ಮರ್ದೆ ನಲಿಕೆ
ಕೇರಳ ರಾಜ್ಯೊದ ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆದ ಕುಂಬಲೆ, ಪೆರ್ಲ ಪ್ರದೇಸೊಡು ವಾಸೊ ಮಲ್ತೊಂದಿಪ್ಪುನ ವಣ್ಣನ್ ಜಾತಿದಗ್ಲ್ ಆಟಿ(ಕರ್ಕಾಟಕ) ತಿಂಗೊಲುಡು ಮರ್ದೆ ಪನ್ಪುನ ನಲಿಕೆನ್ ನಡಪಾವೆರ್. ಈ ವಣ್ಣನ್ ಜಾತಿದಗ್ಲೆನ್ ನೆಕ್ಕರೆದಗ್ಲ್ಂದ್‌ಲಾ ಪನ್ಪೆರ್. ಮರ್ದ ನಲಿಕೆ ಒರಿ ನಲಿಪುನ ನಲಿಕೆ. ನಲಿಪುನಗ್ಲೆನೊಟ್ಟುಗೆ ನಾನೊರಿ ಚೆಂಡೆ ಬೊಟ್ಟೊಂದು ಪಾರ್ತೊನೊ ಪಂಡೊನ್ಬೆರ್.[೧]
ಮರ್ದೆ ಪಂಡ ಒಂಜಿ ದೈವ ಆಟಿ ತಿಂಗೊಳುಡು ಇಲ್ಲ್ ಇಲ್ಲ್ ಬತ್ತ್‌ದ್ ಜನೊಕುಲೆನ ಸ್ಟೊ ಕಲೆಪುಂಡು ಪನ್ಪುನವು ನಂಬಿಕೆ. ಇಂದೆನ್ ಮರ್ದನ್ ದೈವೊ ಪಂಡ್‌ದ್ಲಾ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಈ ಮರ್ದನ್ ದೈವೊನು ವಣ್ಣನ್ ಪನ್ಪಿ ಒಂಜಿ ಸಮುದಾಯೊದಕುಲು ಕಟ್ಟ್‌ದ್ ಇಲ್ಲ್ ಇಲ್ಲ್ ಬರ್ಪುನ ಕ್ರಮೊ. ಉಂದು ನಮ್ಮ ಇಲ್ಲಡೆ ಬತ್ತ್ಂಡ ಮಾರಿ ದೂರ ಆಪುಂಡು ಪನ್ಪಿ ನಂಬಿಕೆ[೨] ಈ ದೈವೊನು ಎಲ್ಯ ಜೋಕುಲು ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಪಾರ್ವತಿನ (ಬೇಟೆಗಾರ)ನ ಲೆಕ್ಕೊ ಎಲ್ಯ ಪ್ರಾಯೊದ ಆಣಗ್ ವೇಷ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ಪಟ್ಟೆ(ರೇಷ್ಮೆದ)ಕುಂಟು ತುತ್ತಾದ್ ತರೆಕ್ ತರೆ ಪಟ್ಟಿ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಮೋನೆಗ್ ಕೆಂಪು ಮುಖವರ್ಣಿಕೆ ಪಾಡ್ದ್ ಪಾರ್ವತಿನ ರೂಪ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಮರ್ದ್ದೆನ ಕೈಟ್ ಮಣಿಗಂಟೆ ಉಪ್ಪುಂಡು
ವೇಸೊದ ಕ್ರಮೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಮರ್ದೆ ಪನ್ಪುನವು ಪೊನ್ನು ವೇಸೊ. ಆಂಡ ಇಂದೆನ್ ನಲಿಪುನಕುಲು ಆನುಲು. ತರೆಕ್ ಕುಂಟುನು ತೆರಿಯೆದ ಆಕಾರೊಡು ಎತ್ತರೊ ಕಂಬೊದಂಚ ಕಟ್ಟೊನುವೆರ್. ಅಯಿಕ್ ಒಂಜಿ ಕುಂಟುನು ಪೊದೆಪಾದ್ ಪಿರವುಗು ನೇಲಾದ್ ಬುಡ್ಪೆರ್. ಮೂಂಡೊಗು ತಲೆಮಣಿ ದೀಡೊನ್ಬೆರ್. ಇಂದೆನ್ ತಲೆಪಾಳಿ ಪನ್ಪೆರ್. ಅಯಿತ ಮಿತ್ತ್‌ಡ್ ಒಂಜಿ ಮರತ್ತ ಪಲಾಯಿಡ್ದ್ ಮಲ್ತ್‌ನ ಕಿರೀಟೊ(ಪೊಕ್ಕಟ್ಟಿ)ನ್ ದೀಡ್ದ್ ಅಯಿನ್ ನೂಲುಡು ಪಿರವುಗು ಒಯಿತ್ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಕೆಬಿಕ್ ಕೆಬಿಯಣಿ(ಕಾದಂಗಳ್) ದೀಡೊಂದು ಅಯಿಕ್ ಚೆನ್ನಿಮಲರ್ ಪನ್ಪುನ ಬೊಳ್ಳಿದ ತಗಡ್‍ದ ಪೂವುನು ಸುರಿಪೆರ್. ಎದೆಕ್ಕ್ ಮರತ್ತ ಎದೆಕವಚೊ(ಅಂಗಿಯಾರ್) ಕಟ್ಟೊನ್ಬೆರ್. ನಾಲಿಗ್ ಮಾಲೆ ಪಾಡೊನ್ಬೆರ್. ಸೊಂಟೊಗು ಕೆಂಪುದ ತುಂಡು ಕುಂಟು ಸುತ್ತ್‌ದ್ ಕಟ್ಟೊನ್ಬೆರ್. ಮೋರೆಗ್ ಕಿತ್ತಲೆ ಬಣ್ಣೊನು ಪೂಜೊ೦ದು ಅಯಿಕ್ ಕೆಂಪು ಬುಕ್ಕೊ ಬೊಳ್ದು ಚುಕ್ಕಿಲೆನ್ ದೀಡ್ಬೆರ್. ಹುಬ್ಬುಗು ಮೈ ಪೂಜಿದ್ ಅಯಿತ ಮಿತ್ತ್ ಕೆಂಪು ಬೊಳ್ದುದ ಎಲ್ಯ ಎಲ್ಯ ಚುಕ್ಕಿಲೆನ್ ದೀಡ್ಬೆರ್. ಮುಂಡೊಗು ಕುಂಕುಮೊದಂಚಿನ ಬೊಟ್ಟು ದೀಡೊನ್ಬೆರ್. ಅಯಿತ ಸುತ್ತ ಬೊಳ್ದು ಬೊಟ್ಟು ಪಾಡೊನ್ಬೆರ್. ಬಿಮ್ಮೊಗು ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣೊ ಪೂಜೊನ್ಬೆರ್. ಮೂಂಕುಗು ಮೂಂಕುತ್ತಿದಂಚ ಕೆಂಪು ಬೊಟ್ಟು ದೀಡೊನ್ಬೆರ್.
ನಲಿಕೆದ ಕ್ರಮೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ಮರ್ದದ ನಲಿಕೆ ಪೊನ್ನು ವೇಸೊದ ನಲಿಕೆ. ಕಲಾವಿದೆರ್ ಎಲ್ಯ ಎಲ್ಯ ಪೆಜ್ಜೆ ದೀಡೊಂದು ಉರುಂಟುಗು ಸುತ್ತುಬರ್ಪೆರ್. ಈ ಪೆಜ್ಜೆಗಾರಿಕೆನ್ ಮೊಟ್ಟಿಕಾರ್(ಚೌಟುಕಳಿ) ಪನ್ಪೆರ್. ಬುಕ್ಕೊ ಮಲ್ಲ ತಾಲೊದ ಪೆಟ್ಟ್‌ಗನುಸಾರೊ ನಲಿಪುವೆರ್. ಕಲಾವಿದೆರ್ ಸುತ್ತುಬರ್ಪುನ ನಲಿಕೆನ್ ವಟ್ಟೆಕಳಿ ಪನ್ಪೆರ್. ನಲಿಕೆ ಚೆಂಡೆದ ಹಿಮ್ಮೇಳೊಡು ನಡಪುಂಡು. ನಲಿಕೆದಾರ್ ಅತ್ತಂದೆ ತಂಡೊಡು ಚೆಂಡ ಬೊಟ್ಟುನಾರ್ ಬುಕ್ಕೊ ತಾಲೊ ಬೊಟ್ಟೊಂದು ಪಾರ್ತೊನೊ ಪನ್ಪುನಾರ್ ಒರಿ ಇಪ್ಪುವೆರ್.
- ಈ ದೈವೊ ದೇವಸ್ಥಾನ, ದೈವಸ್ಥಾನೊಡು ಕಟ್ಟುದ್ ನಲಿಪುನ ಬದಲ್ ಪ್ರತಿ ಇಲ್ಲಡೆ ಬತ್ತ್‌ದ್ ನಲಿಪುಂಡು. ಚೆಂಡೆ ವಾದ್ಯದಕುಲು ಪನ್ಪಿನ ಪದೊಕು ಈ ದೈವ ನಲಿಪುಂಡು. ಈ ದೈವೊ ಇಲ್ಲಡೆ ಬತ್ತ್ಂಡ ಐಶ್ವರ್ಯ ಬುಕ್ಕೊ ಸಂಪತ್ತ್‌ದ ಅದಿದೇವತೆಯಾಯಿನ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿ ನೆಲೆ ಆಪಳ್ ಪನ್ಪಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ನಂಬಿಕೆ. ಮರ್ದೆ ದೈವೊ ಇಲ್ಲಡೆ ಬನ್ನಗ ದೀಪೊ ಪೊತ್ತಾದ್ ದೀವೊಡು ಅವೆಡ್ದ್ ಬುಕ್ಕೊ ಚೆಂಡೆ ಬೊಟ್ಟುನಾರ್ ಇಲ್ಲ್‌ದಕುಲೆನ ಒಪ್ಪಿಗೆ ದೆತೊಂದು ಸಂಧಿ ಪನೊಂದು ಬೊಟ್ಟಿಯೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ಪುನಗ ಮರ್ದೆ ದೈವೊ ಇಲ್ಲ್‌ದ ಎದುರು ದುಂಬು ಪಿರವು ಪೋವೊಂದು ನಲಿಪುಂಡು. ನಲಿತ್‌ದ್ ಆಯಿ ಬುಕ್ಕೊ ಕುರ್ದಿ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಒಂಜಿ ಬತ್ತಿ ಪೊತ್ತಾವೊಂದು ಇಲ್ಲ್‌ದ ಯಜಮಾನ್ತಿ ಪಿದಯಿ ಜಾಲ್‌ಗ್ ಪತೊಂದು ಬತ್ತ್‌ದ್ ಬಡಕಾಯಿಗ್ ಚೇತ್‌ದ್ ಬುಡ್ಪೆರ್. ಇಲ್ಲ್ ಬೊಕ್ಕ ಸುತ್ತು ಪರಿಸರ ಶುದ್ಧ ಆದ್ ದುಷ್ಟ ಶಕ್ತಿ ದೂರ ಆಪುಂಡು ಪನ್ಪಿ ನಂಬಿಕೆ. ದೈವೊ ಕಟ್ಟ್‌ದ್ ಇಲ್ಲಡೆ ಬತ್ತ್‌ದ್ ಪೋನಗ ಪಣವು, ಅರಿ, ಮರಿಯಲೊಗು ದೀದಿತ್ತ್‌ನ ಕಾಯಿ ಕಜಿಪು, ದಾನ್ಯೊ, ಉಪ್ಪು ಇಂಚಿತ್ತಿ ಸೊತ್ತುಲೆನ್ ದಾನೊ ಕೊರ್ಪುನ ಕ್ರಮಲಾ ಉಂಡು
ಪಾರ್ತನೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಮರ್ದದ ಪಾರ್ತನೊ ಮಲಿಯಾಳೊಡು ಉಂಡು. ಅಯಿತ ತುಳು ರೂಪೊ ಇಂಚ ಉಂಡು. ಮುದ್ದುದ ಎಡ್ಡೆಂದಿ ಮಗಳೆ, ಎಡ್ಡೆ ವಿಸೇಸೊಲೆನ್ ಈ ಪನೊಡು ಪಂಡ್ದ್ ಸಕಿಯೆರ್ ಪಾರ್ವತಿಗ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಪಾರ್ವತಿ ಮರಂಪುಗು ಮುಟ್ಟ ನೀರ್‌ಡ್ ಉಂತುದು ಬಗ್ಗ್‌ದ್ ತರೆಕಜೊನು ನೀರ್‌ಡ್ ದೆಕ್ಕುವಳ್. ಎದೆ ಮುಟ್ಟು ನೀರ್‌ಡ್ ಉಂತ್‌ದ್ ಮೂಂಕು ಪತೊಂದು ಮುರ್ಕ್‌ದ್ ಲಕ್ಕುವಳ್. ಮೀಯೊಂದಿಪ್ಪುನಗ ಬಂಗಾರ್ದ ಕಾಜಿ ತುಂಡಾದ್ ನೀರ್‌ಗ್ ಬೂರ್ಂಡ್. ಸಕಿಯೆರ್ ಮುರ್ಕ್‌ದ್ ಪೆಜಿದ್ ಕೊರ್ಪೆರ್.
ಕೆಂಪು ಕುಂಟುದ, ಕೆಂಪು ಕಣ್ಣ್‌ದ ಶಬರ ಪಾಲಕೆ ಶಿವೆ ಇಸ್ಟೊದ ಮುರ್ಗೊಲೆನ ಕೈತಲ್ ಪೋದ್ ಬಲ್ಲ್‌ಡ್ ಸುತ್ತ್‌ದ್ ಕಟ್ಟ್‌ಯೆ.
ಆ ಕಾಡ್‌ದ ಪೂ ತೋಟೊಡೆ ಪಾರ್ವತಿ ಕೈ ಮುಗಿದ್ ಕಾತ್ ಉಂತುವಲ್. ಶಿವನ ಬೇಲೆದಗ್ಲ್ ಬನ್ನಗ ಬಿಲ್ಲ್ ಪಗರಿ ಪತೊಂದು, ಗೊತ್ತಿದ್ಯಾಂತಿನ ಜಾಗೆಲೆಗ್ ಬೋಂಟೆ ಮಲ್ಪಿಯರ ಪೋವೊಡ್ಚಿಂದ್ ಕೈ ಮುಗಿದ್ ಪಂಡೊನ್‌ಬಲ್. ಈ ನಲಿಕೆ ನಡಪಾಡವುನಡ್ದ್ ಮಾತ ಬುಲೆಚಿಲ್ ಕಾರ್ಯೊಲೆನ್ ಪಾರ್ವತಿ ಕೊರ್ಪಲ್.
ಆಚರಣೆದ ಕ್ರಮೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಬಾರೆದ ಇರೆಟ್ ಕೊಟ್ಟು ಇಪ್ಪುನ ತಾರಾಯಿನ್, ಜತೆಟ್ ಬಜ್ಜೆಯಿ, ಪಣವುದ ಸುತ್ತಿಗೆ ದೀಡ್ದ್ ಗಣಪತಿನ್ ಸುಗಿಪುವೆರ್. ನಲಿಪಿಯರ ಪೋಯಿನ ಇಲ್ಲ್‌ದಗ್ಲ್ ಜಾಲ್‍ಡ್ ದೀಪೊ ಪೊತ್ತಾದ್ ಅಯಿತ ಬರಿಟ್ ಕುರ್ದಿ ನೀರ್ ದೀಡ್ಬೆರ್. ನಲಿಕೆ ಮುಗಿ ಬುಕ್ಕೊ ಇಲ್ಲಡೆದ ಪೊಂಜೊವುನಗ್ಲ್ ತಡ್ಪೆಡ್ ಬಾರ್, ತಾರಾಯಿ, ಉಪ್ಪು, ಪುಳಿ, ಮುನ್ಚಿ, ಮಂಜಲ್, ಸಾಂತನಿ ಇಂಚಿತ್ತಿನ ಸೊತ್ತುಲೆನ್ ಕೊಂಡತ್ತ್ ದೀಡ್ಬೆರ್. ನಲಿಕೆ ಮುಗಿ ಬುಕ್ಕೊ ಕುರ್ದಿ ನೀರ್ ತಲಿತ್‌ದ್ ಒರಿನ ನೀರನ್ ಪಿದಯಿ ಗುಪ್ಪುವೆರ್. ದೀಪೊನು ಉಲಯಿ ಕೊಂಡೋಪೆರ್. ತಡ್ಪೆಡ್ ಇತ್ತ್‌ನ ಸೊತ್ತುಲೆನ್ ನಲಿಕೆದಗ್ಲ್ ಕೊಂಡೋಪೆರ್.
ನಲಿಕೆ ಮುಗಿತ್ತಲೊದ ದಿನೊ ನಲಿಕೆದಗ್ಲ್ ಅಗ್ಲೆನ ಇಲ್ಲ್‌ದುಲಾಯಿ ದೀಪೊ ಪೊತ್ತಾದ್ ದೀಡ್ದ್ ತೌತೆ ತುಂಡು, ಮಂಜಲ್, ಉಪ್ಪು, ಮಜಿ, ಬಾರ್, ಕುರ್ದಿ ನೀರ್ ಇಂಚಿತ್ತ್‌ನೆನ್ ಒಂಜಿ ಪರತ್ ತಡ್ಪೆಡ್ ದೀಡ್ದ್ ಗುಡ್ಡೆಗ್ ಕೊಂಡೊಪೆರ್. ಅಲ್ಪ ಒಂಜಿ ಕಾಯೆರ್ ಮರತ್ತ ಬುಡೊಟು ದೀಡ್ದ್ ಚೆಂಡೆ ಬೊಟ್ಟ್‌ದ್ ಬೂತೊ, ಪ್ರೇತೊ ಪಿಸಾಚಿಲು ಬಂಜಾರೊ ತಿಂದ್‍ದ್ ಊರು ಬುಡ್ದು ಪೋವೊಡುಂದು ಕೈ ಮುಗಿದ್ ಇಲ್ಲಡೆ ಬರ್ಪೆರ್.
ನಂಬಿಕೆ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ನಲಿಕೆಡ್ದ್ ಇಲ್ಲ್ ಸುದ್ದೊ ಆಪುಂಡು. ಪ್ರೇತೊ ಪಿಸಾಚಿಲು ದೂರೊ ಪೋಪುಂಡು ಪನ್ಪುನ ನಂಬಿಕೆ ಉಂಡು.
ಐತಿಹ್ಯೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಶಿವೆ ಬೇಡನ ರೂಪೊಡು ಬೋಂಟೆಗ್ ಪಿದಾಡ್‌ಬೆ. ಅಪಗ ಪಾರ್ವತಿಲಾ ಶಿವನೊಟ್ಟುಗೆ ಬರ್ಪೆಂದ್ ಹಟೊ ಪತ್ತುವಲ್. ಶಿವೆ ಬೋಡ್ಚಿಬೊಡ್ಚಿಂದ್ ಪಂಡಲಾ ಪಾರ್ವತಿ ಬುಡ್ಪುಜಲ್. ಶಿವಗ್ ತೆರಿಯಂದಿ ಲೆಕೊ ಆಯನ ಪಿರವುಡೇ ಬರ್ಪಲ್. ಸಾದಿಟ್ ಪಾರ್ವತಿ ಪಿದಯಾಪಲ್. ಇಂದೆನ್ ತೆರಿನ ಶಿವೆ ಆಲೆನ್ ಒಂಜಿ ಮರತ ಅಡ್ಡೊಡು ಉಂತಾದ್ ದುಂಬರಿಪೆ. ಇಂಚ ಆಳ್ ಮರತ ಅಡ್ಡೊಡು ಅಂಡೆಂಗ್‌ದ್ ಕುಲ್ಲ್‌ನೆಡ್ದಾರೊ ಆಲೆಗ್ ಮರ್ದೆ ಪಂಡ್ದ್ ಪುದರ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್.
ಉಲ್ಲೇಕೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ↑ ಪಾಲ್ತಾಡಿ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಆಚಾರ್, ತುಳುನಾಡಿನ ಜನಪದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳು 2017. ಶಿಗ್ಗಾವಿ:ಕರ್ನಾಟಕ ಜಾನಪದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಗೋಟಗೋಡಿ
- ↑ ಸುದ್ದಿಜಾಲ, ದಿ ಸುಳ್ಯ ಮಿರರ್ (26 July 2024). "ಆಟಿ ಆಷಾಡಗಳ ದಕ್ಷಿಣೋತ್ತರ…!". The Sullia Mirror.