ತಾಮ್ರದ ಅದುರು

ತಾಮ್ರದ ಸಂಜ್ಞೆ,ಅಣು ಸಂಖ್ಯೆ ಬೊಕ ಕಣಭಾರ

ತಾಮ್ರ (Copper) ಒಂಜಿ ಕೆಂಚಿ ರಂಗ್ ದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮೂಲವಸ್ತು (element) ಬೊಕ ಲೋಹ (metal). ತುಳುಟು ತಾಮ್ರೊಗು "ಚೆಂಬು" ಇನ್ಪಿನ ಪುದರುಲಾ ಉಂಡು. ಚೆಂಬು ಇನ್ಪಿನ ಪದೊನು ಒಂಜಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಬಾಜನೊಗುಲಾ ಬಳಕೆ ಮಲ್ಪುನೆಡಾತ್ರ "ತಾಮ್ರ" ಪದೊನು ಈ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಲೋಹೊಗು ಬಳಕೆ ಮಲ್ಪುನ ಎಡ್ಡೆ. ತಾಮ್ರೊಗು ಲ್ಯಾಟೀನ್ ಭಾಷೆಡ್ ಕುಪ್ರಂ ಇಂದ್ ಪುದರ್.‍ ಅಂಚಾದ್ ರಾಸಾಯನಿಕಶಾಸ್ತ್ರೊಡು Cu ಇನ್ಪಿನ ಸಂಜ್ಙೆ ಬಳಕೆಡು ಉಂಡು. ಈ ಮೂಲವಸ್ತುದ ಅಣು ಸಂಖ್ಯೆ 29.

ಭಾರತೊಡು ವೇದಕಾಲೊಡ್ದಿಂಚಿ ತಾಮ್ರ ಲೋಹದ ಪರಿಚಯ ಇತ್ತ್ಂಡ್ ಇಂದ್ ತೆರಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್ ಪ್ರದೇಶದ ಸೈಪ್ರಸ್ ಇನ್ಪಿನ ದ್ವೀಪ ದೇಶೊಡು ಪುರಾತನ ಕಾಲೊಡುದಿಂಚಿ ತಾಮ್ರದ ಅದುರುಲು ತಿಕ್ಕೊಂದು ಇತ್ತುಂಡು. ತಾಮ್ರದ ಬಳಕೆ ಕರ್ಬೊದ ಪರಿಚಯ ಆಪಿನೆಡ್ದ್ ದುಂಬೆ ನಂಮ ಜನಕುಲೆಗ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್ ಇಂದ್ ಚರಿತ್ರಕಾರೆರ್ ತೆರಿಪಾವೆರ್. ತಾಮ್ರ ಬಗೆಬಗೆತ ಅದುರುಲೆನ ರೂಪೊಡು ಭೂಮಿಡ್ ತಿಕ್ಕುಂಡು. ತಾಮ್ರದ ಅದುರಲೆಡ್ ಚಾಲ್ಕೊಪೈರೈಟ್ ಇನ್ಪಿನವು ದಿಂಜ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪಿನ ಕನಿಜೊ. ಚಾಲ್ಕೊಪೈರೈಟ್ ತೂವರೆ ಮಂಜೊಳ್ ಬಣ್ಣ ಇತ್ತ್ ದ್ ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯರೆಗ್ ಬಂಗಾರ್ದ ಲೆಕ್ಕೊನೆ ತೋಜುಂಡು. ತಾಮ್ರದ ಅದುರುಲೆನ್ ಕರಾತ್ ದ್ ತಾಮ್ರ ಲೋಹೊನು ಪಡೆವೆರ್.

ತಾಮ್ರದ ಬಾಜನ

ತಾಮ್ರದ ಗುಣ-ಲಚ್ಚಣ

ತಾಮ್ರ ಮೃದು ಗುಣತ, ತಟ್ಟ್ ದ್ ತಗಡು (malleable) ಇಜಿಂಡ ಸರಿಗೆ(ductile) ರೂಪೊಗು ಕೊಣರೆ ಸಾಧ್ಯ ಉಪ್ಪುನ, ಅಂಚನೆ ಉಷ್ಣ ಬೊಕ ವಿದ್ಯುತ್ ವಾಹಕ (conductor) ಆದ್ ಬಳಕೆ ಮಲ್ಲಪರೆ ಸಾಧ್ಯ ಉಪ್ಪುನ, ಒಂಜಿ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ಲೋಹ. ತಾಮ್ರ ಬೇತೆ ಲೋಹೊಲೆ ಒಟ್ಟುಗು ಮಿಶ್ರ ಆಪಿನ ಗುಣ ಇತ್ತಿನ ಕಾರಣ, ಬಂಗಾರ್, ಬೊಳ್ಳಿ, ಸತು,ತವರ, ನಿಕಲ್ ಇತ್ಯಾದಿ ಲೋಹೊಲೆನ್ ಸೇರಾದ್ ವಿಶೇಷ ಗುಣಕುಲು ಉಪ್ಪುನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಮಿಶ್ರಲೋಹಲೆನ್ ಮಲ್ಪರೆ ಆಪುಂಡು. ಬಂಗಾರ ಶುದ್ಧ ರೂಪೊಡು ಒಂಜಿ ಮೆದುವಾಯಿನ ಲೋಹ ವಾಯಿನ ಕಾರಣ ತಾಮ್ರ ಸೇರಾಂಡ, ಗಟ್ಟಿಯಾದ್ ನಾಜೂಕಾಯಿನ ಬಂಗಾರದ ಆಭರಣಲೆನ್ ಮಲ್ಪರೆ ಅನುಕೂಲವಾಪುಂಡು. ತಾಮ್ರೊಗು ಸತು ಬೆರಕೆ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಪಿತ್ತಾಳೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಸತು ಬೆರೆಕೆಯಾಯಿನ ತಾಮ್ರ ಪಿತ್ತಳೆಡು ಬಂಗಾರ್ದಂಚಿನ ಬಣ್ಣೊಗು ಬದಲಾಪುಂಡು. ತಾಮ್ರೊಗು ತವರ ಸೇರ್ಸಾದ್ ಕಂಚಿ ಮಲ್ಲುವೆರ್.

ತಾಮ್ರದ ಅದುರುಲು

ಚಾಲ್ಕೊಪೈರೈಟ್- ತಾಮ್ರದ ಸಲ್ಫೈಡು ಅದುರು.

ನಿಸ‍ರ್ಗೊಡು ತಾಮ್ರ ಮೂಜಿ ಬಗೆತ ರೂಪೊಲೆಡ್ ತಿಕ್ಕುಂಡು: (೧) ನೈಸರ್ಗಿಕ ತಾಮ್ರ ಅದುರು (೨) ಸಲ್ಫೈಡು ರೂಪದ ತಾಮ್ರದ ಅದುರುಲು ಬೊಕ (೩) ಆಕ್ಸೈಡು ರೂಪೊದ ತಾಮ್ರದ ಅದುರುಲು.

ಕೋವೆಲೈಟ್- ತಾಮ್ರದ ಸಲ್ಫೈಡು ಅದುರು

(೧) ನೈಸರ್ಗಿಕ ತಾಮ್ರ ಅದುರು

ನಿಸರ್ಗೊಡು ತಾಮ್ರ ಸಹಜ ಲೋಹ ರೂಪೊಡು ತಿಕ್ಕುನ ಉಂಡು: ಅಂಚಿನೆಕ್ಕ್ ನೈಸರ್ಗಿಕ ತಾಮ್ರ (Native copper) ಅದುರು ಇಂದ್ ಪಣ್ಪೆರ್. ಉಂದೆಟ್ 99.9 % ಮುಟ್ಟ ತಾಮ್ರದ ಲೋಹಾಂಶ ಉಪ್ಪುಂಡು.

(೨) ಸಲ್ಫೈಡು ರೂಪದ ತಾಮ್ರದ ಅದುರುಲು

ಸಲ್ಫೈಡು ರೂಪೊದ ತಾಮ್ರದ ಅದುರುಲೆನ ಪುದರು ಅಯಿಕುಲೆಡು ಉಪ್ಪುನ ಸರಾಸರಿ ಲೋಹಾಂಶೊಲು ಬೊಕ ಅಯಿಕುಲೆನ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಘಟನೆಲೆನ್ ಈ ತಿರ್ತು ಕೊರುತುಂಡು:

ಅಜೂರೈಟ್ (ಕಡುನೀಲಿ ರಂಗ್ ದ)  ಬೊಕ ಮಾಲಕೈಟ್ (ಪಚ್ಚ ರಂಗ್ ದ) ಕನಿಜೊಲು

• ಚಾಲ್ಕೊಪೈರೈಟ್ ( Chalcopyrite. ತಾಮ್ರ ಲೋಹಾಂಶ 34.6  % ) .CuFeS₂
• ಚಾಲ್ಕೊಸೈಟ್ (Chalcocite. ತಾಮ್ರ ಲೋಹಾಂಶ 79  % ). Cu₂ S
• ಕೋವೆಲೈಟ್ ( Covellite. ತಾಮ್ರ ಲೋಹಾಂಶ 66.5  % ) . Cu S
• ಬೋರ್ನೈಟ್ (Bornite. ತಾಮ್ರ ಲೋಹಾಂಶ 63.3  % ). 2 Cu₂ S·CuS·FeS
• ಡಿಜೆನೈಟ್ (Digenite. ತಾಮ್ರ ಲೋಹಾಂಶ 78.1  % ). Cu₉ S₅
• ಎನರ್ಜೈಟ್ ( Enargite.ತಾಮ್ರ ಲೋಹಾಂಶ 48.4  % ).Cu(As,Sb)₃. S₄
• ಟೆಟ್ರಾಹಿಡ್ರೈಟ್ (Tetrahedrite. ತಾಮ್ರ ಲೋಹಾಂಶ 46.7  % ). Cu.₃ Sb S₃

(೩) ಆಕ್ಸೈಡು ರೂಪೊದ ತಾಮ್ರದ ಅದುರುಲು

ಆಕ್ಸೈಡು ರೂಪೊದ ತಾಮ್ರದ ಅದುರುಲೆನ ಪುದರು ಅಯಿಕುಲೆಡು ಉಪ್ಪುನ ಸರಾಸರಿ ಲೋಹಾಂಶೊಲು ಬೊಕ ಅಯಿಕುಲೆನ ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಘಟನೆಲೆನ್ ಈ ತಿರ್ತು ಕೊರುತುಂಡು

ಕ್ರೈಸೊಕೊಲ್ಲಾ ಕನಿಜೊ

• ಕುಪ್ರೈಟ್. ( Cuprite:. ತಾಮ್ರ ಲೋಹಾಂಶ 88.8  % ). CuO
• ಟೆನಾಂಟೈಟ್.(Tennantite. ತಾಮ್ರ ಲೋಹಾಂಶ 79.9  % ) Cu₁₂ As₄ S₁₃
• ಮಾಲಕೈಟ್.(Malachite. ತಾಮ್ರ ಲೋಹಾಂಶ 57.5  % ) Cu CO₃•Cu (OH)₂
• ಅಜೂರೈಟ್ (Azurite. ತಾಮ್ರ ಲೋಹಾಂಶ 55.3  % ) 2Cu CO₃·Cu (OH)₂
• ಕ್ರೈಸೊಕೊಲ್ಲಾ (Chrysocolla. ತಾಮ್ರ ಲೋಹಾಂಶ 37.9  % ) CuO·SiO₂·2H₂O
• ಬ್ರೊಕಾಂಟೈಟ್ (Brochantite. ತಾಮ್ರ ಲೋಹಾಂಶ 56.2  % ) Cu4SO4(OH)6
• ಚಾಲ್ಕಂತೈಟ್.(Chalcanthite. ತಾಮ್ರ ಲೋಹಾಂಶ 25.5  % ) CuSO. ₄· 5H₂O

ಕರ್ನಾಟಕದ ತಾಮ್ರದ ನಿಕ್ಷೇಪೊಲು

ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯೊಡು ಪ್ರಿಕೇಂಬ್ರಿಯನ್ ಮಹಾಯುಗತ ಶಿಲಾರೂಪಿಕೆಲೆಡು ಮಸ್ತ್ ತಾಣೊಲೆಡ್ ತಾಮ್ರದ ಎಲ್ಯ ಪ್ರಮಾಣದ ನಿಕ್ಷೇಪೊಲು ಉಪ್ಪುನೆನ್ ಭೂವಿಜ್ಞಾನಿಲು ನಾಡ್ದ್ ಪತ್ ದೆರ್. ಅಯಿಕುಲೆಡ್ ಈ ತಾಣೊಲು ಗಮನೊಗು ಅರ್ಹವಾದುಲ್ಲಾ:

• ಇಂಗಳದಾಳು, ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ
• ಕಲ್ಯಾಡಿ, ಅರಸಿಕೆರೆ ತಾಲೂಕು, ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ
• ಆಲದಹಳ್ಳಿ, ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆ
• ತಿಂತಿಣಿ, ಗುಲಬರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ
• ಕಲ್ಲೂರು, ಮಾನ್ವಿ ತಾಲೂಕು,ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆ

ಈ ತಾಣೊಲೆಡ್ ಮುಖ್ಯವಾದ್ ಇಂಗಳದಾಳು ಬೊಕ ಕಲ್ಯಾಡಿ ಗ್ರಾಮೊಲೆಡ್ ನಾಲ್ ಐನ್ ವರ್ಷಕಾಲ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಪ್ರಯೋಗ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಸರಾಸರಿ 0.5%-0.8% ತಾಮ್ರದ ಲೋಹಾಂಶ ಉಪ್ಪುನ ಅದುರು ಶಿಲೆಕುಲೆನ್ ಆಯ್ಕೆ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಕರಪಾದ್ ತಾಮ್ರ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮಲ್ತ್ ದೆರ್. ಕ್ರಮೇಣ ಉತ್ಪಾದನೆದ ಕರ್ಚಿ, ತಾಮ್ರದ ಮಾರ್ಕಟ್ಟೆದ ಬಿಲೆಡುದು ಎಚ್ಚ ಬರ್ಪುಂಡು ಇನ್ಪಿನ ಕಾರಣೊಗು ಗಣಿಗಾರಿಕೆನ್ ಉಂತಾದೆರ್.

ತುಳುನಾಡು / ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ

ಸುಳ್ಯ ತಾಲೂಕುದ ಜಾಲ್ಸೂರುದ ಕೈತಲ್ದ ಆನೆಗುಂಡಿ ಅರಣ್ಯದ ಉಲಾಯಿ ಭೂವಿಜ್ಞಾನ ಸಮೀಕ್ಷೆ ಮಲ್ಪುನಗ ರೂಪಾಂತರ ಶಿಲೆಕುಲೆಡ್ ತಾಮ್ರದ ಅದುರು ಇತ್ತಿನ ಕನಿಜೊಲು ತೋಜಿದ್ ಬೈದಾ. ಅಯಿಕುಲೆಡ್ ಚಾಲ್ಕೊಪೈರೈಟ್ ಬೊಕ ಪೈರೈಟ್ ಕನಿಜೊಲು ಬಯೊಟೈಟ್ ಗಾರ್ನೆಟ್ ಪದರುಶಿಲೆಕುಲೆಡ್ ಸೇರ್ದಿತ್ತಿನ ಮಾದರಿಲು ತಿಕ್ದಾ.

ಭಾರತದ ತಾಮ್ರದ ನಿಕ್ಷೇಪೊಲು

ನಂಮ ದೇಶದ ರಾಜಸ್ಥಾನ, ಜಾರಖಂಡ ಬೊಕ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯೊಲೆಡ್ ತಾಮ್ರದ ಗಣಿಕುಲು ನಡತೊಂದು ಉಲ್ಲಾ. ಅಯಿಕುಲೆಡ್ ಈ ತಿರ್ತು ತೋಜಾಯಿನವು ಮುಖ್ಯವಾಯಿನವು:

• ಖೇತ್ರಿ ತಾಮ್ರದ ಗಣಿ, ರಾಜಸ್ಥಾನ
• ಉದಯಪುರ, ರಾಜಸ್ಥಾನ
• ಸಿಂಗಭೂಂ ತಾಮ್ರದ ಗಣಿಕುಲು, ಜಾರಖಂಡ
• ಮಲಂಜಖಂಡ, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ.
• ಸುಂದರಘರ್,ಒರಿಸ್ಸಾ.
• ದಿಕ್ಚು ತಾಮ್ರದ ಗಣಿ, ಸಿಕ್ಕಿಂ.

ಉಂದೆನ್ಲಾ ತೂಲೆ

• ತಾಮ್ರ
• ಕಲ್ಯಾಡಿ
• ಇಂಗಳದಾಳು

ಉಲ್ಲೇಕೊ

• 1.https://en.wikipedia.org/wiki/Copper_production_in_India
• https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_mines_in_India
• Ravindra, B.M. (1994) Geo Karnataka: An Overview.in B. M. Ravindra & N. Ranganathan (editors) "Geo Karnataka: Mysore Geological Department Centenary Volume". Karnataka Assistant Geologists Association, Department of Mines & Geology, Bangalore pp:306-428.