ಮುಟ್ಟಾಲೆ
ಮುಟ್ಟಾಲೆ (cap) ಪಂಡ ಕಂಗ್ದ ಪಾಲೆಡ್ ಮಲ್ಪುನ ಟೊಪ್ಪಿ. ನೆನ್ನ್ ಮುಟ್ಟಾಲೆ, ಮುಟ್ಟಪಾಲೆ, ಮುಟ್ಟಂಬಾಲೆ ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಕೃಷಿಕೆರ್ ದೊಂಬು ಬೊಕ್ಕ ಬರ್ಸೊಗು ತರೆನ್ ರಕ್ಷಣೆ ಮಲ್ಪರೆ ನೆನ್ನ್ ಗಳಸುವೆರ್. ಅಂಚನೆ ದಿನ್ನೊದ ಸಾಮಾನ್‌ಲೆನ್ ತುಂಬೊಂದು ಪೋಯೆರೆಲಾ ಮುಟ್ಟಾಲೆನ್ ತರೆಕ್ಕ್ ದಿಪೇರ್. ಮುಟ್ಟಾಲೆ ತುಳುಟು ತರೆಕ್ ಕಟ್ಟುನ ಮುಂಡಾಸ್ ಅಯಿನೆತ್ತವರ ತರೆತ್ರ ಪಂಡ್‍ದ್‌ಲ ಪುದರ್ ಉಂಡು. ಉಂದ್ ಬೇಲೆಮಾನ್ಪುನಗ ತರೆತ ರಕ್ಷಣೆಗತ್ರ ಉಪ್ಪಿ ಕಮ್ಮಿ ಕರ್ಚಿದ ಸಾಮಾನ್. ನೆನ್ನ್ ಮಲೆನಾಡ್‌ಡ್ ಹಾಳೆಕೊಟ್ಟೆ ಪಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಮೊಟ್ಪಾಲೆಂದ್ ಅರೆಬಾಸೆಟ್ ಪನ್ಪೆರ್.[೧]
ಪದೊತ ಅರ್ಥೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ಮುಟ್ಟಾಲೆ - ಮುಟ್ಟೆ+ಪಾಲೆ, ಮುಟ್ಟೆ ಪಂಡ ತರೆ, ತರೆಕ್ಕ್ ದೀಪುನ ಅತ್ತಂಡ ತರೆನ್ ರಕ್ಷನೆ ಮಾನ್ಪುನ ಪಾಲೆ
ಮಾನ್ಪುನ ವಿದಾನೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ನೆನ್ ಕಂಗ್ಬಜ್ಜೆಯಿದ ಪಾಲೆಡ್ ಮಾನ್ಪುವೆರ್ ನೆನ್ನ್ ಮಾನ್ಪೆರೆ ವಿಸೇಸ ಅಯಿನ ಗೇನ ಬೋಡು
ಬಗೆಕುಲು[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
- ಗೋಂಪರ್ ಮುಟ್ಟಾಲೆ
- ಕನ್ನಿ ಮುಟ್ಟಾಲೆ
ಗಳಸುನ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
- ಮುಟ್ಟಾಲೆ ಪನ್ನಗ ಅಡಪ್ಪುನಗ/ದಪ್ಪುನಗ, ತುಂಬುನಗ, ಕೆಲಸ ಮಲ್ಪುನಗ ದೀಪಿನ ಕಂಗ್ದ ಪಾಲೆದ ತರೆತ ಪೊದಿಪು. ಉಂದು ಬೆನ್ನಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿದ ಸಂಕೇತ. ಆಂಡ ಉಂದು ಬೇಲೆತ, ಬೆಲೆತಕುಲೆನ, ಬೊಟ್ಟುಲ ಅಂದ್.
- ಕಂಗುದ ಪಾಲೆಡ್ ಮಲ್ತಿನ ಮುಟ್ಟಾಲೆ ಬೇಸಾಯದ ಕೆಲಸಡು, ಗೊಬ್ಬರ ತುಂಬ್ಯರ, ಮಣ್ಣ್ ತುಂಬ್ಯರ ತರೆಕ್ಕ್ ಒತ್ತಂದುಲೆಕ ದಿವರ ಬೊಡು.
- ನಮ ಕೈತಲ್ತ ಮಲೆನಾಡ್‌ ಕಾಡ್‌ಟ್ ಪೊನಾಗ ತರೆಕ್ ಕಾಡ್‌ಡಿಪ್ಪಿ ಉಚ್ಚುಲು ತರೆಕ್ಕ್ ಬುರ್‌ಯರ ಬಲ್ಲಿ. ಅಡರ್, ಬೂರುಲು ಪರಂಕಿಯರ ಬಲ್ಲಿ ಪಂದ್ ಗಳಸುವೆರ್.
ಮುಂಡಾಸ್[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ಮುಂಡಾಸ್ ಪನ್ನಗ ಯಜಮಾನ ಸಂಸ್ಕೃತಿದ ಒರು. ಎಡ್ಡೆ ಕೆಲಸ ಮಲ್ಪುನಗ ತರೆಕ್ ಮುಂಡಾಸ್ ಕಟೊನುನು ಒಂಜಿ ರಿವಾಜಿ. ಮುಂಡಾಸ್ ಕಟ್ಟೇರೆ ಗೊತ್ತಾಜಿಡ ಬೇತೆಕ್ಲೆಡ ಕಟ್ಟಾವೊಲಿ, ಬೈರಾಸಾಂಡಲ ತರೆಕ್ ಪಾಡೊನೊಡು. ದಾಲ ಇಜ್ಜಿಡ ಟುವಾಲ್ ಪಾಡ್‍ದ್ ಸುದಾರ್ಪುನಲ ಉಂಡು. ಮಂಡೆಗ್ ಮುಂಡಾಸ್ ಕಟ್ಟುನ ಕಿರ್ಮ ತುಳುಟೇ ಅತ್ತ್ ನಮ್ಮ ದೇಸೊದ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಜನಾಂಗೊಲೆಡ್ಲಾ ಉಂಡು. ಮುಂಡಾಸ್ ಕಟ್ಟುನ ಒಂಜಿ ವಿದ್ಯೆ.
ನಿಷೇದೊಲು[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ದೈವೊತ ಚಾಕರಿ ಮಾನ್ಪುನಕುಲಾಯಿನ ಪೂಜಾರಿ, ಬೂತ ಕಟ್ಟುನಾಯೆ, ಮಡ್ಯೊಲೆ, ಕಾಪಾಡೆ ಮುಟ್ಟಾಲೆ ದೀಯರ ಬಲ್ಲಿ.
ತುಳುಗಾದೆ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
- ಮುಂಡಾಸ್ ದಾಯೆ ಬೈಜೆ, ಮುಟ್ಟಲ್‍ದಾಯಗ್ ಕೊರಯೆರ್: ಒಂತೆ ಸ್ಥಿರವಂತೆರೆನ ಪೊಣ್ಣಗ್ ಪ್ರಾಯೊಡೇ ಮದಿಮೆ ಆಯಿಜಿಂಡ ಜನೊಕುಲು ಇಂಚ ಪಾತೆನುವೆರ್.
- ಮುಂಡಾಸ್ ದಾಯೆ ಬರ್ಪುಜೆ - ಮುಟ್ಟಾಲೆದಾಯಗ್ ಕೊರ್ಪುಜಿ.
- ಮುಟ್ಟಾಳೆದಾಯಗ್ ಕೊರ್ಪುಜಿ, ಮುಂಡಾಸ್‌ದಾಯೆ ಬರ್ಪುಜೆ
ಪಾತೆರೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ಮುಟ್ಟಾಳೆ ದೀಡಿಯರ ಮನಸ್ಸಿದ್ದಿ ಮುಂಡಾಸ್ ಕಟ್ಯರ ಎತ್ತುಜ್ಜಿ
ಉಲ್ಲೇಕೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
- ↑ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಆಚಾರ್, ನಲಿಕೆ ಜನಾಂಗದ ಕುಣಿತಗಳು- ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನ,೧೯೯೫, ಮಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ