ಕಂಡೊಕೋರಿ

ಆದಿಮೊಡು ತುಳುನಾಡ್‌ದ ಜನೊಕ್ಲೆನ ಮಲ್ಲ ಬೇಲೆ ಬೇಸಾಯೊ. ಆ ಪೊರ್ತುಗು ತುಳುವೆರ್‌ ಏಣೇಲ್‌, ಸುಗ್ಗಿ ಬುಕ್ಕೊ ಕೊಳಕೆ ಪಂಡ್‌ದ್ ಮೂಜಿ ಬುಲೆನ್‌ ಬುಲೆವೊಂದಿತ್ತೆರ್.‌ ಆ ನಿಲೆಟ್ ತಗ್ಗ್‌ದ ಕಂಡೊಗು ಮೂಜಿ ಬುಲೆಂದ್ ಒಂಜಿ ಗಾದೆ ಉಂಡು. ಏಣೇಲು ವರ್ಸೊದ ಸುರೂತ ಬುಲೆ. ಸುಗ್ಗಿ ತಿಂಗೊಲು ಕರಿದ್ ಪಗ್ಗು ತಿಂಗೊಲು ಪದಿನೆನ್ಮೆಗ್ ನೇಜಿ ಪಾಡೆದೆರ್. ಆ ನೇಜಿನ್ ದೆಪ್ಪುನಗ ಸಂದಿ ಪಂಡೊಂದಿತ್ತೆರ್. ದೆತ್ತ್‌ನ ನೇಜಿನ್ ನಡ್‌ನಗ ಕಬಿತೊ ಪನ್ಪೆರ್. ನೇಜಿ ದೆತ್ತ್‌ದಾದ್ ಮಲ್ಪುನ ಕಂಡೊದ ಕೋರಿ ಮಲ್ಲ ಗಮ್ಮತ್ತ್‌ದ ಆಚರಣೆ.

ದುಂಬು ಪೂರ ಪ್ರತೀ ಗ್ರಾಮೊಡು ಬಾರೆದ ಕಂಡೊ, ಬಾಕ್ಯಾರ್ ಕಂಡೊ, ಪೂಕರೆ ಕಂಡೊಂದ್ ಇಪ್ಪದ್ಂಡ್. ಅವು ಎಚ್ಚಾದ್ ಕಂಪ ಕಂಡೊಲು. ಒಂಜಿ ಕಾರ್ ಊರ್ಂಡ ನಾನೊಂಜೆನ್ ದೇರ್ಪುನವೇ ಬಂಙೊದ ಕಾಲೊ. ಇಂಚಿತ್ತಿ ಕಂಡೊಡು ಕಂಡಕೋರಿಲಾ ಮಸ್ತ್ ಬಂಙೊನೆ.

ಬೇಸಾಯೊದಕ್ಲೆಗ್ ಕಂಡಕೋರಿ ಒಂಜಿ ಮಲ್ಲ ಪರ್ಬೊ. ಈ ಕ್ರಿಸಿ ಸಮ್ಮಂದೊದ ಉಚ್ಚಯೊನು ದಿಂಜ ಗಡದ್ದ್‌ಡ್ ಗುತ್ತುದ ಇಲ್ಲಡೆದಗ್ಲ್ ನಡಪಾವೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಊರುದ ಅತ್ತಂದೆ ಪರವೂರುದಕ್ಲೆಗ್‌ಲಾ ಡಂಗುರ ಬೊಟ್ಟ್‌ದ್ ಜನ ಕೂಡವೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಒಂಜಿ ಕಾಲೊಡು ಕಂಡೊಕೋರಿಗ್ ದುಂಬೆನಾನಿ ಪಾಣಾರೆ ಒರಿ ವಿಸೇಸೊ ವೇಸೊ ಪಾಡೊಂದು ತೆಂಬರೆ ಬೊಟ್ಟೊಂದು ಇಲ್ಲ್‌ ಇಲ್ಲ್‌ದ ಜಾಲಗ್ ಪೋದ್ ಹೇಳಿಕೆ ಕೊರೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಆ ಇಲ್ಲ್‌ದಗ್ಲ್ ಅಕ್ಲೆಗ್ ಕಾಣಿಕೆ ಕೊರೊಂದಿತ್ತೆರ್.^[೧]

ಕಂಡಕೋರಿ ನಲಿಕೆದ ವೇಸೊ

ಡಂಗುರೊ ಬೊಟ್ಟುನಗ್ಲ್ ನಲಿಕೆಗ್ ಅಗ್ಲೆನವೇ ಆಯಿನ ವೇಸೊ ಪಾಡೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಕೆಂಪು ಪೈಜಾಮ್ ಬುಕ್ಕೊ ಕೆಂಪುದ ನಿಲುವಂಗಿ ಪಾಡೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಸೊಂಟೊಗು ಸಿರಿತ ಲಂಗೊ ಕಟ್ಟೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಕೈಕ್ ಕೈನಾಗೊ, ಕಂಟೆಲ್‌ಗ್ ತಿಗಲೆ ಚವೆರ್ ಜಪ್ಪುಡಾದ್ ಬುಡೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಅಯಿತ ಮಿತ್ತ್ ಪೂತ ಮಾಲೆ ಪಾಡೊಂದಿತ್ತೆರ್. ತರೆಕ್ ತರೆಪಟ್ಟೊ, ಕೆಬಿಕ್ ಕೆಬಿಯಣಿ ತಾರೆದ ಸಿರಿಡ್ದೇ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಮೋರೆಗ್ ಅರ್ದಾಲೊ ಪಾಡ್ದ್ ಕೆಪ್ಪು ಕಪ್ಪು ಚುಟ್ಟಿ ದೀಡ್ದ್ ನಾಮೊ ಪಾಡೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಕಾರ್‌ಗ್ ಗಗ್ಗರೊ ಕಟ್ಟೊನೆದೆರ್. ಅತ್ತಂಡ ನಾನ ಕೆಲವೆರ್ ಕೊರಗ ವೇಸೊ ಪಾಡೆದೆರ್. ಮೆಯಿ ಪೂರ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣೊ ಪೂಜೊಂದು ಕೋಂಟು ಮುಟ್ಟಾಲೆ ದೀಡೊಂದು ಕಪ್ಪು ಕುಂಟು ತುತ್ತೊಂದು ಕೈಟ್ ಪುರಲ್ ಕಾಂಟ್ಯ ಪತ್ತೊಂದು ನಲಿತೊಂದು ಪೋಪೆದೆರ್.

ಪನ್ಪುನ ಪಾತೆರೊಲು

ನಲಿಕೆ ಮುಗಿದ ವೇಸೊ ಪಾಡ್‍ನಗ್ಲ್ ಇಲ್ಲಡೆದ ಯಜಮಾನೆರೆಡ ಬಪ್ಪರ್ ಪಾತೆರೊಂದು ಕಂಬಲೊಗು ಬರೊಡುಂದು ಲೆತ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಇನಿಡ್ದ್ ನಾಲ್ ದಿನೊ ಇರಂತಾಜೆ ಬೂಮಿದ ಮದಿಮೆ. ಕಂಡೊದ ಕೋರಿ ದೆತ್ತ್ ಪತ್ಯೆರ್. ಗುರುವಾರೊ ನಾಗನ್ ತನಿಪುನೆ. ಕಂಬಲೊದ ಕೋರಿಗ್ ಕಂಜಿ ಕೈಕಾಂಜಿಲೆನ್ ಮಾತ್ರೊ ಗುಡ್ಡೆಗ್ ನೋತ್ ದೇರೊಡು. ನುಗ ನಾಯೆರ್ ಪುಣಿಟ್ ಕೊಂಡತ್ ದೀಡೊಡು. ಉಲ್ಲಯನಗ್ಲ್ ಪೂರ ಸನಿಯಾರೊ ಬರೊಡು. ಆ ರಾತ್ರೆ ನಾಗನ್ ತನಿಪುನ ಆಚರಣೆ ಉಂಡು. ಮನದಾನಿ ಮೂರ್ಲೆ ಕಾರ್ಯೊ ಉಂಡು. ಮದ್ಯಾನ್ನೊದ ಪೊರ್ತುಗು ಪೂರ ಮುಗಿಪುಂಡು. ಈ ವಿಚಾರೊನು ಗಂಬೀರವಾದ್ ಪಂಡ ಪ್ರೇಜನೊ ಇದ್ದಿ. ಏರಾಂಡಲಾ ಪಾತೆರ್ಪಾಂಡ ಮಾತ್ರೊ ಆಯಗ್ ಒಂಜಿ ತಾರಾಯಿ ಅತ್ತಂಡ ಪುಡಿ ಕಾಸ್ ತಿಕುಂಡು. ಈ ನಲಿಕೆದ ಬಗೆಟ್ ಒವ್ವೇ ಆಚರಣೆ ಇದ್ದಿ. ನಲಿತೊಂದು ಪನ್ಪುನ ಪಾತೆರೊನೆ ಮುಲ್ಪ ಮುಕ್ಯೊ ಆಪುಂಡು.

ಪೂಕರೆ ಪಾಡುನೆ

ಕಂಡಕೋರಿದ ದಿನೊ ಮದ್ಯಾನ್ನೊಗ್ ಕಂಡೊಡು ಕಂಡಕೋರಿ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಊರುದಗ್ಲ್ ಅಕ್ಲಕ್ಲೆನ ಎರ್ಲೆನ್ ಕೋರುನ ಕಂಡೊಗು ದೇರೊಂದು ಬರ್ಪೆರ್. ಕೆಲವು ಸರ್ತಿ ಪರವೂರುದಗ್ಲ್‌ಲಾ ಸೇರೊನ್ಬೆರ್. ಆ ಪೊರ್ತುಗು ಕಂಡೊದ ಬರಿತ ನಾಗಬನೊಟು ಬಟ್ರ್ ಬತ್ತ್‌ದ್ ನಾಗ ತಂಬಿಲೊ ಮಲ್ಪುವೆರ. ಕಂಡೊ ಅಡತ್ತ್ ಆದ್ ಅಕೇರಿಗ್ ಕಂಬ್ಲೊ ನಡಪಾವೆರ್. ಕಂಬಲೊ ಮುಗಿದ್ ಎರ್ಲೆನ್ ಗುಡ್ಡೆ ಬಡ್ತಾವೆರ್. ಕಂಡೊದ ಯಜಮಾನನ ಒಂಜಿ ಜತೆ ಬೋರ್ಲೆನ್ ಕಂಡೊಡು ಅಕೇರಿಗ್ ಉಂತಾವೆರ್. ಆ ಎರ್ಲೆಗ್ ಕೋಲ್ತಿರಿಡ್ ಆರೆತಿ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಕುರ್ದಿ ನೀರ್ ತಲಿಪುವೆರ್. ಇಂದೆಕ್ ಕುರಿನೀರ್ ಮೀಪವುನೆ ಪನ್ಪೆರ್. ಬುಕ್ಕೊ ಎರ್ಲೆನ್ ಮೀಪದ್ ಮೇಯರ ಬುಡ್ಪೆರ್. ಸೇರ್‌ನ ಮಾತೆರೆಗ್ಲಾ ಯಜಮಾನೆರೆ ಇಲ್ಲಡೆಡ್ ಒನಸ್‌‌ದ ಅಟ್ಟನೆ ಆದಿಪ್ಪುಂಡು. ಪರವೂರುಡ್ದ್ ಬತ್ತ್‌ನಗ್ಲೆಗ್ ಬಿನ್ನೆರೆ ಸಮ್ಮನೊಲಾ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಸೇರ್‌ನ ಜನೊಕ್ಲೆ ಎದ್‌ರ್ಡೆ ಎರುಕೋಲೊ ಬುಕ್ಕೊ ಕುದುರೆ ಕೋಲೊ ನಡಪುಂಡು. ಇಂದೆಡ್ದ್ ಬುಕ್ಕೊ ಪೂಕರೆ ಪಾಡುವೆರ್.

೨೦ಡ್ದ್ ೨೫ ಮರಂಗೆ ಉದ್ದೊದ್ದೊ ಕಂಗ್‌ದ ಅತ್ತಂಡ ದೂಪೊದ ಮರನ್ ಪೂಕರೆಗ್ ಅಯ್ತೊ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಸುರುಕು ಸರ್ತೊದ ಮರನ್ ಅಜತ್‍ದ್ ಅಯಿತ ನಡು ನಡುಟು ಒಟ್ಟೆ ದೆಪ್ಪುವೆರ್. ಆ ಒಟ್ಟೆಗ್ ಒಂಜಿ ಮಾರ್ ಉದ್ದೊದ ತಲಕೆನ್ ಸುರಿಪೆರ್. ಪೂಕರೆ ಮರತ ಕೊಡಿಡ್ದ್ ನಡು ಮುಟ್ಟ ಇಂಚ ತಲಕೆ ಒಂತೆ ಮಲ್ಲೆ ಮಲ್ಲೆ ಮಲ್ತೊಂದು ಬರ್ಪೆರ್. ಸುರಿನ ತಲಕೆದ ಕೊಡಿಕ್ ಪೂತ ಮಾಲೆನ್ ಕಟ್ಟ್‌ದ್ ಅಲಂಕಾರೊ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಪೂಕರೆಕ್ ಪಾದೆಪೂ, ತೇರ್‌ಪೂ, ಮಲ್ಲಿಗೆ ಪೂ, ಕೇಪುಲ ಪೂ, ಪಿಂಗಾರೊ ಇಂಚ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ತಿಕುನ ಪೂಲೆನ್ ಜೋಡನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಇಂದೆನ್ ಪೂಕರೆ ಪನ್ಪೆರ್. ಸಿಂಗಾರೊ ಮಲ್ತ್‌ನ ಪೂಕರೆ ಮರನ್ ಗಾಡಿಡ್ ಪಾಡ್ದ್ ಕೋರ್‌ನ ಕಂಡೊಗು ಪೂಪೆರ್. ಇಂಚ ಪೋನಗ್ ಕೊಂಬು, ವಾಲಗೊ, ತಮಟೆ, ಡೋಲುದ ಮೇಲೊದೊಟ್ಟುಗು ಬೂತೊದ ವೇಸೊಲಾ ಎದುರುಡೆ ಮೆರವಣಿಗೆಡ್ ಪೋಪೆರ್. ಕೋರಿ ಕಂಡೊದ ನಡೂಟು ಗುಂಡಿ ದೆತ್ತ್‌ದ್ ಆ ಗುಂಡಿಗ್ ಪೇರ್ ಮೈತ್‌ದ್ ಪೂಕರೆ ಮರನ್ ನಡ್ಪೆರ್.

ಪೂಕರೆ ನಡ್ದ್ ಯಜಮಾನನ ಇಲ್ಲಡೆ ಮಾತೆರ್ಲಾ ಬರ್ಪೆರ್. ಇಲ್ಲಡೆಡ್ ಯಜಮಾನನ ಬುಡೆದಿ ಕಾರ್‌ಗ್ ನೀರ್ ಮೈತ್‌ದ್ ಆರತಿ ಬೊಳ್ಗಾದ್ ಕುಂಕುಮ ದೀಡ್ದ್ ಇಲ್ಲ್‌ದ ಉಲಾಯಿ ಲೆತೊನ್‌ಬೆರ್. ಅಪಗ ಕಾಪಾಡೆ ಉರಲ್ ಪಂಡೊಂದು ಕಂಡೊಡ್ದ್ ಇಲ್ಲಡೆದ ಜಾಲ್‌ಗೆ ಬರ್ಪೆ. ಆಯಗ್ ಇರೆಟ್ ಪಲಾರೊ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಇಂಚ ಒನಸ್ ಮಲ್ಪುನಗ ಬೂತೊದ ಪೂಜಾರ್ಮೆದಾರ್ ನಲಿಕೆದ ಮುಕ್ಯಸ್ತೆರೆಗ್ ಒಂಜಿ ಬಳ್ಳ ಬಾರ್ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಮಾತ ಆದ್ ಆದಿನೊ ರಾತ್ರೆ ಬೂತೊ ನೇಮೊ ನಡಪುಂಡು.

ಚಿತ್ರೊ ಗ್ಯಾಲರಿ

ಉಲ್ಲೇಕೊ

↑ ಪಾಲ್ತಾಡಿ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಆಚಾರ್, ತುಳುನಾಡಿನ ಜನಪದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳು 2017. ಶಿಗ್ಗಾವಿ:ಕರ್ನಾಟಕ ಜಾನಪದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಗೋಟಗೋಡಿ

[1] ಪಾಲ್ತಾಡಿ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಆಚಾರ್, ತುಳುನಾಡಿನ ಜನಪದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳು 2017. ಶಿಗ್ಗಾವಿ:ಕರ್ನಾಟಕ ಜಾನಪದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಗೋಟಗೋಡಿ

[೧]

ತೂ ಪಾ ಸಂ ತುಳುನಾಡ್‌ದ ಆರಾದನೆದ ಕಲೆಕುಲು
ಬೂತಾರಾದನೆ ಸಮ್ಮಂದೊದ ನಲಿಕೆಲು	ಜಾಲಾಟೊ ಬೈದ್ಯೆರ್ಲೆ ನೇಮೊ ಪಾಣಾರಾಟೊ ಒತ್ತೆಕೋಲೊ
ನಾಗಾರಾದನೆ ಸಮ್ಮಂದೊದ ನಲಿಕೆಲು	ನಾಗಮಂಡಲೊ ಕಾಡ್ಯನಾಟೊ ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿ ನಾಗಕೋಲ ಮೂರ್ಲೆ ನಲಿಕೆ ಬೈಲಬಾಕುಡೆರೆ ಸರ್ಪಕೋಲೊ
ಶಕ್ತಿ ಆರಾದನೆ ಸಮ್ಮಂದೊದ ನಲಿಕೆಲು	ಗೋಂದೋಲು ಮಾಂಕಾಳಿ ನಲಿಕೆ
ಯಕ್ಷಾರಾದನೆ ನಲಿಕೆಲು	ಕುದುರೆ ಕೋಲೊ ಸಿರಿ ಆರಾದನೆ ಸ್ವಾಮಿಕೋಲೊ
ಯಕ್ಷಗಾನೊ	ಯಕ್ಷಗಾನ ಯಕ್ಷಗಾನೊ ಬಯಲಾಟೊ ಸಿರಿ ವೇಸೊ ಯಕ್ಷಗಾನೊ ಬೊಂಬೆಯಾಟೊ ತಾಳಮದ್ದಲೆ ಹೂವಿನಕೋಲು ನಲಿಕೆ
ಮಾಂತ್ರಿಕ ನಲಿಕೆಲು	ಆಟಿಕಳೆಂಜೆ ನಲಿಕೆ ಸಾವು ಕೋಲೊ ಕಾಲೆಕೋಲೊ ರಾಹುಗುಳಿಗ ಕೋಲೊ ಮರ್ವೆ ನಲಿಕೆ ಕೊರಗ-ತನಿಯ ನಲಿಕೆ ಬೇಡನ್ ನಲಿಕೆ ಮರ್ದೆ ನಲಿಕೆ
ಬೇಸಾಯೊ ಸಮ್ಮಂದೊದ ನಲಿಕೆಲು	ಕಂಡೊಕೋರಿ ಪೊಲ್ಸೊಡಿ ಪೋಪುನೆ ಕೆಡ್ಡಸೊ ಕರ್ಂಗೋಲು ಕಂಗಿಲು
ಪ್ರಾಣಿ ಸಮ್ಮಂದೊದ ನಲಿಕೆಲು	ಪಿಲಿಪಂಜಿ ನಲಿಕೆ ಬಸವ ನಲಿಕೆ ಪಿಲಿವೇಸೊ ನಲಿಕೆ ಪಿಲಿಕೋಲೊ ನಲಿಕೆ ಸಿಂಹೊ ನಲಿಕೆ ಕರಡಿ ನಲಿಕೆ ಎರುಕೋಲೊ ನಲಿಕೆ ಮಂಗನ ನಲಿಕೆ
ನಾಥಪಂಥ ಸಮ್ಮಂದೊದ ನಲಿಕೆಲು	ಸೋಣದ ಜೋಗಿ ನಲಿಕೆ ಜೋಗಿ ಪುರುಷ ನಲಿಕೆ ಕಾವೇರಿ ಪುರುಷೆ ನಲಿಕೆ ಮಾಯಿದ ಪುರುಷೆರ್ ನಲಿಕೆ ಸಿದ್ಧವೇಷ ನಲಿಕೆ ಪುರುಷೆರೆ ನಲಿಕೆ ಬಾಲೆಸಾಂತು ನಲಿಕೆ
ಕುಟುಂಬೊ ಸಮ್ಮಂದೊದ ನಲಿಕೆಲು	ಮಾದಿರ ನಲಿಕೆ ಚೆನ್ನು ನಲಿಕೆ ಸೋಣೊದ ಮದಿಮ್ಮಲ್ ನಲಿಕೆ ಕನ್ಯಾಪು ನಲಿಕೆ ಮದಿಮ್ಮಾಯೆ ಮದಿಮ್ಮಾಲ್ ನಲಿಕೆ ಕೀಲು ಕುದುರೆ ನಲಿಕೆ ಕೋಲಾಟ ನಲಿಕೆ
ವಾದ್ಯೊ ಪ್ರದಾನೊ ನಲಿಕೆಲು	ಡೋಲು ನಲಿಕೆ ಚುಣ್ಣ ನಲಿಕೆ ತೆಂಬರೆ ನಲಿಕೆ ದುಡಿನಲಿಕೆ ಗುಮಟೆ ನಲಿಕೆ ದಫ್ ನಲಿಕೆ