ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ

ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ
ಪುಟ್ಟಿನ ಊರು	ಪತ್ತನೆ ಶತಮಾನೊದ ಉತ್ತರಾರ್ಧ ಬೊಕ್ಕ ಪತ್ತೊ೦ಜನೆ ಶತಮಾನದ ಸುರುತ ಭಾಗ ಕ್ರಿ.ಶ.೯೫೦ ಪುಂಗನೂರು
ವಿಸಯೊ	ಕನ್ನಡ.

ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದಿನ ಜೈನ ದೇಗುಲ
ಜೈನ ದೇಗುಲ

ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ಪತ್ತನೆ ಶತಮಾನೊದ ಉತ್ತರಾರ್ಧ ಬೊಕ್ಕ ಪತ್ತೊಂಜನೆ ಶತಮಾನದ ಸುರುತ ಭಾಗೊಡು ಜೀವಿಸಾದು ಇತ್ತೆರ್. ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ಚಾಲುಕ್ಯ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಅಹವಮಲ್ಲ ತೈಲಪನ ಮಗೆ ಇರಿವ ಬೆಡಂಗ ಸತ್ಯಾಶ್ರಯನ ಕಾಲೊಡು ಇತ್ತೆರ್.ಅರೆನ ಪೂರ್ವಜೆರ್ ಇತ್ತೆದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶೊಡು ಉಪ್ಪುನ ವೆಂಗಿಮಂಡಲೊದ ಪುಂಗನೂರುದ ಪ್ರದೇಶಡ್ದ್ ಬೈದಿನಕುಲು. ಮಲ್ಲಪ್ಪಯ್ಯ ಬೊಕ್ಕ ಅಪ್ಪಕಬ್ಬೆ ಅರೆನ ಅಮ್ಮ-ಪೊಪ್ಪ. ಪೊಪ್ಪ ಕಲೆ ಬೊಕ್ಕ ಸಾಹಿತ್ಯೊದ ದೊಡ್ಡ ಪೋಷಕರಾದು ಇತ್ತೆರ್. ಪೊನ್ನಅರೆನ ಅಶ್ರಿತೊಡು ಇತ್ತೆರ್.

ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ಅರೆನ ಜನನ

ಪತ್ತನೆ ಶತಮಾನೊದ ಉತ್ತರಾರ್ಧ ಬೊಕ್ಕ ಪತ್ತೊಂಜನೆ ಶತಮಾನೊದ ಸುರುತ ಭಾಗ ಕ್ರಿ.ಶ.950ಡ್.

ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ನಿರ್ಮಿಸಾದಿನ ಜೈನ ಗುಲಲು

ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆನ ಆಶ್ರಯೊಡೇ ರನ್ನ ಕವಿ ತನ್ನ ಅಜಿತಪುರಾಣೊನು ಬರೆತಿನಿ(993). ಆರ್ ಲಕ್ಕುಂಡಿಡ್ ಬಸದಿನ್ ಕಟ್ಟಾದು ಅಯಿಕ್ ದತ್ತಿಲೆನ್ ಬುಡ್ಪಾದಿನಿ 1007ಟ್ ಪಂದ್ ಅಲ್ಪದ ಶಾಸನೊ ಪನ್ಪುಂಡು. ಇಂಬೆರನ ಬಗ್ಗೆ ಅನೇಕ ಸಂಗೊತಿಲು ರನ್ನನ ಅಜಿತಪುರಾಣೊಡ್ದುಲಾ, ಆರೇ ಬರೆದಿಪ್ಪೊಡಾಯಿನ ಲಕ್ಕುಂಡಿದ ಶಾಸನೊಡುಲಾ ತೆರಿದು ಬರ್ಪುಂಡು. ಮೆರೆನ ಅಪ್ಪೆ ಇಲ್ಲದ ಅವು ಏತೋ ಸಂಗತಿಲು ಪೊನ್ನನ ಶಾಂತಿಪುರಾಣೊಡ್ದು ತೆರಿಯುಂಡು.ಆಯಿತೊಟ್ಟು, ಬೊಕ್ಕ ರಚಿತವಾಯಿನ ಬ್ರಹ್ಮಶಿವನ ಸಮಯಪರೀಕ್ಷೆಲಾ ಏಳ್ ಎಡ್ಮಾ ಶಾಸನೊಲೂ ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆನ್ ಪುಗರ್ದೆರ್. 1994 ಇಸವಿಗ್ ಅರೆಗ್ ಒಂಜಿ ಸಹಸ್ರ ವರ್ಷ ಆಂಡ್,1994ನೇ ತ ವರ್ಷನೊ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರೊ ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ವರ್ಷ ಪಂದ್ ಘೋಷಣೆ ಮಂದುಂಡು. ಅಲ್ಪಾಡ್ದ್ ಅರೆನ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿನ್ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಾದುಂಡು.

ಜೀವನೊ

ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆನ ಪೊಪ್ಪ ನಾಗಮಯ್ಯ. ಇತ್ತೆ ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶಕ್ ಸೇರುದಿನ ವೆಂಗೆಮಂಡಲೊದ ಕಮ್ಮೆನಾಡ್ದ ಪುಂಗನೂರುದ ಜೈನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೆರ್. ಮೆರೆನ ಜೋಕುಲು ಮಲ್ಲಪಯ್ಯ ಬೊಕ್ಕ ಪೊನ್ನಮಯ್ಯ. ಮೊಕುಲೆನ ಆಶ್ರಯೊಡು ಪೊನ್ನ ಶಾಂತಿಪುರಾಣನು ಬರೆತಿನಿ.ಪೊನ್ನಮಯ್ಯ ತನ್ನ ದೊರೆ ತೈಲಪಗಾದ್ ಕಾವೇರಿ ತೀರೊಡು ಯುದ್ಧೊಡು ಪ್ರಾಣ ಬುಡಿಯೆರ್. ಉಂದೇಟ್ ಮಲ್ಲಪಯ್ಯ ಬೊಕ್ಕ ಅಪ್ಪಕಬ್ಬೆ ನಕಲೆನ ಮಗಳೇ ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ. ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆನ್ ಅಳೆನ ತಂಗಿ ಗುಂಡಮಬ್ಬೆನ ಜೊತೆಟ್ ಚಾಲುಕ್ಯ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಅಹವಮಲ್ಲನ ಭುಜಾದಂಡದ ಲೆಕ್ಕ ಇತ್ತಿನ ನಾಗದೇವರೆಗ್ ಕೊರ್ದು ಇತ್ತೆರ್. ಈ ನಾಗದೇವ ಚಾಲುಕ್ಯ ಚಕ್ರವರ್ತಿದ ಮಹಾಮಂತ್ರಿ ಧಲ್ಲಪನ ಮಲ್ಲ ಮಗೆ. ಅಪ್ಪನ ಮಂತ್ರಿಮಂಡಲೊಡು ಸೇನಾನಾಯಕ ಆದಿತ್ತೆರ್. ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆಗ್ ಅಣ್ಣಿಗದೇವನೆಂಬ ಕಿನ್ಯ ಪ್ರಾಯೊದ ಮಗೆ ಒರಿ ಇತ್ತೆ. ಆಂಡಾ ಆಳ್ ನನಲ ಯೌವನೊಡು ಉಪ್ಪುನಗನೇ ಅಳೆನ ಕಂಡನಿ ನಾಗದೇವ ತೀರು ಪೋಯೆರ್. ಆದಗ ಅಳೆನ ತಂಗಡಿ ಗುಂಡಮಬ್ಬೆ ಅಕ್ಕೊನು ಕಷ್ಟೊಡು ಒಪ್ಪಿಸಿ, ಕಿನ್ಯ ಪ್ರಾಯೊದ ಅಣ್ಣಿಗದೇವೆರೆನ್ ಸಾಕುದು ಸಲಹುನ ಜವಾಬ್ದಾರಿನ್ ಗುಂಡುಮಬ್ಬೆ ತನ್ನ ಅಕ್ಕಗ್ ವಹಿಸಿ ಕೊರ್ದು ತೀರು ಪೋಪೆರ್. ಒಬ್ಬೊಂಟ್ಟಿ ಆಯೀನ ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ಮಗೆನ ಜವಾಬ್ದಾರಿದೊಟ್ಟುಗೇ, ಕಂಡನಿನ ಕೆಲಸದ ಜವಾಬ್ದಾರಿನೂ ಲಾ ತುಂಬೊಂದು, ರಾಜಕಾರಣೊಡು ತೈಲಪಚಕ್ರವರ್ತಿಗ್ಲಾ ಅಪ್ಪೆ ಲೆಕ್ಕ ಸಲಹೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಳು. ಮೆರೆನ ಅಪ್ಪ ಮಲ್ಲಪ್ಪ ಅಮ್ಮಾ ಅಪ್ಪಕಬೆ

ಸಾಧನೆ

ತನ್ನ ಕಂಡನಿ ಬೊಕ್ಕ ಸೋದರಿನ್ ಕಳೆಯಿನ, ದುಃಖೊಡು ಮುರ್ಕುದು ಇತ್ತಿನ ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ, ಆ ದುಃಖೊನು ಪೂರಾ ನುಂಗುದು ಧಾರ್ಮಿಕವಾಯಿನ ಸರಳ ಜೀವನೊನು ನಡೆಪಾಯೆರ್. ಅರೆನ ಜೀವನೊ ಕಲೆ ಬೊಕ್ಕ ಧರ್ಮೊದ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಕ್ ಮೀಸಲಾದು ದೀಯೆರ್. ಪರೋಪಕಾರಡ್ ಮಗ್ನ ಆದ್ ಮಸ್ತ್ ಸರಳ ಆಯಿನ ಜೀವನೊನು ನಡೆಸಿನ ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ದಾನಚಿಂತಾಮಣಿ ಪನ್ಪಿನ ಬಿರುದುನ್ ಪಡೆಯೆರ್.ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ 1007 ಟ್ ಲಕ್ಕುಂಡಿಡ್ ಒಂಜಿ ವಿಶಾಲವಾಯಿನ ಜೈನ ಬಸದಿನ್ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಂತೆರ್.ಆ ಜಿನ ಬಸದಿದ ನಿರ್ವಹಣೆಗ್ ಅಗತ್ಯವಾಯಿನ ದಾನ- ದತ್ತಿಲೆನ್ ಪೂರಾ ಆರೇ ಕೊರ್ದು ಇತ್ತೆರ್.15೦೦ ರತ್ನ ಖಚಿತವಾಯಿನ ಬಂಗಾರದ ಜಿನಬಿಂಬೊಲೆನ್ ಮಂತುದು ಭಕ್ತರೆಗ್ ದಾನವಾದ್ ಕೊರಿಯೆರ್. ಪೊನ್ನನ ಶಾಂತಿಪುರಾಣದ ಒಂಜಿ ಸಾವಿರ ಪ್ರತಿಲೆನ್ ಓಲೆಗರಿತ ಮಿತ್ತು ಬರೆಪಾದ್ ವಿದ್ವಾಂಸೆರೆಗ್ ವಿತರಣೆ ಮಂತೆರ್. ಅರೆನ ಮರಣೊದ ಬೊಕ್ಕ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಯಿನ ಅವೆತೋ ಶಾಸನೊಲು ಬೊಕ್ಕ ಅವೆತೋ ಕವಿಕುಲು ಅರೆನ ಹಿರಿಮೆನ್ ಪುಗರ್ದೆರ್. ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ನಾ ಬಗ್ಗೆ ರನ್ನ ರಚನೆ ಮಂದಿನ ಪದ್ಯೊಲು ತಮ್ಮ ಸಾಹಿತ್ಯಕ ಗುಣಕ್ಕಾದ್ ಸ್ಮರಣೀಯವಾದುಂಡು.ಅರೆನ ಪಾವಿತ್ರ್ಯೊನು ರನ್ನ ಕವಿ ಗಂಗಾನದಿತ ನೀರಿಗ್, ಬೊಳ್ದುದ ಅರಳೆಗ್ ಬೊಕ್ಕ ಕೊಪ್ಪಳ ನಗರೊಡು ಉಪ್ಪುನ ಪವಿತ್ರವಾಯಿನ ಗುಡ್ಡೆಗ್ ಹೋಲಿಸಾದೆರ್.ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ಸ್ವತಃ ಕಾವ್ಯ ಬರೆಯಿಜಿಡಲಾ ಮಹಾಕಾವ್ಯೊದ ಬಾಳುನ್ ಬಾಳಿಸಾಯಿನಾರ್, ಬೆಳಗಾಯಿನಾರ್, ಆಳ್ವಿಕೆ ಮಂತಿನಾರ್ ಪಂದ್ ಲೋಕ ಇತ್ತೆ ಲಾ ಅರೆನ್ ಕೊಂಡಾಡುಂಡು.

ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ಮಂದಿನೊ ಕೆಲಸೊಲು

ರನ್ನನಂಚಿನ ವರಕವಿಗಯಲೆಗ್ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಆದ್ ಆಶ್ರಯ ಕೊರ್ತಿನಾರ್. ನಾಗದೇವ, ಅಣ್ಣಿಗದೇವರಂಚಿನ ರಣಕಲಿನಕಲೆಗ್ ಉತ್ಸಾಹ ತುಂಬುದಿನಾರ್. ಓಲೆಗರಿ ಪ್ರತಿಲೆನ್ - ಶಾಂತಿಪುರಾಣೊ, ಅಜಿತಪುರಾಣೊ ಕಾವ್ಯೊದ ಅವೇತೋ ಪ್ರತಿಲೆನ್ ಬರೆಪಾದ್ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯೊನು ಪುನರುಜ್ಜೀವಿಸಿದ ಪುಣ್ಯಮೂರ್ತಿ ಆಯೆರ್ ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ. ಜಿನನ ಬಿಂಬೊಲೆನ್ ದಾನಮಂತು ಭಕ್ತರೆನ್ ಉದ್ದೀಪನ ಮಂತೇರ್. ಮುನಿನಕಲೆಗ್ ಆತ್ಮಾನುಸಂಧಾನದೊ ಧ್ಯಾನಕಾರ್ಯೊಡು ನೆರವಾಯೆರ್. ಆರ್ಯಿಕೆನಕಲೆಗ್ ಆಹಾರ ದಾನ ಕೊರ್ದು ಅಕಲೆನ ನಿರಾತಂಕ ಜೀವನಕು ಇಂಬಾಯಾಳ್. ಈಡೀ ನಾಡುಡು ಅವೇತೊ ಚೈತ್ಯಾಲಯೊನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮನ್ಪುನ ಮೂಲಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ಚೈತನ್ಯೊನು ಸಾಮಾನ್ಯ ಚೇತನೊಡು ತುಂಬಾದ್ ಹರಿಪಾದ್ ಮಹಾಚೇತನ ಆಯೇರ್. ಬೇಡಿನಕಲೆಗ್ ಅಕುಲು ಬೇಡಿನೆನ್ ತಡ ಮನ್ಪಂದೆ ಅದಗನೇ ಹಿಡಿ ಹಿಡಿಯಾದ್ 'ಹಿಡಿ-ಹಿಡಿ' ಪಂದ್ ಮುಕ್ತ ಹಸ್ತೊಡು ದಾನ ಮಂತೊಂದುಇತ್ತೆರ್. ಎನ್ನ ಪನ್ಪಿನ ಸರ್ವಸ್ವೊನೂ ಧರ್ಮಕ್ಕಾದ್, ಸಹಮಾನವೆರೆನ ಒಳಿತಿಗಾದ್ ದಾನ ಮಂತೆರ್ ಈ ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ.

ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ಅರೆನ ಕೆಲವು ಬಿರುದುಲು

ಕವಿವರ ಕಾಮಧೇನು

ಗಿಣದಂಕಕಾರ್ತಿ

ಜಿನಶಾಸನದೀಪಿಕೆ

ದಾನಚಿಂತಾಮಣಿ

ಗುಣದಖನಿ

ಜೈನ ಶಾಸನ ಲಕ್ಷ್ಮ

ಅಕಲಂಕಚರಿತೆ

ಸಜ್ಜನೈಕಚೂಡಾಮಣಿ

ಸರ್ವಕಳಾವಿದೆ

ಅಜಿತ ಪುರಾಣೊ

2ನೆ ತ ತೀರ್ಥಂಕರ ಅಜಿತ ಸ್ವಾಮಿಯ ಕುರಿತ 12 ಆಶ್ವಾಸದ ವಿಸ್ತ್ರತ ಕಥೆ ಬೊಕ್ಕ ದಾನಚಿಂತಾಮಣಿ 'ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ' ಪನ್ಪಿನ ಜೈನಶ್ರಾವಕಿ ರನ್ನಡನೇ ಬರೆಪಾದು ಇತ್ತೆರ್.

ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಸಂಗೊಲು

ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ಚರಿತ್ರೆ

ಸುಸೀಮ ನಗರ ರಾಜ 'ವಿಮಲವಾಹನ'ನ ವೈರಾಗ್ಯ

ಸಗರ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಕಥೆ

ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆನ ಚರಿತ್ರೆ

ಒಂಜಿ ಸಾವಿರ ವರುಷದೊ ಪಿರಾವು ಚಾಲುಕ್ಯ ರಾಜ್ಯೊಡು ಬಾಳಿ ಬೆಳೆಗಿನ ಮಹಾಸಾಧ್ವಿ ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆನ ಭವ್ಯವಾಯಿನ ಬಾಳೂ ದಿವ್ಯವಾಯಿನ ಕಾವ್ಯವಾದ್ ಮಹಾಕವಿ ರನ್ನೊನ ಅಜಿತ ಪುರಾಣೊಡು ರಸದೊರತೆದ ಲೆಕ್ಕ ಕಂಡಾತುಂಡು. ಅರೆನ ಪರಮ ಪವಿತ್ರವಾಯಿನ ಉದಾತ್ತ ಜೀವನೊದ ವಿವರೊಲು ಕವಿನ ಪವಿತ್ರ ಅಂತಃಕರಣೊಡ್ದು ಪಿದಾಯಿ ಬೈದುಂಡು. ರನ್ನ ಪದ್ಯ ಪಂತಿನ ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆ ಜೀವನೊ ಗೀತೆ ಸಹೃದಯೆರೆನ ಕಿವಿಗ್ ಇಂಪು, ಭಕ್ತರ ಹೃದಯಕ್ ತಂಪು. ರನ್ನನ ತರುವಾಯ ಆ ಅತ್ತಿಮಬ್ಬೆನ ನಿರ್ಮಲವಾಯಿನ ಜೀವನೊನು ಕುರಿತು ರಚಿತವಾಯಿನ ಸುದೀರ್ಘ ಕೃತಿ ಪಂಡ ಅವು ಶ್ರೀ ಜಿ. ಬ್ರಹ್ಮಪ್ಪನರೆನ ಈ ಕಾದಂಬರಿ. ಸಹಸ್ರ ವರುಷೊದ ಪಿರಾವುಡೇ ಬದುಕುದು ಪೋತಿನ ಆ ಮಹಾಸಾಧ್ವಿನ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಬದುಕಿನ ಸುರಮ್ಯಚಿತ್ರ ಕೂಡಾ ಮುಲ್ಪ ಸಜೀವವಾದ್ ಸಾಕಾರ ಆತುಂಡು.