ತುಳು ಜಾನಪದೊ
Folklore ಪದೊನು ಕನ್ನಡಿಗೆರ್ ಜಾನಪದಂದ್ ಲೆತ್ತೆರ್. Folk+Lore ಜನಪದೊದ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯವಾಯಿನ ಅಧ್ಯಯನೊ. ಕನ್ನಡೊದಕ್ಲೆನ ಜಾನಪದ ಆಧ್ಯಯನೊನು ತುಳುತಕುಲು ಅಂಚನೇ ಬಳಸೊಂದು ತುಳು ಜಾನಪದಅಧ್ಯಯನೊನು ಸುರುಮಲ್ತೆರ್. ಬಿ.ಎ.ವಿವೇಕರೈಕುಲು ಆರೆನ ಸಂಶೋಧನೆನ್ ತುಳು ಜಾನಪದ ಅಧ್ಯಯನ ಪನ್ಪಿ ಪುದರ್‍ಡ್ ಹಾ.ಮಾ.ನಾಯಕೆರೆನ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನೊಡು ೧೯೮೫ಡ್ ಮಲ್ತೆರ್. ಅಯಿಡ್‍ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಜಾನಪದೊ ಅಧ್ಯಯನೊಗು ಪೊಸತೊಂಜಿ ಸಾದಿ ತೋಜಿಂಡ್.
ಇನಿ ತುಳುಟು ಬಾರೀ ಬೊಳೆಚ್ಚಿಲ್ ಬುಲೆತ್ತ್ಂಡ್. ಅಂಚಾದ್ ತುಳು ಜಾನಪದೊನು ಇಂಚ ವಿಭಾಗೊ ಮಲ್ಪೊಲಿ. ಅವು ಇಂಚ,
ತುಳುತ ಮೌಖಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ತುಳುತ ಪಾಡ್ದಾನೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ತುಳುತ ಕತೆಕುಲು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ತುಳುತ ಕತೆಕ್ಲೆನ್ ಅಜ್ಜಿಕತೆ ಪನ್ಪೆರ್. ಜನಪದ ಕತೆಕ್ಕ್ ತುಳುಭಾಷೆಡ್ ಅಜ್ಜಿಕತೆ ಪನ್ಪೆರ್. ಅಜ್ಜಿ ಪುಳ್ಳಿನಕುಲೆಗ್ ಪ್ರಾಣಿಲೆನ, ರಕ್ಕಸೆರೆನ ಇಂಚ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಕತೆಕ್ಲೆನ್ ರಾತ್ರಿಡ್ ಪನ್ಪುನೆಕ್ ಅಜ್ಜಿಕತೆಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್.
ತುಳುತ ಗಾದೆಲು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಗಾದೆ ಪಂಡ ದಾಯಿತ ? ಜೀವನೊದ ಅನ್ಬೋಗೊನು ಎಲ್ಯೆಡ್ ಪನ್ಪುನ ಪಾತೆರೊ ಗಾದೆ. ಅವು ಬೇತೆ ಬೇತೆಕ್ಲೆನ ಅನ್ಬೋಗೊದ ಒಟ್ಟು ವಿವೇಕೊ. ಗಾದೆ ಪತ್ತ್ ನಾಲಾಯಿದ ಪರಿಪ್ಪುದ ನಾಣ್ಯೊ. ಬಾಯಿಡ್ ಪಾತೆರಾದ ಗಾಳಿಡ್ ರಾದ್ ಪೋಪುಪುನವೇ ಗಾದೆ. ಪಂಡ ಗಾದೆನ್ ಓದುನೆ ಅತ್ತ್; ಪನ್ಪುನೆ. ಅಂಚಾದ್ ಗಾದೆ ಒಂಜಿ ಚಣೊದ ಎದುರುತ್ತರೊಂದ್ ಪನೊಲಿ. ಒಂಜಿ ಎಡ್ಡೆ ಪದೊ ಗಾದೆ ಆಪುಂಡು. ಹೋಲಿಕೆ ಇಪ್ಪುನ, ನೀತಿಪರವಾಯಿನ ಪಾತೆರೊಲು ಗಾದೆ. ಗಾದೆಡ್ ಪಾತೆರೊದ ರಸವತ್ತಾಯಿನ ರೂಪೊ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಬದ್ಕ್ದ ಸಂಕೇತೊಲೆನ ಜೂವೊದ ಶಕ್ತಿ ಇಪ್ಪುಂಡು.
ಗಾದೆ ಮೂಡುನೆ ಎಂಚ ? ಭೂಮಿಡ್ದ್ ಲಕ್ಕ್ಂಡ ? ಆಕಾಶೊಡ್ದ್ ಬೂರ್ಂಡ ? ಗಾಳಿಡ್ದ್ ಪರಡ್ಂಡ ? ಇದ್ದಿ. ಗಾದೆ ಒಂಜಿ ಸಮುದಾಯೊದ ಜನೊಕ್ಲೆನ ತೆರಿದ ಪಾತೆರೊ. ಬೇತೆ ಬೇತೆಕ್ಲೆನ ಮನಸ್ದ ರಸೊ. ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಭಾವನೆದ ರೂಪಕೊ. ಸಮಾಕಾಲೊದ ಅನ್ಬೋಗೊಲು ಆಪಿ ಪೋಪಿನವೇ ಗಾದೆ. ದಿಂಜ ಕಾಲೊದ ಒಂತೆ ಪರಿಸರೊಡು ಪುಟ್ಟಿನವೇ ಗಾದೆ. ಗಾದೆನ್ ಗಾಹೆ, ಸುಭಾಷಿತೊ, ಸಾಮತಿ ಇಂಚಪೂರ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಕ್ರಮಪ್ರಕಾರೊದ ಪಾತೆರೊ, ಪದ್ಯೊ, ಉಪಮೆಲು ಗಾದೆ ಆಪುಂಡು. ಗಾದೆ ಸೋಕುದ ಪಾತೆರೊ. ಅವು ಸಾದಿಡ್ ಕೇಂಡಿನ, ಜನೊಕ್ಲೆ ಎದುರುಡು ಪಂಡಿ ಪಾತೆರೊ. ಗಾದೆ ಪಿರಾಕ್ದ ಪಾತೆರೊ. ನರಮ್ಮಾನಿ ಪಳಗಿಸಾಯಿನ ಪಾತೆರೊ. ಪಂಡ ಒರಿ ಪಂಡಿನ ಪಾತೆರಾಂಡಲಾ ಮಾಂತೆರ್ಲಾ ಪಳಗಿಸಾಯಿನ ಪಾತೆರೊ. ಗಾದೆನ್ ಸುರೂಟ್ ಏರ್ ಪಂಡೆರ್ಂದ್ ಪನಿಯರ ಕಸ್ಟೊ. ಅವು ಅಜ್ಜೆರ್ ಪಂಡಿನವು; ಅಜ್ಜೆರ್ ಪನ್ಪುನವು ಪೂರ ನಿಜೊ ಇಪ್ಪುಂಡುಂದು ಪನ್ಪೆರ್. ಅಂಚಾದ್ ಗಾದೆ ಸಾದಿದ ಜನೊಕ್ಲೆ ವಿವೇಕೊದ ಪಾತೆರೊ. ಜನಮಾನಿ ಇತ್ತಿನಂಚನೆ ಗಾದೆ ಇಪ್ಪುಂಡು. ವಿವೇಕಿಲು ಗಾದೆನ್ ರೂಪಿಸಬೆರ್. ಜನಮಾನಿಲು ಅಯಿನ್ ಬಾಯಿಡ್ದ್ ಬಾಯಿಗ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಕೆಲವೆರ್ ಪಂಡಿ ಪಾತೆರೊ ನಿಜೊ ಇತ್ತಿನೆಡ್ದ್ ಬುಕ್ಕೊ ಮಾಂತೆರ್ನ ಪಾತೆರೊಲಾ ನಿಜೊ ಇಪ್ಪೊಡತ್ತೊ! ಅವು ಜನೊಕ್ಲೆ ಪಾತೆರೊ, ಜನೊಕ್ಲು ಸಿದ್ಧಿಸಯಿನ ಪಾತೆರೊ.
ಗಾದೆಲು ಪಾತೆ ಇತ್ತಿಲೆಕೊ. ಕೆಲವು ತಿಕ್ಕೊನುವೊ. ಒರಿನವು ರಾದ್ ಪೋಪೊ. ಎಡ್ಡೆ ಗಾದೆ ಕಣ್ಣ್ದ ಪುರ್ಬುದ ನಡುಟೆ ತಾಗುಜಿ. ಕಣ್ಣ್ದ ನಡುಕ್ ತಾಗುಂಡು. ಗಾದೆನ್, ಮೂರ್ಖನ್, ಸತ್ಯೊನು ಎದುರಿಸಯರ ಆಪುಜಿ. ಗಾದೆನ್ ತೆರಿನಾಯಗ್ ಪೊರ್ಲುಡು ಪಾತೆರುನವು ಸುಲಭೊ. ಪಾತೆರೊನು ಉನ್ಪುನಾಯಗ್ ಗಾದೆ ಇರೆ ಇತ್ತಿನಂಚನೆ. ಗಾದೆ ತೆರಿನಾಯೆ ಜಗಲೊ ಬುಡ್ಪಾವೆ. ಗಾದೆ ತೆರಿನಾಯಗ್ ಜಗಲೊ ಇದ್ದಿ. ಒನಸ್ಸ್ ತೆರಿನಾಯಗ್ ರೋಗೊ ಇದ್ದಿ ಪನ್ಪಿ ಗಾದೆ ಉಂಡು.
ನರಮಾನ್ಯೆರೆಗ್ ನರಮಾನ್ಯೆರೇ ಪುಟ್ಟವೊಂಡಿನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಗಾದೆ. ಒಂಜಿ ಸಮುದಾಯೊದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಅಕ್ಲೆನ ಮನಸ್ಸ್ದ ಎಡ್ಡೆಪು, ಅಕ್ಲೆನ್ ಸಾಂಕುನ ತಾಕತ್ತ್ ಗಾದೆಡುಂಡು. ಶರಣೆರೆ ಗುಣೊನು ಮರಣೊಡು ತೂಲ, ತ್ಯಾಗಿನ ಗುಣೊನು ಭೋಗೊಡು ತೂಲಾ ಪನ್ಪಿ ಗಾದೆ ಉಂಡು. ಅಂಚನೇ ಜನಕ್ಲೆನ ಗುಣೊನು ಗಾದೆಡ್ ತೂಲಾಂದ್ ಪನೊಲಿ. ಎಲ್ಯ ಪಾತೆರೊಲು ಪೂರಾ ಗಾದೆ ಆವಂದ್. ಆ ಪಾತೆರೊ ಜೀವನೊದ ಒಂಜಿ ಮೋರೆನ್ ತೊಜಾವೊಡು. ಒಂಜಿ ವಿಚಾರೊದ, ಒಂಜಿ ಸಮಸ್ಯೆದ, ಸಂಗತಿದ ಕೇಂದ್ರೊ ಆದಿಪ್ಪೊಡು. ಕೇಂಡಿನೆನೆ ಇಂದು ಸರಿಯಾಯಿನ ಪಾತೆರೊಂದು ಎನ್ನುನಂಚನೆ ಇಪ್ಪೊಡು.
ಗಾದೆಲು ವಿಚಾರೊಲೆನ ರಸರೂಪೊ. ವಿಚಾರ ಇತ್ತಿನಂಚಿನ ಸಂಗ್ರಹೊಗು ಪರಿತ್ತೊ, ಕಾರೊ ಇದ್ದಿಂಡ ರುಚಿ ಆಪುಜಿ. ಕೊಂಬಚೇಲುನು ಅಯಿನ ಮಣಿ ರಕ್ಷಣೆ ಮಲ್ತಿನಂಚನೆ; ಉಪ್ಪಡ್ ನ್ ಉಪ್ಪು ಕಾರೊ ರಕ್ಷಣೆ ಮಲ್ತಿನಂಚನೆ; ಬಾಣೊದ ಪರಿತ್ತೊಗು ಸುಯಿ ಇತ್ತಿನಂಚನೆ; ಗಾದೆಉ ಪಾತೆರೊದ ಉಳಯಿದ ಕೊಂಡಿ ಇತ್ತಿನಂಚನೆ. ಗಾದೆಡ್ ತತ್ವ ಉಂಡು. ಅಯಿಟ್ಟ್ ವಿಚಾರೊ ವಿನಿಮಯೊ ಉಂಡು. ಚರ್ಚೆಗ್ ಚಾಲನೆ ಕೊರ್ಪುಂಡು. ಶಕ್ತಿ ಕೊರ್ಪುಂಡು. ಗಾದೆಲು ಚೀಯದ ಕೆಲೆಂಜಿದಂಚನೆ. ಅಯಿತ ಜೂವೊ ಎಲ್ಯೆ ಆಂಡಲಾ ಅಯಿತ ನೆಯಿತ ಚೀಪೆ ದಿಂಜ.
- ಗಾದೆಂದ್ ಪನ್ಪಿನ ಗಾದೆಲು
- ಗಾದೆಲೆ ಕತೆಕ್ಲು
- ಅತ್ಯಾಸೆ ಗತಿಕೇಡ್
- ಕುದಿಕ್ಕೆ ದ್ರಾಕ್ಷಿ ಪುಳಿ ಪಂಡಿಲೆಕ್ಕ
- ಮೂರ್ತಿ ಎಲ್ಯವು ಆಂಡಲಾ ಕೀರ್ತಿ ಮಲ್ಲೆ
- ಕೊರ್ನಾಯೆ ಮಂಗೆ, ದೆತ್ತೊನ್ನಾಯೆ ಬಿರ್ಸೆ
- ಕುಂಬುಡೊ ಕಂಡು ಪುಗೆಲ್ ಮುಟ್ಟುದು ತೂಯೆಗೆ
- ಮಾಮಿಗ್ ಮರ್ಮಲ್ ಮಾತ್ರ ಬಲಸ್ಯೆರೆ ಬತ್ತಲ್
- ಎಂಕು ಪಣಂಬೂರುಗು ಪೋಯಿ ಲೆಕೊ
- ಎಕ್ಕಲೆ ಬೊಂಬಾಯಿಗ್ ಪೋಯಿ ಲೆಕೊ
- ಸೆಟ್ಟಿ ಪೊಡ್ಂಬೆ, ಓಡಾರಿ ಜಾಣೆ, ಪನವು ಕಿನ್ನಿ, ತಾರಾಯಿ ಮಲ್ಲೆ
- ಅಜ್ಜಿ ಸೈತಿನವುಲ ಮುಜು ತಿಕ್ಕಿನವುಲ ಸಮೋಸಮೊ
- ಕಂಚೊಲು ಇತ್ತ್ಂಡ ಎಂಚಲಾ ಉನೊಲಿ
ಗಾದೆಂದ್ ಪನ್ಪಿನ ಗಾದೆಲು
ಗಾದೆದ ಮಯಿಮೆನ್ ಪನ್ಪಿನ ನೂತಾಜಿ ಗಾದೆಲು ಉಲ್ಲೊ. ಅವೆಕ್ಕುಲು ಗಾದೆದ ಗುಣೊನು ಪನ್ಪೊ. ಗಾದೆದ ಪ್ರಯೋಗೊದ ಅಗತ್ಯೊನು ಚರ್ಚಿಸಾಬೊ. ಗಾದೆಲು ಪುರಾಣೊ, ವೇದೊಗು ಸಮೊ. ಗಾದೆ ಸತ್ಯೊನು ಪನ್ಪುಂಡು. ಅಂಚಾದೇ ಗಾದೆ ವೇದೊಗು ಸಮಾನೊಂದು ಪನ್ಪೆರ್.
- ಗಾದೆ ಪಾತೆರೊ ಸಾವಿರೊಗೊಂಜಿ
- ವೇದೊ ಸುಳ್ಳಾಂಡಲಾ ಗಾದೆ ಸುಲ್ಲಾವಂದ್
- ಗಾದೆ ಪಾತೆದಂಚನೆ
- ಸಾವುಗುಲಾ ಗಾದೆಗ್ಲಾ ಎಲ್ಯ ಆಸೆ
- ಗಾದೆ ಸಿದ್ಧಿಸಾಯಿನ ಪಾತೆರೊ
- ಪಿರಾಕ್ದಕ್ಲೆನ ಪಾತೆರೊ ಪುರಾಣೊ ಪರಬೆರೆನ ಪಾತೆರೊ ಗಾದೆ
- ವೇದೊ ಗಾದೆದೊ ಪಾತೆರೊ, ಶಾಸ್ತ್ರೊ ಸಂತೆದ ಸುದ್ದಿ, ಪುರಾಣೊ ಪುಂಡರೆ ಜಂಬರೊ
- ವೇದೊ ಓದಂದಿನಾಯೆ ಋಷಿಯತ್ತ್, ಗಾದೆ ಓದಂದಿನಾಯೆ ನರಮಾನಿಯತ್ತ್
- ಒನಸ್ದ ಸುರುಟು ಉಪ್ಪಡ್, ಪಾತೆರೊದ ಸುರುಟು ಗಾದೆ
- ಕಕ್ಕೆ ಇದ್ಯಾಂದಿ ಊರಿದ್ದಿ, ಗಾದೆ ಇದ್ಯಾಂದಿ ಭಾಷೆ ಇದ್ದಿ
- ಏಡ್ ಮುಟ್ಟಂದಿನ ತಪ್ಪಿದ್ದಿ, ಗಾದೆ ಇದ್ಯಾಂದಿ ಭಾಷೆ ಇದ್ದಿ
- ಪಟ್ಟೊಡು ಕುಲ್ಲುನಾಯಗ್ ಗಾದೆ ಗೊತ್ತಿಪ್ಪೊಡು.
- ವಪನಿಯರ ಬರಂದಿ ಗಾದೆ, ಪೆದಿಯರ ಆವಂದಿನಾಲೆಗ್ ಕೊರ್ನ ಕಜ್ಜಾಯದಂಚನೆ
- ಗಾದೆದ ಅರ್ಥೊ ತೆರಿನಾಯೆ ವೇದೊನುಲಾ ತೆರಿದಿಪ್ಪುವೆ
- ಸತ್ಯೊನು, ಮೂರ್ಖನ್, ಗಾದೆನ್ ಎದುರು ಪಾಡ್ಯರ ಆಪುಜಿ.
ಮುಲ್ಪದ ಪ್ರತಿಯೊಂಜಿ ಗಾದೆಗ್ಲಾ ಒಂಜೊಂಜಿ ಕತೆ ಉಂಡು. ಗಾದೆದ ಪಿರವುಡು ಕತೆ ದಾಯೆ ಬರ್ಪುಂಡು ? ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಕತೆದ ಬೇಲೆ ನೀತಿನ್ ಪನ್ಪುನೆ. ಗಾದೆದ ಪಿರವುದ ಕತೆ ಗಾದೆ ಪನ್ಪುನ ಸಮಯೊಗು ಸೇರೊಂದಿಪ್ಪುಂಡು. ಬಯಕ್ಕೆದ ವಸ್ತು ತಿಕ್ಕಂದಿಪ್ಪುನಗ ನಿರಾಸೆ ಆಪುಂಡು. ನಿರಾಸೆ ಆಯೆರ ಬಲ್ಲಿಂದ್ ಮುಲ್ಪದ ನೀತಿ. ಒರಿ ನರಮಾನಿ ಯಾನೇ ತೆರಿನಾಯೆಂದ್ ಹಾಂಕಾರೊಡಿತ್ತೆಗೆ. ಆಯನ ಹಾಂಕಾರೊಡ್ದ್ ಆಯೆನೆ ಸೈತೆಗೆ. ನಾನೊರಿ ಬೇತೆಕ್ಲೆನ ಸಂಪೊತ್ತುಗು ಸಾರೋಂದಿತ್ತೆಗೆ. ಇಂದೆಡ್ದ್ ಆದ್ ಆಯಡ ಇತ್ತಿನ ಸಂಪೊತ್ತುನುಲಾ ಕಳೆವೊಂಡೆಗೆ. ಇಂಚನೆ ಗಾದೆದ ಪಿರವುಡು ಕತೆ ಉಂಡು.
- ಅತ್ಯಾಸೆ ಗೆತಿಕೇಡ್
- ಕುದಿಕ್ಕೆ ದ್ರಾಕ್ಷಿ ಪುಳಿ ಪಂಡ್ಂಡ್
- ಮೂರ್ತಿ ಎಲ್ಯೆ ಆಂಡಲಾ ಕೀರ್ತಿ ಮಲ್ಲೆ
- ಕೊರ್ನಾಯೆ ಮಂಗೆ, ದೆತ್ತೊನ್ನಾಯೆ ಬಿರ್ಸೆ
- ಕುಂಬುಡೊ ಕಲ್ವೆ ಪಂಡ ಪುಗೆಲ್ ಮುಟ್ಟುದು ತೂಯೆಗೆ
- ಮಾಮಿಗ್ ಮರ್ಮಾಲ್ ಮಗ್ತೆಗ್ ಬಲಸ್ಯಾರ ಬತ್ತಲ್
- ಎಂಕು ಪಣಂಬೂರುಗು ಪೋಯಿ ಲೆಕೊ
- ಎಕ್ಕಲೆ ಬೊಂಬಾಯಿಗ್ ಪೋಯಿ ಲೆಕೊ
- ಸೆಟ್ಟಿ ಪೊಡ್ಂಬೆ, ಓಡಾರಿ ಜಾಣೆ, ಪನವು ಕಿನ್ನಿ, ತಾರಾಯಿ ಮಲ್ಲೆ
- ಅಜ್ಜಿ ಸೈತಿನವುಲ ಮುಜ್ಜು ತಿಕ್ಕಿನವುಲ ಸಮೋಸಮೊ
- ಕಂಚಲ ಇತ್ತ್ಂಡ ಎಂಚಲಾ ಉನೊಲಿ
ತುಳುವೆರ್ ಆರಾಧನೆಡ್ ರಡ್ಡ್ ವಿಧೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ಭೂತಾರಾಧನೆ
- ನಾಗಾರಾಧನೆ