ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪರ್ವತೊ

ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶೊನು ಬಯಲು ಸೀಮೆರ್ದ್ ಬೇತೆ ಮಲ್ಪುನ ಗಟ್ಟ ಪರ್ವತೊಲೆಗ್ ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪರ್ವತೊ ಪನ್ಪಿನ ಪುದರ್ ಕದಂಬೆರೆನ ಕಾಲೊಡುದು ಇಂಚಿ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ಬ್ರಿಟಿಷೆರ್ ಈ ಪರ್ವತಸ್ತೋಮೊಗು ಪಶ್ಚಿಮ (ಪಡ್ಡಾಯಿ) ಗಟ್ಟೊಲು (Western Ghats) ಪಂಡ್‍ದ್ ಪುದರ್ ಕೊರಿಯೆರ್. ಉಂದೆಕ್ ಭಾರತದ ಮಹಾ ಗಟ್ಟೊಲು (Great Escarpment of India) ಪನ್ಪಿನ ಪುದರುಲಾ ಉಂಡು.

ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಲೆಡ್ ಕೇರಳದ ಎರವಿಕುಲಂ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನೊತ ಉಲಾಯಿ ಬರ್ಪಿನ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟೊಡುದು 2,695 ಮಿ ಎತ್ತರದ ಆನೆಮುಡಿ ಪನ್ಪಿನ ಶಿಖರ ಮಾಮಲ್ಲ ಎತ್ತರದ ಶಿಖರ ಆದುಂಡು. ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಡ್ ಬರ್ಪಿನ ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು ಜಿಲ್ಲೆದ ಮುಳ್ಳಯ್ಯನಗಿರಿ (1,930 ಮೀ ಎತ್ತರ)ರಾಜ್ಯದ ಮಾಮಲ್ಲ ಎತ್ತರದ ಶಿಖರ ಆದುಂಡು.^[೧]

ವ್ಯಾಪ್ತಿ- ವಿಸ್ತೀರ್ಣ

ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪರ್ವತೊಲು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಪಡ್ಡಾಯಿ ಭಾಗೊಡು ಬಡಕಾಯಿದ ಗುಜರಾತ್ ರಾಜ್ಯೊಡುದು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಗೋವಾ, ಕರ್ನಾಟಕ ಬೊಕ ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯೊಲೆಡ್ ಪಟ್ಟೆದ ಲೆಕ್ಕ ಸುಮಾರಾದ್ ೧,೬೦೦ ಕಿಮಿ. ಉದ್ದೊಗು ಅಂಚನೆ ೧೦೦ ಕಿಮಿ ಅಗೆಲೊಡು ಪರಡ್ದ್ ಉಂಡು.^[೨]

ಸಹ್ಯಾದ್ರಿದ ಪರ್ವತೊಲು

ಕರ್ನಾಟಕ ಭಾಗ

ಕರ್ನಾಟಕ ಭಾಗೊಡಿಪ್ಪುನ ಪರ್ವತೊಲೆನ ಎತ್ತರ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟೊರ್ದ್
ಪರ್ವತೊ	ಜಿಲ್ಲೆ	ಎತ್ತರ (ಅಡಿ)	ಎತ್ತರ (ಮೀ)
ಮುಳ್ಳಯ್ಯನ ಗಿರಿ	ಚಿಕ್ಕ ಮಗಳೂರು	೬೩೩೦	೧೯೩೦
ಬಾಬಬುಡಾನ್ ಗಿರಿ	ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು	೬೨೧೭	೧೮೯೫
ಕುದುರೆಮುಖ	ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು	೬೨೧೪	೧೮೯೪
ತಡಿಯಂಡಮೋಳು	ಕೊಡಗು	೫೭೩೫	೧೭೪೮
ಪುಷ್ಪಗಿರಿ	ಕೊಡಗು	೫೭೩೫	೧೭೪೮
ಬ್ರಹ್ಮಗಿರಿ	ಕೊಡಗು	೫೨೭೬	೧೬೦೮
ಕೊಡಚಾದ್ರಿ	ಶಿವಮೊಗ್ಗ	೪೪೦೬	೧೩೪೩
ಕುಂದಾದ್ರಿ	ಶಿವಮೊಗ್ಗ	೨೭೧೦	೮೨೬
ಆಗುಂಬೆ	ಶಿವಮೊಗ್ಗ	೨೧೧೦	೬೪೩

ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ : ಕರ್ನಾಟಕ ಭಾಗದ ಗಾಟಿಲು

ಪಡ್ಡಾಯಿದ ಕರಾವಳಿರ್ದ್ ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪರ್ವತೊಲೆನ್ ಮಿತಾದ್ ಬಯಲು ಸೀಮೆಗ್ ಪೋಪಿನ ಪರ್ವತದ ಸಾದಿಲೆನ್ ಗಟ್ಟೊಲು (ಗಾಟಿಲು, ಘಾಟಿಲು) ಇಂದ್ ಪಣ್ಪಿನ ರೂಡಿ ಉಂಡು.

ಕರ್ನಾಟಕದ ಸೀಮೆದ ಗಾಟಿಲೆನ ಪಟ್ಟಿ ಮೂಲುಂಡು:(ತೆಂಕಾಯಿರ್ದ್-ಬಡಕಾಯಿಗ್)

ಸಂಪಾಜೆ ಗಾಟಿ- (ಸುಳ್ಯ- ಮಡಿಕೇರಿ ರಸ್ತೆ)
ಬಿಸಲೆ ಗಾಟಿ- (ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ-ಸಕಲೇಶಪುರ ರಸ್ತೆ)
ಶಿರಾಡಿ ಗಾಟಿ- (ಗುಂಡ್ಯ-ಸಕಲೇಶಪುರ ರಸ್ತೆ)
ಚಾರ್ಮಾಡಿ ಗಾಟಿ- (ಉಜಿರೆ-ಮೂಡಿಗೆರೆ ರಸ್ತೆ)
ಆಗುಂಬೆ ಗಾಟಿ- (ಸೋಮೇಶ್ವರ-ಆಗುಂಬೆ ರಸ್ತೆ)
ಹುಲಿಕಲ್ ಗಾಟಿ- (ಬಾಳೆಬರೆ ಗಾಟಿ) - (ಹೊಸಂಗಡಿ-ಹೊಸನಗರ ರಸ್ತೆ)
ಕೋಗರ್ ಗಾಟಿ- (ಭಟ್ಕಳ-ಜೋಗ ರಸ್ತೆ)
ಗೇರಸೊಪ್ಪ ಗಾಟಿ- (ಹೊನ್ನಾವರ- ಜೋಗ ರಸ್ತೆ)
ದೇವಿಮನೆ ಗಾಟಿ- ( ಕುಮಟಾ-ಶಿರಶಿ ರಸ್ತೆ).
ಅರಬೈಲ್ ಗಾಟಿ- (ಅಂಕೋಲಾ-ಯಲ್ಲಾಪುರ ರಸ್ತೆ)

ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯೊಡ್ ಬರ್ಪಿನ ಗಾಟಿಲು

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಸೀಮೆದ ಗಾಟಿಲೆನ ಪಟ್ಟಿ ಮೂಲುಂಡು:

ಅಂಬೋಳಿ ಗಾಟಿ: (ಸಾವಂತವಾಡಿ-ಬೆಳಗಾಂ ರಸ್ತೆ)
ಅಂಬಾ ಗಾಟಿ: (ರತ್ನಗಿರಿ-ಕೊಲ್ಲಾಪುರ ರಸ್ತೆ)
ಕುಂಬರ್ಲಿ ಗಾಟಿ (ರತ್ನಗಿರಿ ಸತಾರ ರಸ್ತೆ)
ಭೋರ್ ಗಾಟಿ: (ಕರ್ಜತ್-ಖಂಡಾಲ ರಸ್ತೆ)
ಕಶೋಡಿ ಗಾಟಿ : (ಪೋಲ್ದಾಪುರ-ಮುಂಬಾಯಿ ರಸ್ತೆ)
ಮುಳ್ಶೇಜ್ ಗಾಟಿ: (ಪುಣೆ-ಮುಂಬಾಯಿ ರಸ್ತೆ)
ತಾಂಹಿನಿ ಗಾಟಿ: (ಪುಣೆ-ಮುಂಬಾಯಿ ರಸ್ತೆ)
ಖಂಬಟ್ಲಿ ಗಾಟಿ: (ಪುಣೆ-ಮುಂಬಾಯಿ ರಸ್ತೆ)
ಮಧೆ ಗಾಟಿ: (ಪುಣೆ- ರಸ್ತೆ)
ಕಸರಾ ಗಾಟಿ:(ಮುಂಬಾಯಿ-ನಾಸಿಕ್ ರಸ್ತೆ)
ಚೋರ್ಲಾ ಗಾಟಿ (ಗೋವಾ- ಗಡಿ ರಸ್ತೆ)
ವರಂಧಾ ಗಾಟಿ( ಶಿವತಾರಗಲ್ ರಸ್ತೆ)
ಅಂಬೆನಾಲಿ ಗಾಟಿ: (ಪೋಲ್ದಾಪುರ- ಮಹಾಬಲೇಶ್ವರ ರಸ್ತೆ)
ಕರುಲ್ ಗಾಟಿ-ಭೂಯಿಖಾವ್ಡ ಗಾಟಿ (ಗಗನ್ ಬಾವ್ಡ ರಸ್ತೆ)
ಶಿಡಿಗಾ ಗಾಟಿ-ಗಣೇಶ್ ಗಾಟಿ ( ಭೀಮಶಂಕರ ರಸ್ತೆ)

ರಕ್ಷಿತ ಅರಣ್ಯೊಲು- ಪ್ರಪಂಚ ಪರಂಪರೆ ತಾಣೊಲು

ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಗಟ್ಟೊಲೆನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಡ್ ಬರ್ಪಿನ ಮುಖ್ಯವಾಯಿನ ರಕ್ಷಿತ ಅರಣ್ಯೊಲೆನ ಬೊಕ ಯುನೆಸ್ಕೋ(UNESCO) ಅಂಗೀಕಾರ ಮಲ್ತಿದಿನ ಪ್ರಪಂಚ ಪರಂಪರೆದ ತಾಣೊಲು ಪಟ್ಟಿ ಈ ತಿರ್ತು ಕೊರ್ತುಂಡು:

ಕೇರಳ ಭಾಗ

ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ ಬೊಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ
ಕಾಲಕ್ಕಾಡ್ ಮುಂಡತುರೈ ಪಿಲಿ ಕಾಪಿಕಾಡು
ತಟ್ಟೆಕಾಡ್ ಪಕ್ಕಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ
ಮುಡುಮಲೈ ಪಿಲಿ ಕಾಪಿಕಾಡು
ಶೇಂದುರ್ನೆ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ನೆಯ್ಯಾರ್ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ಪೆಪ್ಪರಾ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ಪೆರಿಯಾರ್ ಪಿಲಿ ಕಾಪಿಕಾಡು
ಶ್ರೀವಿಲ್ಲಿಪುತ್ತೂರು ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ಎರವಿಕುಲಂ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ
ಗ್ರಾಸ್ ಹಿಲ್ಸ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ
ಸತ್ಯಮಂಗಲಂ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ಚಿನ್ನಾರ್ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ಸೈಲೆಂಟ್ ವ್ಯಾಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ
ಪೊಸ ಅಮರಂಬಲಂ ಕಾಪಿಕಾಡು(ರಕ್ಷಿತಾರಣ್ಯ)
ಮುಕುರ್ತಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ
ಅರಲಂ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ಕಾಸ್ ಪದವು
ರಾಧಾನಗರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ಪರಂಬಿಕುಲಂ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ಪಂಬುದಂ ಶೋಲಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ
ಆನೆಮುಡಿ ಶೋಲಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ
ಚಿಮ್ಮೋನಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ಪೀಚಿ ವಜಾನಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ವಯನಾಡ್ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ಮತಿಕೆಟ್ಟನ್ ಶೋಲಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ
ಕುರುಂಜಿಮಲೆ ಅಭಯಾರಣ್ಯ
ಕರಿಂಪುಜ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ
ಇಡುಕ್ಕಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ರಾಣಿಪುರಂ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ

ಕರ್ನಾಟಕ ಭಾಗ

ಪುಷ್ಪಗಿರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ಬ್ರಹ್ಮಗಿರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ತಲಕಾವೇರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ಕುದುರೆಮುಖ ರಾಷ್ಟ್ರಿಯ ಉದ್ಯಾನವನ
ಸೋಮೇಶ್ವರ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಭಾಗ

ಕೊಯಿನ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆಭಯಾರಣ್ಯ
ಚಂದೋಳಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನ.

ಭೂವಿಜ್ಞಾನ- ಪರ್ವತೊದ ಉಗಮ

ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಭೂವಿಜ್ಞಾನಿ ಆದಿತ್ತಿನ ದಿವಂಗತ ಡಾ| ಬಿ.ಪಿ.ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ ಆರ್ ಸುಮಾರಾದ್ ೨೦ ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷ ಪಿರಾವುಡು ಮಿಯೋಸೀನ್ ಯುಗೊಟು ದಖ್ಣಣ (ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ) ಪೀಠಭೂಮಿಡು ಸ್ತರಭಂಗವಾಯಿನ ಕಾರಣ ಕರಾವಳಿದ ಭೂಭಾಗ ತಿರ್ತ್ ಕಂತ್‍ದ್ ಪೋದ್ ಅಂಚನೆ ಬಯಲು ಸೀಮೆದ ಭೂಭಾಗ ಮಿತ್ತ್ ಲಕ್‌ದ್ ಈ ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪರ್ವತ ಸ್ತೋಮ ಅಸ್ತಿತ್ವೊಗು ಬತ್ತ್ಂಡ್ ಪಂದ್ ತೆರಿಪಾಯೆರ್. ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಆಯಿನ ಸಂಶೋಧನೆಲೆನ ಪ್ರಕಾರ ಫಲಕ ವಿಬಂಧನ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಅನುಸಾರ ಭರತ ಖಂಡದ ಭೂ ಫಲಕ ಉತ್ತರ-ಈಶಾನ್ಯ ದಿಕ್ಕ್ ಡ್ ನಿರಂತರವಾದ್ ನಿಧಾನ ಗತಿಟ್ ಪರಪುನಗ ಹಿಮಾಲಯ-ಸಿವಾಲಿಕ್ ಪರ್ವತೊಲು ಅಸ್ತಿತ್ವೊಗು ಬತ್ತಿನಂಚನೆ ಈವೊಂಜಿ ಫಲಕ ಚಲನೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ನಿರಂತರವಾದ್ ದುಂಬರಿನಗ, ಭೂ-ಫಲಕ ಚಲನೆದ ಒತ್ತಡ ದಖ್ಖಣ-ಪೀಠಭೂಮಿಗು ಬೂರುದು, (ಇತ್ತೆದ) ಕರಾವಳಿ ಭೂಭಾಗ ಕುಸಿದ್ ತಗ್ಗ್ಂಡ್ ಅಂಚನೆ ಬಯಲುಸೀಮೆದ ಭೂಭಾಗ ಮಿತ್ತ್ ಲಕ್‌ದ್ ಉಂತುಂಡು: ಕರಾವಳಿದ ಕಂತಿನ ಭೂಭಾಗ- ಬಯಲುಸೀಮೆದ ಲಕ್‌ದ್ ಉಂತಿನ ಭೂಭಾಗೊ ಸೇರುನವುಲು, ಫಲಕ ಚಲನೆದ ಒತ್ತಡ ತೀವ್ರವಾಯಿನ ಕಾರಣ, ಪರ್ವತೊಲು ಉಂಡಾಯ ಪನ್ಪಿನವು ಭೂವಿಜ್ಞಾನಿಲೆನ ವಿವರಣೆ.

ಬರ್ಸದ ಪ್ರಮಾಣೊ

ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪರ್ವತೊಲು ಅಸ್ತಿತ್ವೊಗು ಬತ್ತಿನ ಬೊಕ್ಕ ಈ ಭೂಭಾಗೊಡು ಬೂರುನ ಬರ್ಸದ ಪ್ರಮಾಣ ಎಚ್ಚಿಂಡ್. ಪರ್ವತೊಲು ಬರ್ಸದ ಮೋಡೊಲೆನ್ ತಡೆಪುನ ಕಾರಣ ಪರ್ವತೊದ ಪಡ್ಡಾಯಿಡ್ ಪನ್ನಗ ಕರಾವಳಿ ಭೂಭಾಗೊಡು ಬೂರುನ ಮುಂಗಾರು ಬರ್ಸದ ಪ್ರಮಾಣ ದಿಂಜ ಆಂಡ್.

ತುದೆಕುಲೆನ ಪರಪು

ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪರ್ವತ ವಲಯೊಡು ಬೂರುನ ಬರ್ಸದ ಪ್ರಮಾಣ ದಿಂಜ ಆಯಿನ ಲೆಕ್ಕೊನೆ, ಸಹ್ಯಾದ್ರಿದ ಬೊಟ್ಟಲೆಡ್ ಪೊಸ ತುದೆಕುಲೆನ ಉಗಮ ಆಂಡ್. ಸಹ್ಯಾದ್ರಿದ ಪಡ್ಡಾಯಿ ಮೆಯಿಟ್ ಉಗಮವಾಯಿನ ತುದೆಕುಲು ಪಡ್ಡಾಯಿಗ್ ಪರತೊಂದು ಪೋದ್ ಅರಬಿ ಕಡಲ್ ಸೇರುನ ನದಿವ್ಯೂಹ ಪದ್ಧತಿ ಸುರುವಾಂಡ್. ಅಂಚನೆ ಸಹ್ಯಾದ್ರಿದ ಮೂಡಾಯಿ ಮೆಯಿಟ್ ಪುಟಿನ ತುದೆಕುಲು ಮೂಡಾಯಿಗ್ ಬಯಲ್ ಸೀಮೆದ ಮೆಯಿಟ್ ಪರತೊಂದು ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ ಸೇರುನ ರಿವಾಜಿಲಾ ಅಸ್ತಿತ್ವೊಗು ಬತ್ತ್ಂಡ್. ಈ ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪರ್ವತ ಉಗಮದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಡ್ ಕೆಲವು ಸಂಕೀರ್ಣ ಭೂಚಲನೆ ಬೊಕ್ಕ ಸ್ತರಭಂಗ ಆಯಿನ ದಿಸೆಟ್ ಕೆಲವು ಮೂಡಾಯಿ ಮೆಯಿತ ತುದೆಕುಲು ಬಲವಂತೊಡು ಪಡ್ಡಾಯಿಗ್ ತಿರುಗಿದೆನ ಉದರ್ಮೆಲೆನ್ಲಾ ತೂವೊಲಿ.(ಉದರ್ಮೆಗ್: ಶರಾವತಿ ತುದೆ ಸಹ್ಯಾದ್ರಿದ ಶಿಖರೊಲೆನ ಅಕ್ಷದ ಮೂಡಾಯಿ ಮೆಯಿಟ್ ಪುಟುಂಡಲಾ ಪಡ್ಡಾಯಿಗ್ ತಿರುಗುದು ಹೊನ್ನಾವರದ ಕೈತಲ್ ಪಡ್ಡಾಯಿದ ಅರಬಿ ಕಡಲ್ ಸೇರುಂಡು.)

ಜೀವ ವೈವಿದ್ಯ

ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪರ್ವತೊಲೆನ ಮಿತ್ತ್ ಪುದೆತಿದಿನ ಕಾಡುಲೆಡ್ 7,402 ವಿವಿಧ ಜಾತಿದ ಸಸ್ಯೊಲು ಉಲ್ಲಾ ಇಂದ್ ಗಣನೆ ಮಲ್ತ್ ದೆರ್. ಉಂದೆಟ್ 5588 ಜಾತಿದ ಸಸ್ಯೊಲು ದೇಶಿಯ ಬೊಕ ಒರಿದಿನವು ವಿದೇಶಿ ಮೂಲದವು ಇಜಿಂಡ ಆಲಂಕಾರೊಗು ಬಳಕೆ ಆಪಿನವು ಇಂದ್ ತೆರಿದ್ ಬೈದಿಂಡ್.

ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಸ್ತೋಮೊಲೆಡ್ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪಿನ ಬಗೆಬಗೆತ ಪ್ರಾಣಿ ಪ್ರಪಂಚದ ವೈವಿದ್ಯೊಲೆಡು ಮುಖ್ಯವಾಯಿನವು ಅಂದಾಜಿ 6,000 ಜಾತಿದ ಕೀಟೊಲು, 334 ಜಾತಿದ ಚಿಟ್ಟೆಲು, 258 ಜಾತಿದ ಶಂಕೊಲು, 288 ಜಾತಿದ ಮೀನುಲು, 179 ಜಾತಿದ ಉಭಯಚರೊಲು, 508 ಜಾತಿದ ಪಕ್ಕಿಲು ಬೊಕ 139 ಜಾತಿದ ಸಸ್ತನಿಲು ಈ ಸ್ತೋಮೊಲೆಡ್ ಜೀವಂತವಾದ್ ಇಪ್ಪುನೆನ್ ಗುರುತಿಸಾದೆರ್.

ಪರಿಸರ ಮಹತ್ವ

ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ/ಪಡ್ಡಾಯಿ ಗಟ್ಟೊಲು ಭಾರತದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಪರಿಸರ ಬೊಕ ಜೀವ ವೈವಿಧ್ಯ ಅಮೂಲ್ಯವಾಯಿನ ಸಂಪೊತ್ತು ಆಯಿನ ಕಾರಣ, ಅವೆನ್ ಮಾಜಾವಂದೆ ಕಾಪುನವು ಅಂಚನೆ ತಾಂಕುನವು ಜನಕುಲು ಅಂಚನೆ ಸರ್ಕಾರ ಮಲ್ಪೊಡಾಯಿನ ಅಗತ್ಯದ ಕೆಲಸೊಲೆಡ್ ಒಂಜಿ ಆದುಂಡು. ಪರಿಸರ ಇನ್ನಗ ಜೀವ ವೈವಿಧ್ಯ ಮಾತ್ರಾ ಇನ್ಪಿನ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಕೆಲವು ಪರಿಸರ ತಜ್ಞೆರೆಗ್ ಉಂಡು. ಪರಿಸರ ತಜ್ಞೆರೆಗ್ ಪರಿಸರೊಗು ಸಂಬಂಧ ಪಟಿನ ಕಾನೂನು ರಚನೆ ಮಲ್ಪುನಕಲೆಗ್ ಪರಿಸರದ ಒಂಜಿ ಅಂಗವಾಯಿನ ಜೂವ ವೈವಿಧ್ಯ ಮಾತ್ರಾ ಅತ್ತ್, ಪರಿಸರದ ಘಟಕೊಲಾಯಿನ ಗಾಳಿ, ನೀರ್, ಹವಾಮಾನ, ಭೂಮಿ, ಕನಿಜೊ ಸಂಪೊತ್ತುಲು ಅಂಚನೆ ಅಯಿಟ್ ಬದುಕುನ ಮಾನವ ಸಮುದಾಯೊಲು -ಇಂಚ ಪರಿಸರ ಸಮತೋಲನದ ಸಮಗ್ರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಉಪ್ಪೊಡಾಪುಂಡು. ಪರಿಸರದ ಸಮಗ್ರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ದಾಂತಿನಕುಲು ಸರ್ಕಾರದ ಪರವಾದ್ ಮಲ್ತಿನ ಕಾನೂನು ನಿಯಮೊಲೆಡ್ ವಿವೇಕದ ಕೊರತೆ ಆದಿಪ್ಪುನ ಉದರ್ಮೆಲೆನ್ ತೂವೊಲಿ.

ಪರಿಸರ ಬೊಕ ಅರಣ್ಯ ಸಚಿವಾಲಯ

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಪರಿಸರ ಬೊಕ ಅರಣ್ಯ ಸಚಿವಾಲಯ (ಮಿನಿಸ್ಟ್ರಿ ಆಫ್ ಎನ್ವಿರೊನ್ಮೆಂಟ್ ಆಂಡ್ ಫೋರೆಸ್ಟ್.ಸ್ - MoEF) ದೇಶದ ಪರಿಸರ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಬೋಡಾಯಿನ ಕಾನೂನು ನಿಯಮೊಲೆನ್ ಕಾಲಕಾಲೊಗು ಜಾರಿ ಮಲ್ಪುಂಡು ಅಂಚನೆ ಕೈಗಾರಿಕೆ, ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಬೊಕ ಬೇತೆ ಉದ್ದಿಮೆಲೆಗ್ ಪರವಾನೆ ಕೊರುಪಿನೆಡ್ದ್ ದುಂಬು ಅಯಿಕುಲು ಅನುಸರಿಸಾವೊಡಾಯಿನ ನಿಯಮೊಲೆನ್ ಅನುಷ್ಠಾನ ಮಲ್ಪಾವರೆ ಷರತ್ತುಲೆನ್ ವಿಧಿಸಾವುಂಡು .

ಅಧ್ಯಯನ ವರದಿಲು

ಮಾಧವ ಗಾಡ್ಗಿಲ್ ವರದಿ

ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪಡ್ಡಾಯಿ ಗಟ್ಟೊಲೆನ ಪರಿಸರ(environment)ದ ಅಧ್ಯಯನ ಮಲ್ಪರೆ ಪರಿಸರ ಬೊಕ ಅರಣ್ಯ ಸಚಿವಾಲಯ ಪ್ರೊ| ಮಾಧವ ಗಾಡ್ಗಿಲ್ ಇನ್ಪಿನ ವಿಷಯ ತಜ್ಞರೆನ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಡ್ ಪಡ್ಡಾಯಿ ಗಟ್ಟೊಲೆನ ಪರಿಸರ ಶಾಸ್ತ್ರ ತಜ್ಞರೆನ ಸಮಿತಿ (Western Ghat Ecology Expert Panel) ನೇಮಕ ಮಲ್ತ್ಂಡ್. ಈ ಸಮಿತಿದ ಸದಸ್ಯೆರ್ ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ/ಪಡ್ಡಾಯಿ ಗಟ್ಟೊಲೆನ ಮಿತ್ತ್ ಲಭ್ಯವಾದುಪ್ಪುನ ದಾಖಲೆಲು, ಮಾಹಿತಿಲು, ಉಪಗ್ರಹ ಆಧಾರಿತ ಲಭ್ಯ ಭೂ-ಛಾಯಾ ಗಣಕ ಮಾಹಿತಿಲು, ಸರ್ಕಾರಿ ಬೊಕ ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಘ ಸಂಸ್ಥೆಲೆನ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಇತ್ಯಾದಿ ಸಂಗ್ರಹ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಸಂಬಂಧಿತ ವರದಿನ್ 31-8-2011 ದಾನಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರೊಗು ಸಲ್ಲಿಸಾಯೆರ್.

ಆಂಡಾ, ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ-ಪಡ್ಡಾಯಿ ಗಟ್ಟೊಲು ಒಲ್ಪ ಸುರು ಆಪುಂಡು ಒಲ್ಪ ಮುಗಿಯುಂಡು ಇನ್ಪಿನ ತಾಂತ್ರಿಕ ತೀರ್ಮಾನ ಮಲ್ಪುನ ಸುಲಭ ಆದಿಜ್ಜಿ. ಉಪಗ್ರಹ ಛಾಯಾ-ಮಾಹಿತಿದ ಅನುಸಾರ ಮರಗಿಡಕುಲು ಬುಳೆದಿನ ಜಾಗೊಲೆನ್ ತಲಾಂತರದ ಜನವಸತಿಲೆನ ಜಾಗೊಲೆನ್ ಮಾತಾ ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪಡ್ಡಾಯಿ ಗಟ್ಟೊಲೆನ ಭಾಗೊಲು ಇಂದ್ ತೀರ್ಮಾನ ಗೆತೊಂದಿನಿ ಗಾಡ್ಗಿಲ್ ವರದಿದ ಮೂಲ ದೋಷೊಲೆಡ್ ಒಂಜಿ ಆಯಿನ ಕಾರಣ ದಿಂಜ ಜನಕುಲೆಗ್ ಸಮಾಧಾನ ಆವಂದೆ, ಈ ವರದಿ ಸಮಂಜಸ ಇಂದ್ ತೋಜಂದೆ ಸರ್ಕಾರದ ಮಟ್ಟೊಡುಲಾ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಆಯಿಜಿ.

ಕಸ್ತೂರಿ ರಂಗನ್ ವರದಿ

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ರಚನೆ ಮಲ್ತಿನ ನನೊಂಜಿ ಉನ್ನತ ಮಟ್ಟೊದ ಕಾರ್ಯಶೀಲ ಗುಂಪು (High Level working Group) ಕೆ.ಕಸ್ತೂರಿರಂಗನ್ ಇನ್ಪಿನ ಪರಿಸರ ತಜ್ಷೆರೆನ ಗುರ್ಕಾದಿಗೆಡ್ ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಪಡ್ಡಾಯಿ ಗಟ್ಟೊಲೆನ ಪರಿಸರ ಶಾಸ್ತ್ರ ತಜ್ಞರೆನ ಸಮಿತಿ ಕೊರ್ತಿನ ಅಧ್ಯಯನ ವರದಿನ್ ಪರಾಮರ್ಶೆ ಮಲ್ತ್'ದ್ ಅಯಿತ ವರದಿ ಸರ್ಕಾರೊದ ಪರಿಸರ ಸಚಿವಾಲಯೊಗು ಕೊರುಂಡು. ಕಸ್ತೂರಿರಂಗನ್ ವರದಿಡ್ ಗುಜರಾತ್, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಕರ್ನಾಟಕ, ಕೇರಳ ಬೊಕ ತಮಿಳುನಾಡು ರಾಜ್ಯೊಲೆನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಡು ಬರ್ಪಿನ ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ/ಪಡ್ಡಾಯಿ ಗಟ್ಟೊಲೆನ 60,000 ಚದರ ಕಿಲೊಮೀಟರ್ ಭಾಗೊ ಪರಿಸರಶಾಸ್ತ್ರ(ecology)ದ ದೃಷ್ಟಿಡ್ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪ್ರದೇಶ (sensitive zone) ಇಂದ್ ತೀರ್ಮಾನ ಮಲ್ತ್'ದ್ ಈ ವಲಯೊಡು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕಾರ್ಯಯೊಲೆನ್ ಮಲ್ಪರೆ ಬಲ್ಲಿ ಇನ್ಪಿನ ಸೂಚನೆನ್ ಕೊರ್ತುಂಡು.

ನದಿ ವಿವಾದೊಲು

ನೇತ್ರಾವತಿ ತುದೆ ತಿರುಗಾವುನ ಯೋಜನೆ

ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಪೆರಿಯ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಆದಿತ್ತಿನ ಡಾ| ಜಿ.ಎಸ್ ಪರಮಶಿವಯ್ಯ ಇನ್ಪಿನಾರ್ ಸಹ್ಯಾದ್ರಿಡ್ ಉಗಮವಾದ್ ಕರಾವಳಿ ಭೂಮಿಡ್ ಪಡ್ಡಾಯಿ ದಿಕ್ಕ್'ಡ್ ಪರತೊಂದು ಅರಬಿ ಕಡಲ್ ಸೇರುನ ನೇತ್ರಾವತಿ ತುದೆ, ದಿಂಜ ಪ್ರಮಾಣದ ನೀರ್'ನ್ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಕಡಲ್'ಗ್ ಪರಪಾದ್ ನಷ್ಟ ಮಲ್ತೊಂದು ಉಂಡು. ಇಂಚ ನಷ್ಟ ಆವೊಂದಿಪ್ಪುನ ನೀರ್'ನ್ ಮೂಡಾಯಿ ತಿರುಗಾದ್ ನೀರ್'ಗ್ ಬರಗಾಲ ಉಪ್ಪುನ ಕೋಲಾರದಂಚಿ ಪರಪಾವುನ ಒಂಜಿ ಯೋಜನೆನ್ ಸರ್ಕಾರೊಗು ಸಂದಾಯೆರ್. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಕಡಲ್ಗ್ ಪರತೊಂದು ಪೋಪಿನ ತುದೆತ ನೀರ್ ಜಲಚಕ್ರದ ಒಂಜಿ ಅಗತ್ಯದ ಭಾಗ ಇನ್ಪಿನ ನಿಸರ್ಗದ ಸತ್ಯ ಪರಮಶಿವಯ್ಯ ಅರೆಗ್ ಗೊತ್ತಾದಿತ್ತಿಜಿ.

ಆರ್ ಸಂದಾಯಿನ ವರದಿನ್ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ ನಡಪಾವುನ ರಾಜಕಾರಿಣಿಲು ಅನುಷ್ಠಾನ ಮಲ್ಪರೆ ತಯಾರಾದಿತ್ತೆರ್. ಆತ್ ಪೊರ್ತುಗು, ಕರಾವಳಿದ ಜನಸಮುದಾಯ ಎಚ್ಚರವಾದ್, ಈ ಯೋಜನೆ ಅನುಷ್ಠಾನ ಆಂಡ ಪರಿಸರದ ಪರಪುನ ನೀರ್'ದ ಸಮತೋಲನ ಹಾಳಾದ್ ಪೋದ್, ಕುಡಲದ ಸುತ್ತದಕಲೆಗ್ ಪರಿಯರೆಲಾ ನೀರ್ ತಿಕ್ಕಂದ್ ಇನ್ಪಿನ ಯೋಚನೆಡ್, ವ್ಯಾಪಕವಾದ್ ಪ್ರತಿ ಭಟನೆ ಮಲ್ತ್'ದ್ ನೇತ್ರಾವತಿ ತುದೆ ತಿರುಗಾವುನ ಯೋಜನೆ ಜಾರಿ ಆವಂದಿನ ಲೆಕ್ಕೊ ತೂವೊಂಡೆರ್.

ಎತ್ತಿನಹೊಳೆ ಯೋಜನೆ

ನೇತ್ರಾವತಿ ತುದೆ ತಿರುಗಾವುನ ಯೋಚನೆನ್ ಕರಾವಳಿದ ಜನ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಮಲ್ತಿನ ಕಾರಣ ಯೋಜನೆ ಬರಕಾಸ್ತು ಆಂಡ್. ಅಯಿಕ್ ಬದಲಾದ್ ಅವೇ ಉದ್ದೇಶೊ ಸಾಧನೆಗ್ ಎತ್ತಿನಹೊಳೆ ಇನ್ಪಿನ ಯೋಜನೆದ ಅನುಷ್ಠಾನೊಗು ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ ದುಂಬರಿಯಿಂಡ್. ಎತ್ತಿನಹೊಳೆ ಇನ್ಪಿನವು ಸಹ್ಯಾದ್ರಿ ಗಟ್ಟೊಲೆಡ್ ಪುಟುದು ಮೂಡಾಯಿಗ್ ಪರಪುನ ಒಂಜಿ ಎಲ್ಯ ತುದೆ. ಶಿರಾಡಿ ಗಟ್ಟೊಡ್ದು ಸಕಲೇಶಪುರೊಗು ಪೋಪಿನ ಸಾದಿಡ್ ಈ ಎತ್ತಿನಹೊಳೆ ಪರಪುನೆನ್ ತೂವೊಲಿ. ಎತ್ತಿನ ಹೊಳೆತ ಕೈತಲ್ಡ್ ಕಾಡುಮನೆ ಹೊಳೆ, ಕರಿಹೊಳೆ ಬೊಕ ಹೊಂಗದ ಹೊಳೆ ಇನ್ಪಿನ ಪುದರುದ ತಾರು (ಎಲ್ಯತುದೆ)ಲು ಉಲ್ಲಾ. ಈ ತಾರುಲೆಡ್ ಮುಖ್ಯವಾದ್ ಮರಿಯಲೊಡು ನೀರ್ ಪರಪುಂಡು. ಒರಿನ ಕಾಲೊಡು ದಿಂಜ ಒಸರು ಉಪ್ಪುಜಿ. ಈ ತಾರುಲೆಗ್ ಒಟ್ಟು 8 ಕಡೆಟ್ ಆಣೆಕಟ್ಟ ಕಟ್'ದ್ ಅಯಿಕುಲೆಡ್ ಸಂಗ್ರಹವಾಯಿನ ನೀರ್'ನ್ ಸಕಲೇಶಪುರದ ಕೈತಲ್ದ ಹರವನಹಳ್ಳಿ ಜಲಾಶಯೊಗು ಪರಪಾವುನ ಯೋಜನೆ ಉಂಡು. ಇಂಚ ಈ ತಾರುಲೆಡ್ ವರ್ಷೊಗು 24.01 ಟಿಎಂಸಿ ನೀರ್ ಸಂಗ್ರಹ ಆಪುಂಡು ಇಂದ್ ಯೋಜನೆ ತಯಾರ್ ಮಲ್ದಿನಕಲೆನ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ. ಅವುಲು ಸೇರಿನ ನೀರ್'ನ್ (ತುಮಕೂರುದ ಕೈತಲ್ದ) ದೇವರಾಯನದುರ್ಗದ ಜಲಾಶಯೊಗು ಸಾಗಾದ್, ನಂದಿದುರ್ಗದ ತುದೆತ ಪಾತ್ರೊಡು ತುಮಕೂರು, ಚಿಕ್ಕಬಳ್ಳಾಪುರ, ಕೋಲಾರ, ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ, ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆದ ಜನಕುಲೆಗ್ ಪರಿಯರೆ ನೀರ್ ಸರಬರಾಜಿ ಮಲ್ಪುನ ಯೋಚನೆ ಸರ್ಕಾರದವು ಆದುಂಡು. ಈ ಯೋಜನೆಡ್ ಸಂಗ್ರಹವಾಯಿನ ನೀರ್'ಡ್ 8.96 ಟಿಎಂಸಿ ನೀರ್'ನ್ ಬಯಲ್'ಸೀಮೆದ 527 ಕೆದುಕುಲೆಗ್ ದಿಂಜಾವುನ, ಅಯಿಡ್ದ್ ಅಂತರ್ಜಲ ಸಂಪೊತ್ತುನು ಪಿರದಿಂಜಾವುನ, ಯೋಜನೆ ಉಂಡು. ಎತ್ತಿನ ಹೊಳೆ ಯೋಜನೆಗ್ ಸರ್ಕಾರದ ಒಟ್ಟು ಅಂದಾಜಿ ಕರ್ಚಿ12,931 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಲು.

ಸಂದೇಹೊಲು

ಒಟ್ಟಾರೆ ಈ ಯೋಜನೆ ರಾಜ್ಯದ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರೆಗ್ ಪರ್ಪಿನ ನೀರ್ ಒದಗಿಸಾವುನ, ಕೆದು ದಿಂಜಾವುನ ಬೊಕ್ಕ ಅಂತರ್ಜಲ ಪಿರ-ದಿಂಜಾವುನ - ಇಂಚಿನ ಮಾತಾ ಎಡ್ಡೆ ಉದ್ದೇಶೊಲು ಆಂಡಲಾ ಯೋಜನೆ ಸಫಲವಾಪಿನ ವಿಷಯದ ಮಿತ್ತ್ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನಕುಲೆಗ್ ಅಂಚನೆ ವಿಜ್ಞಾನಿಲೆಗ್ ದಿಂಜ ಸಂದೇಹ ಉಂಡು.

1.ಮುಖ್ಯವಾದ್ ಯೋಜನೆಡ್ ಆಯ್ಕೆ ಮಲ್ತ್'ದಿನ ಮರಿಯಲದ ಎಲ್ಯ ತಾರುಲು ವರ್ಷೊಗು 24.01 ಟಿ.ಎಂ.ಸಿ ನೀರ್ ಕೊರ್ಪಿನ ಬರವಸೆ ಇಜ್ಜಿ. ವಾಸ್ತವೊಡು, ಈ ತಾರುಲೆಡ್ ಪರಪುನ ನೀರ್'ದ ಪ್ರಮಾಣದ ನಿಖರ ಅಂಕಿಅಂಶೊಲು ಇಜ್ಜಿ. ಕಾಲ್ಪನಿಕ, ಅವಾಸ್ತವಿಕ, ಅಂಕಿಅಂಶೊಲೆನ ಆಧಾರೊಡು ಯೋಜನೆ ಮಲ್ತಿದಿನಂಚ ತೋಜುಂಡು.

2.ಯೋಜನೆ ಅನುಷ್ಠಾನ ಮಲ್ಪುನಗ ಜೀವ ಪರಿಸರೊಗು ಮರಗಿಡೊಕುಲೆನ ನಾಶ ಪರಿಸರದ ಮಿತ್ತ್ ಬೊಡ್ಚಾಂದಿನ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮ ಕೊರ್ಪಿನ ಸಾಧ್ಯತೆ ಉಂಡು.

3. ಎತ್ತಿನ ಹೊಳೆ ಯೋಜನೆ ವಿಫಲ ಆಂಡ, ವೈಫಲ್ಯೊನು ಮುಚ್ಚರೆ ಆ ಪರಿಸರತ ಬೇತೆ ಸುದೆಕುಲೆನ ಪರಪುನ ನೀರ್'ನ್ ತಿರ್ಗಾವುನ ಪೋಡಿಗೆ ಜನಕುಲೆಗ್ ಉಂಡು.

೪. ಕಡೆಕ್, ಯೋಜನೆ ಸಫಲ ಅಯಿಜಿಡ, ಯೋಜನೆಗ್ ಪಾಡ್ದಿನ ಮಲ್ಲ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ದುಡ್ಡು ನಷ್ಟ ಆಪಿನ ಸಾಧ್ಯತೆ ಉಂಡು.

ಟಿ.ಎಂ.ಸಿ.

ಆಣೆಕಟ್ಟಲೆಡ್ ಸಂಗ್ರಹವಾಪಿನ ನೀರ್'ದ ಪ್ರಮಾಣೊನು ಟಿ ಎಂ ಸಿ ಲೆಡ್ ಪಣ್ಪಿನ ರೂಡಿ. ಟಿ.ಎಂ. ಸಿ. ಇನ್ನಗ ಸಾವಿರ ಮಿಲಿಯನ್ ಘನಅಡಿ (Thousand Million Cubic feet).ಅವೆನೆ ನೂದು ಕೋಟಿ ಘನ ಅಡಿ ಇಂದ್ ಪಣೊಲಿ. ಎತ್ತಿನಹೊಳೆ ಯೋಜನೆದ ಎಲೆಲ್ಯ ತಾರುಲೆಡ್ ವರ್ಷೊಗು 2401ಕೋಟಿ ಘನ ಅಡಿ ಪ್ರಮಾಣದ ನೀರ್ ಸಂಗ್ರಹ ಆಪುಂಡು ಇಂದ್'ದ್ ಯೋಜನೆ ರೂಪಿಸಾಯಿನಕಲೆನ ವಾದ. ಆತ್ ಮಲ್ಲ ಪ್ರಮಾಣದ ನೀರ್ ಸಂಗ್ರಹ ಆಪಿನೆಕ್ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಆಧಾರ ಇಜ್ಜಿ.