬುಲೆಪಾವೆರ್. ಕೃಷಿ ಮಲ್ಪುನೆಟ್ಟ್, ಬಿತ್ತ್ ಲೆನ್ ಜೋಪಾನ ಮಲ್ಪನವು, ಬಾರ್ ನ್ ಜೋಪಾನ ಮಲ್ಪರೆ ಇಲ್ಲದ ಜಾಲ್ ಡ್ ತುಪ್ಪು, ಬಾರ್ ನ್ ಅರಿ ಮಲ್ಪರೆ ಜಾಲ್ ಡ್ ಆರಿ ಮೆಪ್ಪುನ ಗುಂಡಿಲು ಇತ್ತ್ಂಡ್.

1. ಇತರ ಕಸುಬುಲು

ಸಭೆತ್ತ ಸದಸ್ಯೆರ್ ಮೀನುಗಾರಿಕೆಡ್ಲಾ ಉಲ್ಲೆರ್, ತುದೆಟ್ಟ್ ದೆಂಜಿ, ಮೊಡೆಂಜಿ, ಇತರ ಮೀನ್ ಲೆನ್ ಪತ್ತರೆ ಮೊಕುಲು ಬಾರಿ ಬಿರ್ಸೆರ್. ಸಭೆಟ್ಟ್ ದುಂಬು ಕಲಿ ಮೂರುನಾಕು ಇತ್ತೆರ್, ಇತ್ತೆ ಮೂರುಕುಲ ಕಮ್ಮಿ ಕೆಲೆವೆರ್ ಕಲಿ ಮೂರ್ಯೆರೆ ಮರೊಕ್ಲೆನ್ ಬಾಕಿದಕಲೆಗ್ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಸಭೆಟ್ಟ್ ಸುಮಾರ್ ೧೫ ಕುಟುಂಬೊದ ಇಲ್ಲಡ್ ಮಗ್ಗ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಇತ್ತೆ ಅವು ಮಾತಾಲಾ ಚರಿತ್ರೆ. ಗುಡ್ಡೆ ಸಭೆಟ್ಟ್ ಗಿಡಮೂಲಿಕೆದ ಮರ್ದ್ ಲೆನ್ ಮಲ್ಪು ಕುಟುಂಬೊಲುಲಾ ಉಂಡು, ಬಾಲಗ್ರಹ ತೈಲ, ಕಿರಿಯಾತ್ ಕಸಾಯ, ಬೇನೆದ ಎಣ್ಣೆ, ಪೆದ್ಮೆದಿ ಮರ್ದ್ ಲೆನ್ ಮಲ್ತೊಂದು ಕೆಲವು ಗಿಡಮೂಲಿಕೆಲೆನ ಪೊಲಬುನು ಪಡೆತ್ತ್ ದೆರ್. ಸಂಪ್ರಾದಾಯಕ ಗರ್ಭದಾರಣೆ, ಕೈಕಂಜಿಲೆ ಸೀಕ್ ಲೆಗ್ ಮರ್ದ್ ಲೆನ್ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ತಾರೈದ ತೆಪ್ಪುನು ಕೆದುಟ್ಟು ಕೌಂತ್ ದ್ ದೀದ್ ಅವೆನ್ ಗುದ್ದುದು ಉಗ್ಗೆದ ಬಲ್ಲ್, ಪುರಿಬಲ್ಲ್, ಮಣಿಪು, ಬಲ, ಮೂಂಕುದ ಬಲ್ಲ್, ಕೋರಿ ಕಟ್ಟುನ ಬಲ್ಲ್ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್

1. ಊರ್ದ ಗೊಬ್ಬುಲು==

ಕಂಬುಲ, ಕೋರ್ದಕಟ್ಟ, ತಾರಾಯಿ ಕುಟ್ಟುನ ಗೊಬ್ಬಲೆಡ್ಲಾ ಸಭೆತ್ತಾಕುಲು ಬಿರ್ಸೆರ್. ಗುಡ್ಟೆ ಸಭೆಟ್ಟ್ ಸುಮಾರ್ ೬ ಕುಟುಂಬೊಲೆಡ್ ಗಿಡ್ದೆರುಲೆನ್ ಸಾಂಕೊದಿತ್ತೆರ್. ತುಳು ನಾಡ್ ಡ್ ಕಂಬುಲೊಡು ಪಾಲ್ ಪಡೆವೊಂದಿತ್ತೆರ್, ಗಿಡ್ದೆರು ಸಾಂಕುನೆಟ್ಟ್, ಗಿಡಪುನೆಟ್ಟ್ ಬಿರ್ಸೆರ್. ಗುಡ್ಡೆಡ್ ಸದಸ್ಯೆರ್ನ ೩ ಕಂಬಳ ಕಂಡಲಾ ಇತ್ತ್ ದ್ ಐಟ್ ಕಂಬಳಲಾ ನಡತ್ಂಡ್ ಅತ್ತಂದೆ ಗಿಡ್ದೆರ್ಲುಲೆಗ್ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಲ್ಪರೆ ಈ ಕಂಡೊಲೆನ್ ಬಳಕೆ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಇತ್ತೆಲಾ ಕಂಬಲಕಂಡ ಪನ್ಪಿ ಕಂಡ ಒಂಜಿ ಸಭೆತ್ತ ಸದಸ್ಯೆರೆಡ ಉಂಡು. ಕಂಬಲಕಂಡ, ಪುನ್ಕೆದಟಿತ್ತಕಂಡ, ಪಡ್ಡಾಯಿ ಬರಿತ್ತ ಕಂಡ, ಸಂಕದ ಬರಿತ್ತ ಕಂಡ, ಬಂಗ್ಲೆ ಜಿಡ್ಡೆದ ಕಂಡ, ಇಂವ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಕಂಡೊಲೆ ಪುದರುಲು ಬೆನ್ಪಿನ ಕಂಡೊಲೆಗ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್.