ಕನ್ನಡ ಪಾತೆರೊ

ದ್ರಾವಿಡ ಬಾಸೆಲೆಡ್ ಮುಕ್ಯವಾಯಿನ ಬಾಸೆಲಾ ಅಂಚನೆ ಭಾರತೊದ ಪಿರಾಕ್‍ದ ಬಾಸೆಲೆಡ್ ಒಂಜಾಯಿನ ಕನ್ನಡೊ ಬಾಸೆನ್ ಅಯಿತ ಬೇತೆಬೇತೆ ರೂಪೊಲೆಡ್ ಸುಮಾರ್ ೪೫ ದಶಲಕ್ಷ (೪.೫ ಕೋಟಿ) ಜನೊಕುಲು ಪಾತೆರ್‌ಯರ ಗಳಸೊಂದುಲ್ಲೆರ್. ಕನ್ನಡೊ ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜ್ಯೊಡು ಆಡಳ‍ತೆ ಬಾಸೆ.^[೧] ಜಗತ್ತ್‌ದ ಮಸ್ತ್ ಜನೊ ಪಾತೆರುನ ನಿಲೆಟ್ ಇರ್ವತ್ತೊರಂಬನೆ ಜಾಗೆ ಕನ್ನಡೊಗುಂಡು. ೨೦೧೧ನೆ ಜನಗಣತಿದ ಪ್ರಕಾರೊ ಜಗತ್ತ್‌ಡ್ ೬.೪ ಕೋಟಿ ಜನೊ ಕನ್ನಡ ಪಾತೆರುವೆರ್ಂದ್ ತೆರಿದ್‌ಬರ್ಪುಂಡು. ಇಂದೆಟ್ ೫.೫ ಕೋಟಿ ಜನೊಕ್ಲೆ ಅಪ್ಪೆ ಬಾಸೆ ಕನ್ನಡೊನೇ ಆತ್ಂಡ್. ಬ್ರಾಹ್ಮಿ ಲಿಪಿಡ್ದ್ ರೂಪೊ ಪಡೆಯಿನ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿನ್ ಗಳಸೊಂದ್ ಕನ್ನಡ ಬಾಸೆನ್ ಬರೆಪುನೆ. ಕನ್ನಡ ಬರವುದ ಮಾದರಿಲೆಗ್ ಸಾವಿರತ್ತ ಐನೂದು ವರ್ಸೊಲೆ ಚರಿತ್ರೆ ಉಂಡು. ಕ್ರಿ.ಶ. ಆಜನೆ ಶತಮಾನೊದ ಪಶ್ಚಿಮ ಗಂಗ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯೊದ ಕಾಲೊಡು ಬುಕ್ಕೊ ಒಂಬತ್ತನೆ ಶತಮಾನೊದ ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯೊದ ಕಾಲೊಡು ಹಳಗನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯೊ ದಿಂಜ ರಾಜಾಶ್ರಯೊ ಪಡೆದಿತ್ತ್ಂಡ್. ಅತ್ತಂದೆ ಸಾವಿರ ವರ್ಸೊಲೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಂಪರೆ ಕನ್ನಡೊಗುಂಡು. ವಿನೋಬಾ ಭಾವೆ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿನ್ ಲಿಪಿಕ್ಲೆ ರಾಣಿಂದ್ ಪುಗರ್ದೆರ್.

ಬಾಸೆದ ಚರಿತ್ರೆ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಕನ್ನಡೊ ಒಂಜಿ ದ್ರಾವಿಡ ಬಾಸೆ. ಕನ್ನಡೊ ಲಿಪಿ ಸುಮಾರ್ ೧೫೦೦-೧೬೦೦ ವರ್ಸೊಡ್ದ್ ಪಿರಾಕ್‌ದವು. ಐನನೆ ಶತಮಾನೊದ ಹಲ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನೊದ ಪೊರ್ತಾನಗ ಕನ್ನಡೊಗ್ ಮಸ್ತ್ ಬುಲೆಚ್ಚಿಲ್ ಆದಿತ್ತ್ಂಡ್. ದ್ರಾವಿಡೊ ಬಾಸಾತಜ್ಞೆ ಸ್ಟಾನ್‍ಫೋರ್ಡ್ ಸ್ಟೀವರ್‌ರೆ ಅಬಿಪ್ರಾಯೊದಂಚ ಕನ್ನಡೊದ ಬಾಸಿಕ ಚರಿತ್ರೆನ್ ಮೂಜಿ ವಿದವಾದ್ ವಿಂಗಡಿಸವೊಲಿ;

ಹಳಗನ್ನಡ ಕ್ರಿ.ಶ. ೪೫೦ ಡ್ದ್ ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೨೦೦ಗ್ರ ಮುಟ್ಟ,
ನಡುಗನ್ನಡ ಕ್ರಿ. ಶ. ೧೨೦೦ಡ್ದ್ ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೭೦೦ಗ್ ಮುಟ್ಟ ಬುಕ್ಕೊ
ಹೊಸಗನ್ನಡ ಕ್ರಿ. ಶ. ೧೭೦೦ಡ್ದ್ ಇತ್ತೆದ ಕಾಲೊಮುಟ್ಟ

ಕನ್ನಡ ಬಾಸೆದ ಪರಿಣತೆರ್ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯೊದ ಬುಲೆಚ್ಚಿಲ್‌ನ್ ಅಬ್ಯಾಸೊ ಮಲ್ಪೊಡಾಯಿನ ಕಾಲಮಾನೊಲೆನ್ ಈ ತಿರ್ತ್‌ದಂಚ ಚರ್ಚಿಸವೊಲಿ.

ಪೂರ್ವದ ಹಳಗನ್ನಡ – ಅನಿಶ್ಚಿತೊ ಕಾಲಗಟ್ಟೊಡ್ದ್ ೭ನೆ ಶತಮಾನೊ ಮುಟ್ಟ;
ಹಳಗನ್ನಡ – ೭ ಡ್ದ್ ೧೨ನೆದ ಶತಮಾನೊ ಮುಟ್ಟ;
ನಡುಗನ್ನಡ – ೧೨ನೆದ ಶತಮಾನೊದ ಸುರುಡ್ದ್ ೧೮ನೆದ ಶತಮಾನೊ ಮುಟ್ಟ;
ಪೊಸಗನ್ನಡ – ೧೮ನೆದ ಶತಮಾನೊದ ಸುರ್‌ಡ್ದ್ ಇಂಚಿಪ ಮುಟ್ಟ.

ಕರಿನ ಶತಮಾನೊಡು ಪಂಡ ೨೦ನೆ ಶತಮಾನೊಡು ಕನ್ನಡೊ ಬಾಸೆದ ಬುಲೆಚ್ಚಿಲ್‌ ಬಾರಿ ವಿಸ್ತಾರೊಡು ನಡತ್ಂಡ್. ಕನ್ನಡೊ ಬಾಸೆ ಅಬಿಜಾತೊ ಬಾಸೆಂದ್ ಪನ್ಪುನ ಸ್ತಾನಮಾನೊನು ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರೊಡ್ದ್ ಪಡೆತ್ಂಡ್. ಅಂತರಜಾಲೊಡು ಕನ್ನಡೊ ಬಾಸೆದ ಬಳಕೆ ದಿಂಜ ಆಂಡ್. ಕನ್ನಡೊ ಬಾಸೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು ಸೂರೂತ ಬಾಸೆಯಾದ್ ಬುಲೆಂಡ್.

ಕನ್ನಡೊಡು ಸಂಸ್ಕೃತೊದ ಪ್ರಬಾವೊಡು ಅಸಾದಾರನೊ ಆದುಂಡು. ಪ್ರಾಕೃತ, ಪಾಳಿ ಇಂಚಿತ್ತಿ ಬಾಸೆಲೆ ಪ್ರಬಾವೊ ಕನ್ನಡೊಗುಂಡು. ಕ್ರಿ.ಪೂ ಮೂಜನೆದ ಶತಮಾನೊಡ್ದು ದುಂಬೇ ಕನ್ನಡೊ ಬಾಯಿ ಪರಂಪರೆದ ಬಾಸೆಯಾದ್ ರೂಪೊ ಪಡೆದಿತ್ತ್ಂಡ್ಂದ್ ಪನ್ಪುನೆಗ್ ಪ್ರಾಕೃತ ಬಾಸೆಡ್‌ಲಾ ತಮಿಳು ಬಾಸೆಡ್‌ಲಾ ಬರೆಯಿನ ಶಾಸನೊಲೆಡ್ ಕನ್ನಡ ಸಬ್ದೊಲು ಬಳಕೆಯಾದುಲ್ಲೊಂದ್ ಇತಿಯಾಸ ತಜ್ಞೆ ಐರಾವತಂ ಮಹಾದೇವನ್ ಸಾಬೀತ್ ಮಲ್ತ್‌ದೆರ್. ಆ ಸಂಶೋದನೆದ ಪ್ರಕಾರೊ ಕನ್ನಡೊ ದಿಂಜ ಪ್ರಮಾಣೊದ ಜನೊ ಪಾತೆರುನ ಬಾಸೆ ಆದಿತ್ತ್ಂಡ್ಂಡ್ ತೆರಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ಕೆ.ವಿ. ನಾರಾಯಣೆರ್ ಪನ್ಪುನಂಚ, ಇನಿಕ್ಕ್ ಕನ್ನಡದದ ಉಪಬಾಸೆಲ್ಂದ್ ಗುರ್ತಿಸಯಿನ ಬಾಸೆಲೆಡ್ ಎಚ್ಚದವು ಕನ್ನಡೊದ ಪಿರಾಕ್‍ದ ರೂಪೊನು ಹೋಲುನಂಚ ಆದಿಪ್ಪು. ಅತ್ತಂದೆ ಬೇತೆ ಬಾಸೆಲೆ ಪ್ರಬಾವೊ ವ್ಯಾಪಕವಾದ್ ಆಯಿನ ಬಾಸೆಲು ಉಂಡುಂದು ಅಬಿಪ್ರಾಯೊ ಪಡೊಂದುಲ್ಲೆರ್.

ಕನ್ನಡೊದ ಉಪಬಾಸೆಲು[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಬರೆಯರ ಗಳಸುನ ಬುಕ್ಕೊ ಪಾತೆರುನ ಬಾಸೆಲೆಡ್ ಇಪ್ಪುನ ಎತ್ಯಾಸೊ ಬೇತೆ ಬಾಸೆಲೆಡ್ ಇಪ್ಪುನಂಚ ಕನ್ನಡೊಡುಲಾ ಉಂಡು.ಪಾತೆ
ಬರೆಯಲು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಮತ್ತು ಮಾತನಾಡುವ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಇತರ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವಂತೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿಯೂ ಇದೆ. ಮಾತನಾಡಲು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಬರೆಯಲು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಕನ್ನಡ ಕರ್ಣಾಟಕದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಒಂದೇ ಬಗೆಯದಾಗಿದೆ. ಕುಂದಗನ್ನಡ,ಕೋಟಗನ್ನಡ, ಹವ್ಯಕ ಕನ್ನಡ, ಅರೆಭಾಷೆ (ಗೌಡಕನ್ನಡ), ಸೋಲಿಗ ಕನ್ನಡ ಎನ್ನುವಂಥ ಇಪ್ಪತ್ತರಷ್ಟು ಉಪಭಾಷೆಗಳು ಕನ್ನಡಕ್ಕಿವೆ.
ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕುಂದಗನ್ನಡ ಕುಂದಾಪುರದ ಸಮೀಪ ಮಾತನಾಡಲು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಭಾಷೆಯಾಗಿದ್ದು ಇದರಂತೆಯೇ ಹವ್ಯಕ ಮತ್ತು ಸೋಲಿಗ ಕನ್ನಡ ಆಯಾ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು ಮಾತನಾಡಲು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಭಾಷೆಯಾಗಿದೆ. ಹೀಗೆ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೂ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೂ ಅಳವಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಇತರ ಕನ್ನಡ ಉಪಭಾಷೆಗಳೆಂದರೆ ನಾಡವ ಕನ್ನಡ, ಮಲೆನಾಡ ಕನ್ನಡ, ಧಾರವಾಡದ ಕನ್ನಡ ಮುಂತಾದುವುಗಳು.
ಕನ್ನಡದ ಒಂದು ಉಪಭಾಷೆಯಂತೆಯೇ ತೋರಿಬರುವ ಭಾಷೆಯೆಂದರೆ ಬಡಗ ಭಾಷೆ. ಬಡಗ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಬರೆಯಲು ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯನ್ನು ೧೮೯೦ರಲ್ಲೇ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಬಡಗ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಕನ್ನಡದೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟ ಸಾಮ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವಂಥ ಭಾಷೆಗಳಾಗಿವೆ ಹೊಲಿಯ ಮತ್ತು ಉರಾಳಿ.

ನಿಘಂಟ್[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಕನ್ನಡೊದ ಸುರೂತ ಕನ್ನಡ-ಇಂಗ್ಲಿಸ್ ನಿಘಂಟ್‌ನ್ ರಚಿಸಯಿನಾರ್ ರೆವರೆಂಡ್ ಫರ್ಡಿನಾಂಡ್ ಕಿಟ್ಟೆಲ್. ಈ ನಿಘಂಟ್ ೭೦,೦೦೦ಡ್ದ್ ಎಚ್ಚ ಕನ್ನಡ ಪದೊಕ್ಲು ಉಂಡು. ರೆವರೆಂಡ್ ಫರ್ಡಿನಾಂಡ್ ಕಿಟ್ಟೆಲ್ ಕನ್ನಡ ಬಾಸೆ ಮೂಜಿ ಉಪಬಾಸೆಲೆನ ಪ್ರದಾನೊ ವ್ಯಾಕರಣೊನ್ ವಿವರಿಸವುನ ಬೂಕುನು ರಚಿಸದೆರ್.^[೨]

ಹೊಸಕನ್ನಡೊದ ಕಾಲಗಟ್ಟೊಡ್ ಸುರೂತ ಕನ್ನಡ-ಕನ್ನಡ ನಿಘಂಟ್ ರಚನೆ ಮಲ್ತಿನಾರ್ ಪ್ರೊ.ಜಿ.ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯೆರ್. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು ಪ್ರಕಟಿಸಯಿನ ೯,೦೦೦ಡ್ದ್ ಎಚ್ಚ ಪುಟೊತ ಈ ನಿಘಂಟ್ ಒರ್ಂಬೊ ಸಂಪುಟೊಲೆಡ್ ಬುಡುಗಡೆ ಆತ್ಂಡ್. ಪ್ರೊ. ಜಿ. ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯೆರ್ ಕನ್ನಡ-ಇಂಗ್ಲಿಸ್ ನಿಘಂಟ್‌ನ್ ಕ್ಲಿಷ್ಟ ಪದಕೋಶಂದ್ ಕನ್ನಡೊದ ಕ್ಲಿಷ್ಟ ಪದೊಕ್ಲೆನ ನಿಘಂಟ್‌ಲಾ ರಚಿಸದೆರ್.ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್:ದ್ರಾವಿಡ ಭಾಷೆಗಳ ವಂಶಾವಳಿ

ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್:ಮುಖ್ಯಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆಯಲ್ಲಿ ೪೯ ಅಕ್ಷರಗಳಿದ್ದು, ಇದು ಒಂದು ಶಾಬ್ದಿಕ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ. ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರಮಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಅಕ್ಷರಗಳು ಸರಿ ಸುಮಾರು ಎಲ್ಲಾ ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತವೆ. ತೆಲುಗು ಲಿಪಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟವಾದ ಹೋಲಿಕೆಯಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ಎರಡು ಲಿಪಿಗಳ ಮೂಲ ಒಂದೇ ಆಗಿದೆ. ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ತೆಲುಗು ಲಿಪಿಗಳೆರಡೂ ಕದಂಬ ಲಿಪಿಯಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡಂಥವು. ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿ ಒತ್ತಕ್ಷರ ಹಾಗೂ ಕಾಗುಣಿತಗಳ ದೆಸೆಯಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದದ್ದು. ಕನ್ನಡ ಬರವಣಿಗೆಯ ಪ್ರತಿ ಚಿಹ್ನೆ ಒಂದು ಶಾಬ್ದಿಕ ಮಾತ್ರೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಂಥ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಚಿಹ್ನೆ ಒಂದು ಶಬ್ದವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಮಾನವನು ತಿಳಿಸಬೇಕಾದ ಅರ್ಥಕ್ಕೆ ಭಾಷೆ ಸಂಕೇತವಾದರೆ, ಭಾಷೆಗೆ ಲಿಪಿ ಸಂಕೇತವಾಗುತ್ತದೆ. ಚಿತ್ರ ಲಿಪಿಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ಇಂದಿನ ಮುದ್ರಣ ಮತ್ತು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಲಿಪಿಯವರೆಗೆ ಲಿಪಿಗಳು ಬೆಳೆದಿವೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಅನೇಕ ಭಾಷಾಲಿಪಿಗಳಿಗೂ ಅಶೋಕನ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗಿರುವ ಬ್ರಾಹ್ಮಿ ಲಿಪಿಯೇ ಮೂಲ. ಕನ್ನಡದ ಅಕ್ಷರ ಬ್ರಾಹ್ಮಿ ಲಿಪಿಯಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡ ಬಗೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತೃತ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ನಡೆದಿವೆ. ವಿದ್ವಾಂಸರು ಈ ಬಗ್ಗೆ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ ಪಟಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ಶತಮಾನಗಳ ಅಕ್ಷರ ಸ್ವರೂಪಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಂಥ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಸಹಾಯದೊಂದಿಗೆ ಅಕ್ಷರಗಳು ಮಾರ್ಪಟ್ಟ ಬಗೆಯನ್ನು ಕಂಡರಿಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ. ಮುದ್ರಣದ ಆರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಗೆ ಈಗಿನ ರೂಪ ನೆಲೆನಿಂತಿರುವುದು ಗಮನಾರ್ಹ. ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿರುವ ೧೮ ಬಗೆಯ ಲಿಪಿಗಳಲ್ಲಿ ೮ ಅಕ್ಷರ ಲಿಪಿಗಳು. ಉಳಿದಂತೆ ಚಿತ್ರಲಿಪಿಯೇ ಮುಂತಾದುವುಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಭಾಷೆಗಳವು ಬ್ರಾಹ್ಮಿಲಿಪಿಯಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡ ಲಿಪಿಗಳಾಗಿವೆ. ಪಾರ್ಸೋ-ಅರಬ್ಬಿ ಲಿಪಿಗಳೂ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿವೆ. ಉದಾ: ಉರ್ದು, ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಮತ್ತು ಪುಷ್ತು.

ಕನ್ನಡ ವರ್ಣಮಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಲಿಪಿ ಸಂಜ್ಞೆಗಳು ಇವು:

ಸ್ವರೊಲು
ಹ್ರಸ್ವೊಲು	ಅ	ಇ	ಉ	ಋ	ಎ		ಒ
ದೀರ್ಗೊಲು	ಆ	ಈ	ಊ	ೠ	ಏ	ಐ	ಓ	ಔ
ಯೋಗವಾಹೊಲು	ಅಂ (ಅನುಸ್ವಾರೊ)	ಅಃ (ವಿಸರ್ಒಗ)

ವರ್ಗೀಯ ವ್ಯಂಜನನೊಲು
ಕಂಠ್ಯೊ(ಕ ವರ್ಗೊ)	ಕ	ಖ	ಗ	ಘ	ಙ
ತಾಲವ್ಯೊ (ಚ ವರ್ಗೊ)	ಚ	ಛ	ಜ	ಝ	ಞ
ಮೂರ್ಧನ್ಯೊ (ಟ ವರ್ಗೊ)	ಟ	ಠ	ಡ	ಢ	ಣ
ದಂತ್ಯೊ (ತ ವರ್ಗೊ)	ತ	ಥ	ದ	ಧ	ನ
ಓಷ್ಠ್ಯೊ (ಪ ವರ್ಗೊ)	ಪ	ಫ	ಬ	ಭ	ಮ

ಅವರ್ಗೀಯ ವ್ಯಂಜನೊಲು
ಅವರ್ಗೀಯ ವ್ಯಂಜನೊಲು	ಯ	ರ	ಲ	ವ	ಶ	ಷ	ಸ	ಹ	ಳ

ಇಂಚ ಒಟ್ಟುಗು ೪೯ ಅಕ್ಷರೊಲು ಕನ್ನಡೊ ಲಿಪಿಡುಂಡು.

ಅಕ್ಷರೊ ವಿಂಗಡಣೆ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ವಿಬಾಗೊ ಮಲ್ಪೆರೆ ಸಾದ್ಯೊ ಇದ್ಯಾಂತಿನ ದ್ವನಿಲೆನ್ ವರ್ಣಲುಂದು ಪನ್ಪೆರ್ ಬುಕ್ಕೊ ಬಾಸೆದ ದಿಂಜ ಕಿನ್ಯ ಅಂಸೊನು ಸ್ವರೊಂದು ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. (ಉದಾರ್ಮೆಗ್: ವಸ್ತ್ರ = ವ್+ಅ+ಸ್+ತ್+ರ್+ಅ) ಸೊಸಂತ್ರೊಡು ಉಚ್ಚಾರೊ ಮಲ್ಪೆರೆ ಆಪುನ ವರ್ಣೊಲೆನ್ ಸ್ವರೊಂದ್ ಬೇತೆ ವರ್ಣೊಲೆ ಸಹಾಯೊಡು ಉಚ್ಚರಿಸಬುನ ವರ್ಣೊಲೆನ್ ವ್ಯಂಜನೊಲುಂದು ಲೆಪ್ಪುವೆರ್.

ಸ್ವರೊಲೆ ವಿದೊಲು[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಸ್ವರಲೆನ್ ಅಯಿತ ಉಚ್ಚಾರಣೆಗ್ ದೆತೊನುನ ಕಾಲಾವದಿನ್ ಅವಲಂಬಿಸದ್ ಹ್ರಸ್ವ ಸ್ವರೊಲು, ದೀರ್ಗೊ ಸ್ವರೊಲುಂದು ರಡ್ಡ್ ಗುಂಪುಲೆನ್ ಮಲ್ತ್‌ದೆರ್.
ಹ್ರಸ್ವ ಸ್ವರೊನು ಉಚ್ಚರಿಸಯರ ಬೋಡಾಯಿನ ಕಾಲೊನು ಚಂದಸ್ಸ್‌ಡ್ ಒಂಜಿ ಮಾತ್ರೆದ ಕಾಲೊಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್.

ಉದಾರ್ಮೆಗ್: ಅ, ಇ, ಉ, ಋ, ಎ, ಒ.

ದೀರ್ಗೊ ಸ್ವರೊಕ್ಲೆ ಉಚ್ಚಾರಣೆಗ್ ರಡ್ಡ್ ಮಾತ್ರೆದ ಕಾಲೊನು ದೆತೊನುಂಡು.

ಉದಾರ್ಮೆಗ್: ಆ, ಈ, ಊ, ೠ, ಏ, ಐ, ಓ, ಔ.

"ಋ"ಕಾರೊನು ಸಂಸ್ಕೃತೊಡ್ದ್ ಕನ್ನಡೊಗು ಬತ್ತ್‌ನ ಪದೊಕ್ಲೆಡ್ ಮಾತ್ರೊ ತೂವೊಲಿ.

ಉದಾರ್ಮೆಗ್: ಋಷಿ, ಋಜುವಾತು, ಋಣ, ಋತುಮಾನ.

"ಐ" ಬುಕ್ಕೊ "ಔ" ಅಕ್ಷರೊದ ಸ್ವರೂಪೊ:

ಮಿತ್ತ್‌ದ ವರ್ಣೊಲು ರಡ್ಡ್ ವಿಬಿನ್ನೊ ಸ್ವರೊಲೆ ಸಂಯೋಗಡ್ದ್ ಉಂಟಾಪುಂಡು. ಅ ಬುಕ್ಕೊ ಇ ಸ್ವರೊಕ್ಲೆ ಸಂದಿಡ್ "ಐ"ಕಾರೊ ಉಂಡಾದ್, ಅ ಬುಕ್ಕೊ ಉ ಸ್ವರೊಲೆಡ್ದ್ "ಔ"ಕಾರೊ ಪುಟ್ಟ್‌ದ್ಂಡ್. ಈ ರಡ್ಡ್ ಸ್ವರೊಲು ವಿಜಾತಿ ಸ್ವರೊಲೆ ಸಂದಿಡ್ದ್ ಆತ್ಂಡ್. ಅಯಿತ ದೀರ್ಗೊ ಸ್ವರೂಪೊಡ್ದ್ ದೀರ್ಗೊ ಸ್ವರೊಲೆ ಪಟ್ಟಿಗ್ ಸೇರುಂಡು.

ವ್ಯಂಜನೊದ ವಿದೊಲು[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ವ್ಯಂಜನೊಲೆನ್ ಉಚ್ಚಾರಣೆದ ಆದಾರೊದ ಮಿತ್ತ್ "ಕ್"ಡ್ದ್ "ಮ್"ಕಾರೊಗು ಮುಟ್ಟ ಇರ್ವತೈನ್ ವರ್ಣೊಲೆನ್ ವರ್ಗೀಯೊ ವ್ಯಂಜನೊಲ್ಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್.

ಕ ವರ್ಗೊ : ಕ ಖ ಗ ಘ ಙ;
ಚ ವರ್ಗೊ : ಚ ಛ ಜ ಝ ಞ;
ಟ ವರ್ಗೊ : ಟ ಠ ಡ ಢ ಣ;
ತ ವರ್ಗೊ : ತ ಥ ದ ಧ ನ;
ಪ ವರ್ಗೊ : ಪ ಫ ಬ ಭ ಮ.

"ಯ" ಕಾರೊಡ್ದ್ "ಳ" ಕಾರೊ ಮುಟ್ಟದ ವ್ಯಂಜನೊಲೆನ್ ಅವರ್ಗೀಯ ವ್ಯಂಜನೊಲುಂದು ಪನ್ಪೆರ್.

ಯ ರ ಲ ವ ಶ ಷ ಸ ಹ ಳ.

ಲಿಪ್ಯಂತರೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಕನ್ನಡ ಅಕ್ಷರೊಲೆನ್ ಗಣಕಯಂತ್ರೊಡ್ ಸಾಮಾನ್ಯೊ ಕೀಲಿಮಣೆದ ಮೂಲಕೊ ಮೂಡಿಸಯರ ದಿಂಜ ಲಿಪ್ಯಂತರೊ ವಿದಾನುಲು ಉಲ್ಲೊ. ಇಂದೆಟ್ INSCRIPT, ITRANS, ಬರಹೊ ಮತ್ತು ನುಡಿ. ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರೊದ ಅಧಿಕೃತ ಲಿಪ್ಯಂತರೊ ವಿದಾನೊ ನುಡಿ. INSCRIPT ಸಿಸ್ಟಾಚಾರೊನು ವಿಂಡೋಸ್ ಅಂಚನೇ GNOME ಗಳಸುನ ಮಾತ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ವ್ಯವಸ್ತೆಲ್ ಗುರ್ತೊ ಪತ್ತುವೊ. ಇಂದೆನ್ ತಯಾರ್ ಮಲ್ತ್‌ನಾರ್ ಕೆ. ಪಿ. ರಾವ್.

ಕನ್ನಡೊ ಅಂಕೆಲು[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಕನ್ನಡ ಅಂಕೆಲೆನ್ ಈ ತಿರ್ತ್‌ದ ಪಟ್ಟಿಡ್ ತೋಜುನಂಚ ಗುರ್ತಿಸಾದ್‌ನೆ.

ಕನ್ನಡ ಅಂಕೆಲೆ		ಇಂಡೋ ಅರೇಬಿಯನ್ ಅಂಕೆಲು
೦	ಸೊನ್ನೆ	0
೧	ಒಂಜಿ	1
೨	ರಡ್ಡ್	2
೩	ಮೂಜಿ	3
೪	ನಾಲ್	4
೫	ಐನ್	5
೬	ಆಜಿ	6
೭	ಏಳ್	7
೮	ಎನ್ಮೊ	8
೯	ಒಂರ್ಬೊ	9

ಚಿತ್ರಸಂಚಯ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಕ್ರಿ.ಶ.370–450ನೆ ಕಾಲೊದ ಪೆರ್ಮೆ ಕೊಂಡತ್ತ್‌ನ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಹಲ್ಮಿಡಿದ ಶಾಸನೊನು ಇಡೆಮುಟ್ಟ ಕನ್ನಡೊದ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನೊಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಆಂಡ ಕೇಂದ್ರ ಪುರಾತತ್ವೊ ಇಲಾಕೆ ಹಲ್ಮಿಡಿಡ್ದ್‌ಲಾ ಪಿರಾಕ್‌ದ ಶಾಸನಒನು ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ ಶಿಕಾರಿಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕ್‌ದ ಶಿರಾಳಕೊಪ್ಪ ಕೈತಲ್ದ ತಾಳಗುಂದಡ್ ಪತ್ತೆ ಮಲ್ತ್‌ದೆರ್. ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆದ ಶಿಕಾರಿಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿದ ತಾಳಗುಂದಡ್ ಇಂಚಿಪ್ಪಗ್ ತಿಕ್‌ನ ಶಾಸನೊಲು ಕನ್ನಡೊದ ಪೆರ್ಮೆನ್ ನಾನಾತ್ ಎಚ್ಚ ಮಲ್ತ್ಂಡ್.
ಪುರಾತತ್ವೊ ಇಲಾಕೆದ ನಿವೃತ್ತ ಅಧೀಕ್ಷಕೆ ಟಿ.ಎಂ. ಕೇಶವರೆ ಮುತಾಲಿಕೆಡ್ ಅದ್ಯಯನೊ ಮಲ್ತ್, ಸುರುಟು 2012–13ಡ್ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಉತ್ಕನನೊ ಸುರುವಾತ್ಂಡ್. ಈ ಸಂದರ್ಬೊಡು ಗಂಗರೆ ಭೂ ವಿಕ್ರಮ (ಕ್ರಿ. ಶ. 630–670) ಕಾಲದ 13 ಬಂಗಾರ್ದ ಆನೆ ಪನವು ಬುಕ್ಕೊ ಒಂಜಿ ವಿಜಯನಗರ/ಕೆಳದಿ ಅರಸೆರೆ ನಾಣ್ಯೊ ಪತ್ತೆಯಾತ್ಂಡ್. ಕಲಚೂರಿ ಕಾಲೊದ ತಾಮ್ರೊದ ತಟ್ಟೆಲು, ಸಾರೊಡ್ದ್ ಎಚ್ಚ ವರ್ಸೊದ ಪಿರಾಕ್‌ದ ಪೂಜೆದ ಸೊತ್ತುಲು, ಮಣ್ಣ್‌ದ ಚಿಮಿನಿಲು ತಿಕ್ಂಡ್.
ಈ ಗ್ರಾಮೊ ಶಿರಾಳಕೊಪ್ಪಡ್ದ್ ಆಜಿ ಕಿ.ಮೀ. ಅಂತರೊಡುಂಡು. ಕನ್ನಡೊದ ಮೂಲ ಬೇರ್‌ಲು ಮುಲ್ಪಡ್ದೇ ಗೆಲ್ಲ್ ಪುಡಾದ್ ಜಗತ್ತಿಡೀ ಪರಡ್‌ದೊ. ಕನ್ನಡೊದ ಸುರುತ ದೊರೆ ಮಯೂರ ವರ್ಮನ ಜನ್ಮೊ ಜಾಗೆಲಾಯಿನ ತಾಳಗುಂದ ದಿಂಜ ಸುರುಕ್ಲೆ ಕಿರೀಟೊನು ದೀಡೊಂಡ್. ಕನ್ನಡೊದ ಸುರುತ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯೊ ಪನ್ಪುನ ಕದಂಬ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯೊ ಸ್ಥಾಪನೆ, ಪ್ರಾಚೀನ ಶಿವಲಿಂಗೊ, ಕೆರೆ, ಶಿಲಾಶಾಸನೊ, ಕನ್ನಡ ಸಾಲೆ, ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯೊ ಸೇರ್ನಂಚ ಕನ್ನಡ ನಾಡ್‌ದ ದಿಂಜ ಸುರುಕ್ಲು ತಾಳಗುಂದ ಗ್ರಾಮೊಲೆಡ್ ನಿರ್ಮಾಣೊ ಆತ್ಂಡ್. ಇತ್ತೆ ಆ ಗುಂಪುಗ್ ಕರ್ನಾಟಕೊದ ಪಿರಾಕ್‍ದ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನೊ ಪತ್ತೆಯಾದ್ ಸೇರ್ದ್ಂಡ್.
ಈ ಶಾಸನೊನು 2014ಡ್ ಪತ್ತೆ ಮಲ್ತೆರ್. ದಿಂಜ ಅದ್ಯಯನೊಲೆ ಬುಕ್ಕೊ ಈ ಶಾಸನೊ ಕ್ರಿ. ಶ. 370–450ನೆ ಕಾಲೊದಂದ್ ಕರಿನ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ಡ್ ಪುರಾತತ್ವೊ ಇಲಾಕೆ ಪ್ರಕಟಿಸದ್ಂಡ್. ಇಲಾಕೆ 2013–14ಡ್ ಬುಕ್ಕೊ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಉತ್ಕನನ ನಡಪಾಂಡ್. ಆಪಗ ಒಂಜಿ ಸಿಂಹಕಟಾಂಜನ (ಶಾಸನೊ) ತಿಕ್‌ದ್ಂಡ್. ಅಯಿಟ್ ವಜಿನಾಗ(ಯ್ಯ) ಪನ್ಪುನ ಅಂಬಿಗಗ್ ಬೂಮಿನ್ ಉಡ್ಗಿರೆಯಾದ್ ಕೊರ್ನ ಬಗೆಟ್ ಬೊಲ್ಪು ಪರಡುನೆಂದ್ ಪುರಾತತ್ವೊ ಇಲಾಕೆ ಪ್ರಕಟಿದ್ಂಡ್. ಈ ಶಾಸನೊಲೆಡ್ ತುಂಡಾಯಿನ ಏಳ್ ಪದೊಕುಲು ಉಂಡು. "ಕೊಟ್ಟಾರ್, ನಾಲ್ಕು, ಬೊಯ್ಗರಾ, ನಾಗಣ, ಪುಲಿಂದಿಗೆ, ಕೊಳ್ಳೆ" ಪನ್ಪುನ ಕನ್ನಡೊ ಸಬ್ದೊಲು ಸೇರ್ನಂಚ ಸಂಸ್ಕೃತೊ ಬುಕ್ಕೊ ಕನ್ನಡೊ ಸಬ್ದೊಲೆನ್ ಗಳಸ್‌ದೆರ್.