ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ಸುಬ್ರಮಣ್ಯನ್ ಚಂದ್ರಶೇಖರ್

ಸುಬ್ರಮಣ್ಯನ್ ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಅರೆನ ದಸ್ಕತ್ತುದ ಮಾದರಿ

ಎಸ್ ಚಂದ್ರಶೇಖರ್‍, (ಸುಬ್ರಮಣ್ಯನ್ ಚಂದ್ರಶೇಖರ En :Subrahmanyan Chandrasekhar - ಜನನ: ೧೯೧೦ – ಮರಣ: ೧೯೯೫), ನೊಬೆಲ್ ಬಹುಮಾನ ಪುರಸ್ಕೃತ ಭಾರತೀಯ ಮೂಲದ ಅಮೇರಿಕಾದ ಖಭೌತ ವಿಜ್ಞಾನಿ. ಅರೆನ ಆಪ್ತೆರು “ಚಂದ್ರ” ಇಂದ್ ದ್ ಲೆತ್ತೊಂದಿತ್ತೆರು. ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಬೃಹತ್ ನಕ್ಷತ್ರೊಲು ಅಯಿಕುಲೆನ ಗುರುತ್ವ ದ ದುಣ್ಣೊಗು ಕುಸಿದ್ ಅನಂತ ಸಾಂದ್ರತೆದ ಆಕಾಶಕಾಯೊಲಾಪಿನ ಮಹತ್ವದ ಸಂಗತಿಲೆ ನ್ ಆರ್ ನಾಡ್ ಪತ್ತಿದ್ ವಿಜ್ಞಾನದ ಲೋಕೊಗು ತೋಜಾದ್ ಕೊರಿಯೆರ್.

ಬಾಲ ಪ್ರತಿಭೆ' ಸ್ವಾತಂತ್ರ ಪೂರ್ವದ ಅಖಂಡ ಭಾರತದ ಲಾಹೋರು ಪೇಂಟೆಡು (ಇತ್ತೆದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪಂಜಾಬ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯ ) ಒಂಜಿ ತಮಿಳು ಬ್ರಾಣೆರೆನ ಕುಟುಮೊಡು ಸಿ. ಸುಬ್ರಮಣ್ಯನ್ ಅಯ್ಯರ್‍ ಬೊಕ ಸೀತಾಲಕ್ಷ್ಮಿ ಬಾಲಕೃಷ್ಣನ್ ದಂಪತಿಲೆನ ಸುರುತ ಮಗೆಯಾದ್ ೧೯- ೧೦- ೧೯೧೦ ದಾನಿ ಪುಟಿಯೆರ್.‍ ಅರೆನ ಅಜ್ಜೆರೆನ ಪುದರುನೆ (ಚಂದ್ರಶೇಖರ) ಅರೆಗ್ ದೀಯೆರ್. ಇಂಬೆರ್ ಎಲ್ಲಿಡೇ ವಿಶೇಷ ಬುದ್ಧಿ ಶಕ್ತಿದ ಬಾಲಪ್ರತಿಭೆ ಇಂದದ್ ಪ್ರಸಿದ್ದಿಯಾದ್ ಬುಳೆವೊಂದು ಮಲ್ಲೆ ಆಯೆರ್.

ಅರೆನ ಅಪ್ಪೆ ಅರೆಗು ತಮಿಳು ಕಲ್ಪಾಯೆರು, ಅಮ್ಮೆರು ಇಂಗ್ಲೀಷು ಬೊಕ ಗಣಿತ ಕಲ್ಪಾಯೆರು.

ಅರೆನವು ಬುದ್ದಿವಂತೆರೆನ ಕುಟುಮ: ತಂನ ಅಪ್ಪೆ ಮಲ್ಲ ಬೌದ್ದಿಕ ಸಾಧನೆದ ಪೊಂಜೋವು ಇಂದ್ ಆರ್‍ ಪಣೊಂದಿತ್ತೆರ್‍. ಅರೆನ ಮಾಮೆರ್‍ ಆದಿತ್ತಿನ ಡಾ ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್(ಚಂದ್ರಶೇಖರ ವೆಂಕಟ ರಾಮನ್: 1888-1970) ಆರುಲಾ ನೊಬೆಲ್ ಪಾರಿತೋಷಕ ಪಡೆಯಿನಾರ್‍ (1930), ರಾಮನ್ ಎಫೆಕ್ಟ ದಂಚಿನ ಮಲ್ಲ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಪುಗರತೆ ಪಡೆಯಿನಾರ್‍.

ಹೈಸ್ಕೂಲು ಪಾಸಾಯಿನ ಬೊಕ ಆರ್‍ ಮದ್ರಾಸುದ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿ ಕಾಲೇಜಿಗು ಸೇರಿಯೆರ್.‍ ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರೊಡು ಆನರ್ಸ್ ಪದವಿ ಪಡೆನಗಲಾ ಗಣಿತೊಗು ಒತ್ತು ಕೊರಿಯೆರ್. ೧೯೩೦ಡು ಮಾಸ್ಟರ್ಸ್ (ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ) ಪದವಿ ಪಡೆದ್ ಆರ್‍ ಇಂಗ್ಲೇಂಡುಗು ಪೋದು ಕೇಂಬ್ರಿಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಟ್ರಿನಿಟಿ ಕಾಲೇಜಿಗ್ ಸೇರಿಯೆರ್. ೧೯೩೧ ಡುದು ೧೯೩೪ ಮುಟ್ಟ ಆರ್‍ ಜರ್ಮನಿ, ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್, ಬೆಲ್ಜಿಯಂ, ಬೊಕ ರಶಿಯಾದ ವಿಜ್ಞಾನಿಲೆನ ಒಟ್ಟುಗು ಬೇಲೆ ಮಲ್ತೆರ್.

1937 ‍ಡು ಸ್ವ ದೇಶೊಗು ಬತ್ತ್ ದ್ ಲಲಿತಾ ದೊರೆಸ್ವಾಮಿ ಇನ್ಪಿನರೆನ್ ಮದ್ರಾಸುಡು ಮದುಮೆ ಯಾಯೆರ್. ಮದುಮೆಯಾದ್ ದಂಪತಿಲು ಅಮೇರಿಕೊಡು ನೆಲೆಯಾಯೆರ್.

ವಿದ್ಯಾ ಜೀವನ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಆರ್‍ ಕೇಂಬ್ರಿಜಿಡು ಸಂಶೋಧಕೆರ್ ಆದಿಪ್ಪುನಗ “ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಮಿತಿ” (ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಲಿಮಿಟ್) ಇನ್ಪಿನ ವಿಶೇಷ ಸಂಶೋಧನೆನ್ ಮಲ್ತೆರ್. ಆಂಡ ಅದಗ ಅರೆನ ಜೊತೆತಕುಲು ಅರೆನ ಸಿದ್ಧಾಂತೊನ್ ನಂಬಿಜೆರ್, ಅಯಿಕ್ ಸರಿಯಾಯಿನ ಬಿಲೆ ಕೊರ್ಜೆರ್.

ಇಂಗ್ಲೀಷಿದ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞೆ ಆದಿತ್ತಿನ ಸರ್‍ ಆರ್ಥರ್‍ ಎಡಿಂಗ್ಟನ್ ಇನ್ಪಿನಾರ್‍ ಚಂದ್ರಶೇಖರೆರೆನ್ ಲಂಡನ್ದ ರಾಯಲ್ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಂಘೊಡು ತಂನ ಸಂಶೋಧನೆದ ಮಿತ್ತ್ ಭಾಷಣ ಮಲ್ಪರೆ ಲೆತ್ತೆರ್. ‍ಜನವರಿ ೧೧, ೧೯೩೫ ದಾನಿ ಚಂದ್ರಶೇಖರೆರ್‍ ಪಾತೆರಿನ ಬೊಕ ಅವೇ ವೇದಿಕೆಡ್ ಪಾತೆರಿನ ಎಡಿಂಗ್ಟನ್ ಚಂದ್ರಶೇಖರರೆನ ವಿಚಾರೊಲೆನ್ ವಿರೋಧಿಸಾದ್ ಉಂದೊಂಜಿ ಲೆಕ್ಕದ ಗೊಬ್ಬು ತೋಜಾವೊಂದುಲ್ಲೆರ್‍ ವಿಜ್ಞಾನ ದಾಲ ಇಜ್ಜಿ ಇಂದ್ ಪಣ್ದ್ ಇಂಬೆರೆಗ್ ಅವಮಾನ ಮಲ್ತೆರ್.‍

ಆಂಡಾ ೩೦ ವರ್ಷ ಕರಿನ ಬೊಕ ೧೯೬೬ ಇಸವಿಡು ಗಣಕ-ಯಂತ್ರೊಲು (ಕಂಪ್ಯೂಟರುಲು) ಬತ್ತಿ ಬೊಕ ನಡತಿನ ಸಂಶೋಧನೆಲು, ಜಲಜನಕ ಬಾಂಬುದ ಆವಿಷ್ಕಾರ ಇಂಚಿನ ಮಾತಾ ವಿಷಯೊಲು, ಚಂದ್ರಶೇಖರೆರೆನ ಆನಿ ತೆರಿಪಾಯಿನ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ತೀರ್ಮಾನೊಲೆಗ್ ಬೆರಿಸಾಯ ಕೊರಿಯಾ, ಅಂಚನೆ ಚಂದ್ರಶೇಖರೆರೆನ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಆಧಾರೊಡು ೧೯೭೨ನೆ ಇಸವಿಡು ನಾಡ್ ಪತ್ತಿನ ಆಕಾಶದ ಕಪ್ಪು ಒಟ್ಟೆಲೆನ (ಬ್ಲಾಕ್ ಹೋಲ್ಸ್) ಮಾಹಿತಿಲುಲಾ ಅರೆನ ಸಿದ್ಧಾಂತೊಲೆಗ್ ಮರಿಯಾದೆ ಕೊರುಂಡು. ಅರೆನ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರೊಲು ಆಕಾಶ ಕಾಯೊಲೆಡು ಸೂಪರ್‍ ನೋವಾ, ನ್ಯೂಟ್ರನ್ ನಕ್ಷತ್ರೊಲು ಬೊಕ ಕಪ್ಪು ಒಟ್ಟೆಲೆನ್ ಅರ್ಥ ಮಲ್ತೊಣರೆ ಉಪಕಾರಿಯಾತ.

ಅಮೇರಿಕಾ ನಿವಾಸಿ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

1937ನೆ ಇಸವಿಡು ಚಂದ್ರಶೇಖರೆರ್‍ ಅಮೇರಿಕಾಗ್ ಪೋದ್ ಶಿಕಾಗೊ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯೊಡು ಬೇಲೆಗು ಸೇರಿಯೆರು. ರಡ್ಡನೆಯ ವಿಶ್ವಸಮರದ ಸಮಯೊಡು ಲಾಸ್ ಅಲಮೋಸುಡು ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್‍ ಬಾಂಬು ಮಲ್ಪುನ ಮನ್ಹಟನ್ ಯೋಜನೆ (ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟು)ಗು ಲೆತ್ತೆರ್.‍ ಆಂಡಾ, ಮೆರೆಗ್ ಆ ಸಂದರ್ಭೊಡು ಭದ್ರತಾ ತೀರ್ಮಣೆ (ಸೆಕ್ಯೂರಿಟಿ ಕ್ಲಿಯೆರೆನ್ಸ್) ತಿಕ್ಕರೆ ತಡವಾಯಿನ ಕಾರಣ ಅರೆಗ್ ಅಣುಬಾಂಬು ಯೋಜನೆಡ್ ಸೇರ್ದ್ ಬೇಲೆ ಮಲ್ಪರೆ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿಜಿ. ಆಂಡಲಾ ಆರ್‍ ಮೇರಿಲ್ಯಾಂಡದ ಬ್ಯಾಲಿಸ್ಟಿಕ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಲ್ಯಾಬೊರೇಟರಿಡ್ ಬೇಲೆ ಮಲ್ತುದು ಯುದ್ಧೊಗು ಬೊಡಾಯಿನ ಉಪಯುಕ್ತ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸೇವೆನು ಕೊರಿಯೆರು. ಅಮೆರಿಕೊ (ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನೊ – ಯು. ಎಸ್. ಎ) ಗು ಬತ್ತ್ ದ್ ನೆಲೆಯಾದ್ ೧೬ ವರ್ಷ ಆಯಿನ ಬೊಕ 1953 ನೆಯ ಇಸವಿಡು ಅರೆಗು ಆ ದೇಶದ ನಾಗರೀಕ ಹಕ್ಕುನು (ಸಿಟಿಜನ್ ಶಿಪ್) ಕೊರಿಯೆರು

ಮರಣ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಅಂಚನೆ ಆರ್‍ ತಂನ 85ನೆ ಪ್ರಾಯೊಡು, ಆಗಸ್ಟ್ 21, 1995 ಇಸವಿದಾನಿ ಅಮೆರಿಕಾ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನೊದ ಇಲ್ಲಿನೋಯಿಸ್ ರಾಜ್ಯದ ಶಿಕಾಗೊ ನಗರೊಡು ತೀರ್ದು ಪೋಯೆರು. ಅಮೆರಿಕೊ ದೇಶೊದ ಮಿತ್ತ್ ಅರೆಗ್ ಮಸ್ತ್ ಗೌರವ ಇತ್ತ್ಂಡು. ಅರೆನ ಪಾತೆರೊಡೆ ಕೇನುನಾಂಡ: “ಎಂಕ್ ಅಮೇರಿಕೊಡು ಒಂಜಿ ಅನುಕೂಲ ಉಂಡು. ದಾದ ಇನ್ನಗ ಮುಲ್ಪ ದಿಂಜ ಸ್ವಾತಂತ್ರ‍ ಉಂಡು. ಏರ್ಲಾ ಎಂಕ್ ಉಪದ್ರ ಮಲ್ಪುಜೆರು”

ಪದಕೊಲು- ಮರಿಯಾದೆಲು[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಫೆಲೋ ಆಫ್ ರಾಯಲ್ ಸೊಸೈಟಿ 1944
ಹೆನ್ರಿ ನೊರಿಸ್ ರಸೆಲ್ ಪ್ರವಾಚಕತ್ವ 1949
ಬ್ರೂಸ್ ಮೆಡಲ್ 1952
ರಾಯಲ್ ಆಸ್ಟ್ರೊನೊಮಿಕಲ್ ಸೊಸೈಟಿದ ಬಂಗಾರ‍್ದ ಪದಕ 1953
ಅಮೆರಿಕನ್ ಅಕಡೆಮಿ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ ಆಂಡ್ ಸಾಯನ್ಸ್ ದ ರಂಪೋರ್ಡ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ 1957
ನ್ಯಾಶನಲ್ ಮೆಡಲ್ ಆಫ್ ಸಾಯನ್ಸ್ (ಯು ಎಸ್ ಎ) 1966
ಪದ್ಮ ವಿಭೂಷಣ 1968
ಹೆನ್ರಿ ಡ್ರೇಪರ್‍ ಪದಕ - ಯು ಎಸ್ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ಸಾಯನ್ಸ್ 1971
ಹೈನೆಮಾನ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ 1974
ರಾಯಲ್ ಸೊಸೈಟಿದ - ಕೋಪ್ಲೆ ಪದಕ 1984
ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಯನ್ಸ್ ಅಕಾಡೆಮಿದ ಗೌರವ ಸದಸ್ಯತ್ವ (ಫೆಲೊಶಿಪ್) 1988
ಗೊರ್ಡನ್ ಜೆ. ಲಾಂಗ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ 1989
ನ್ಯಾಷನಲ್ ರೇಡಿಯೊ ಆಸ್ಟ್ರೋನೊಮಿ ಅಬ್ಸರ್ವೇಟರಿ ದ ಜಾನ್ ಸ್ಕಿ ಪ್ರವಾಚಕತ್ವ
ಹಂಬೋಲ್ಟ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ
ಭೌತವಿಜ್ಞಾನೊಡು ನಕ್ಷತ್ರಲೆನ ವಿಕಾಸದ ಸಂಶೋಧನೆಲೆಗಾದ್ ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ (ಅಮೇರಿಕಾದ ಖಭೌತವಿಜ್ಞಾನಿ ವಿಲಿಯಂ ಎ. ಫೌಲರ್‍ ಅರೆನೊಟ್ಟುಗು ಪಾಲುಡು) 1983