ಪೊಳಲಿ ಶೀನಪ್ಪ ಹೆಗ್ಗಡೆ

ಪೊಳಲಿ ಶೀನಪ್ಪ ಹೆಗ್ಗಡೆ ಮೇರ್ ಒರಿ ತುಳುನಾಡ್‍ ಹಿರಿಯ ಬರಹಗಾರೆ, ತುಳು ಬಾಸೆದ ಬುಲೆಚ್ಚಿಲ್‍ಗಾದ್ ಪುನೆಯಿನಾರ್. ಶೀನಪ್ಪ ಹೆಗ್ಡೆರ್ (1935) ಈ ಕಾದಂಬರಿಡ್ ಪುರಾಣ, ಚರಿತ್ರೆ ಬೊಕ್ಕ ತನ್ನ ಕಾಲೊದ ವಿವರನ್ ಸೇರಾದೆರ್.

ಬರೆಯಿನ ಬೂಕು ಮಿತ್ಯನಾರಾಯಣ ಕತೆ

ಪೊಳಲಿ ಶೀನಪ್ಪ ಹೆಗ್ಡೆರೆನ 'ಮಿತ್ಯ ನಾರಾಯಣ ಕತೆ', 'ವೆಲ್ಲೂರುದ ಜೈಲ್‍ಡ್ ಉಪ್ಪುನಗ ಪುಟ್ಟ್ ನ ತುಳು ಕಾದಂಬರಿ. ಈ ಕಾದಂಬರಿ ನಮ್ಮ ಅಪನಂಬಿಕೆಲೆನ್ ಅಮಾನತ್ತ್ ದ್ ದೀದ್ ದುಂಬುಗು ಮು ಲೆತೊಂದು ಪೋಪುಂಡು. ಉಂದು ಒಂಜಿ ಶಿಥಿಲವಾಯಿನ ಬಂಧದ, ಪ್ರಾದೇಶಿಕ, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಾದಂಬರಿ. ತುಳುನಾಡ್‍ದ ಸಂಸ್ಕೃತಿದ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಮೋನೆಲೆನ್ ತೋಜಾವುನವು ಶೀನಪ್ಪ ಹೆಗ್ಡೆರೆನ ಉದ್ದೇಶ. ವಿಷ್ಣುಶರ್ಮನ 'ಪಂಚತಂತ್ರೊ'ಡು 'ನೇಕಾರೆ ನಾರಾಯಣೆ ಆಯಿ ಕತೆ' ಈ ಕೃತಿಕ್ಕ್ ಪ್ರೇರಣೆ ಕೊರ್ತ್ಂಡ್. 'ಪಂಚತಂತ್ರ'ದ ನೇಕಾರೆ, ಈ ಕೃತಿಟ್ ನಾರಾಯಣ ಭಟ್ಟೆ ಆತೆ. ಈ ಲೋಕೊಡು ನರಮಾನಿರ್ದ್ ಆವಂದೆ ಉಪ್ಪುನವು ಓವುಲಾ ಇಜ್ಜಿ ಪನ್ಪುನವು 'ಪಂಚತಂತ್ರ' ಕತೆತ್ತ ನೀತಿ. ಶೀನಪ್ಪ ಹೆಗ್ಡೆರೆನ ಕಾದಂಬರಿಡ್ ಸತ್ಯನಾರಾಯಣ ದೇವೆರ್ 'ಮಿತ್ಯನಾರಾಯಣ'ಗ್ ಶಿಕ್ಷೆ ಕೊರ್ಪೆ. ಆರ್ ಪಂಡಿನಂಚ, 'ಸುಳ್ಳು, ಕಪಟ, ಮೋಸೊರ್ದು ಏತ್ ಸಿರಿವಂತಿಕೆ ಬತ್ತ್ಂಡಲಾ, ದೇವೆರ್ ಅಯಿತ್ತ ಫಲನ್ ಅಯಗ್ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಶೀನಪ್ಪ ಹೆಗ್ಡೆರೆನ ಲೊಟ್ಟೆ ಪಾತೆರುನ ನಾರಾಯಣನ್, ಲೊಟ್ಟೆನ್ ಸತ್ಯ ಪಂಡ್‍ದ್ ನಂಬುನಕ್‍ಲೆನ್ ಒಟ್ಟುಗೆ ತಮಾಷೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್.

ಶೀನಪ್ಪ ಹೆಗ್ಡೆರೆನ ಈ ಕಾದಂಬರಿಡ್ ತುಳುನಾಡ್‍ದ ಜಾತ್ರೆಲು, ಸಂತೆಲು, ಒಡವೆಲು, ಬಂಗಾರ್ ದ ಆಭರಣೊಲು, ಆಟ, ನಾಗಪೂಜೆ, ಅರಮನೆದ ದರ್ಬಾರ್ - ಇಂಚ ತುಳುನಾಡ್‍ದ ಪೊರ್ಲು ದಿಂಜಿದುಂಡು. ಪದಿನೈನನೆ ಶತಮಾನೊಡು ತುಳುನಾಡ್‍ದ ಬದ್‌ಕ್‍ದ ಚಿತ್ರಣೊ ಉಪ್ಪುನ ಈ ಕಾದಂಬರಿಡ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಜವ್ವನೆ ಒರಿ ಜೈನ ಅರಸುಮನೆತನೊದ ಪೊಣ್ಣನ್ ಗಾಂಧರ್ವ ವಿಧಿಟ್ವ್ ಮದಿಮೆ ಆಪುಣ ಚಿತ್ರಣ ಉಂಡು. ಅರಮನೆಯ ರಾತ್ರಿಯ ಗುಟ್ಟುಗಳ ಬಗ್ಗೆ, ದೇವಸ್ಥಾನದ ಜಾತ್ರಯ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯುವ ಹೆಗ್ಡೆಯವರು ತುಳುನಾಡಿನ ಭೂತಸ್ಥಾನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಬಡವರನ್ನು ಮರೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಅರಸರ ಜಾತಿ ರಾಜಕೀಯದಿಂದಾಗಿ ಬಡವರಿಗಾಗುವ ಅನ್ಯಾಯಗಳ ವಿವರವೂ ಈ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಶೀನಪ್ಪ ಹೆಗ್ಡೆಯವರ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ತುಳುನಾಡಿನ ವಯ್ಯಾರ, ಗತ್ತ್ತುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿಯುವ ತಾಕತ್ತಿದೆ. ಈ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿ ಅವರು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಜೈನರ ತುಳುವನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ. ಶೀನಪ್ಪ ಹೆಗ್ಡೆಯವರು ತುಳುನಾಡಿನ ದುಭಾಷಿ ಸಾಹಿತಿಗಳಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ತನ್ನ ಇತಿಹಾಸ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ('ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಚರಿತ್ರೆ ಮತ್ತು ಭೂತಾಳ ಪಾಂಡ್ಯರಾಯನ ಅಳಿಯಕಟ್ಟು' - 1915). 'ಪ್ರಾಚೀನ ತುಳುನಾಡು' (ಎನ್. ಎಸ್. ಕಿಲ್ಲೆಯವರ ಜತೆಯಲ್ಲಿ - 1954) ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆದರು. ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ತುಳುವಿನಲ್ಲಿ ಬರೆದರು.

ಎನ ಮರ್ಲ್ -ಆರ್. ಜೆ. ಗಾಮ. ಅವು ಒಂಜಿ ಮರ್ಲ್ ಭಾವನೆ! ಪಣ್ಣರೆಗ್ ನಾಚಿಕೆ ಆಪುಂಡು; ಆಂಡಲ ಮಲ್ಲೆ ಇಜ್ಜಿ. ಏನ್ ಪಣ್ಪೆ ಒಂಜಿ ಅಪರೂಪದ ಸಂತೋಷದ ಸುದ್ದಿ ಅವು ಎನ ಜಲ್ಮೊಡ್ ಇದಮುಟ್ಟ ಪಡೆವೊಂದಿನಂಚಿನ ಸುಖಃ ಏನ್ ಏತೋ ಊರುಲೆನ್ ತಿರ್ಗದೆ, ಏತೋ ಜನರೆನ್ ತೂತೆ, ಏತೋ ಮಹಲ್ಲೆನ ಸಂದರ್ಶನ ಮಲ್ತ್ದೆ. ಬೊಕ್ಕ ಏತೋ ಸುರ ಸುಂದರಿಯರೆನ್ಲಾ ತೂತೆ. ಭಾರಿ ಪಣವುನ್ ಖರ್ಚ್ ಮಲ್ತ್ದ್ ಐಟ್ ಸಿಕ್ಕುನಾತ್ ಸುಖೊನು ಅನುಭವಿತ್ದ್ ಇಪ್ಪರೆಗ್ಲಾ ಇಯ್ಯಾವು ಆಂಡಾ? ಏನ್ ಅದಗಾದಗ ಒಂಜಿ ಪೊಣ್ಣನ್ ತೂಪೆ. ಅದಗಾದಗ ಆಲ್ ಎಂಕ್ ತೂವೆರೆ ಸಿಕ್ಕುವೊಲು. ಆಲೆನ ಗುರ್ತ ಪರಿಚಯ ಎಂಕ್ ಇಜ್ಜಿ. ಆಂಡಲಾ ಆಲ್ ಎಂಕ್ ತೂವೆರೆಗ್ ಸಿಕ್ಕುವೊಲು. ಆಲೆನಿ ತೂಯಿ ಕೂಡ್ಲೆ ಎನ್ನ ಹೃದಯೊಡ್ ಒಂಜಿ ಸ್ವರ್ಗೀಯ ಆನಂದದ ಅನುಭವ ಆಪುಂಡ್. ಆಲೆನ ಪುದರ್ ಎಂಕ್ ಗೊತ್ತಿಜ್ಜಿ; ಆಲೆನ ಇಲ್ಲ್ ಎನ್ ಪನಯೆ. ಆಲೆಗ್ ಕಂಡನೆ ಉಲ್ಲೆನಾ ಇಜ್ಜೆನಾ, ಜೋಕುಲ್ ಬಾಲ್ಲ್ ಉಲ್ಲನಾ ಇಜ್ಜಾ ಪಂಡ್ದ್ ಎಂಕ್ ಗೊತ್ತಿಜ್ಜಿ. ಆಲೆಗ್ ಮದ್ಮೆ ಅ ತ ಮ್ ಡಾ ಇಜ್ಯಾ ಪಂಡ್ದ್ಲಾ ಎಂಕ್ ಗೊತ್ತಿಜ್ಜಿ. ಆಲೆಗ್ ಅಪ್ಪೆ ಅಮ್ಮೆ ಉಲ್ಲೆರಾ ಇಜ್ಜಾ ಪಂಡ್ದ್ ಎಂಕ್ ಗೊತ್ತು ಇಜ್ಜಿ. ಆಲೆಗ್ ಏನ್ ಆಲೆನ್ ಮಸ್ತ್ ಸಾರಿ ತೂತೆ ಪಂಡ್ದ್ ಗೊತ್ತುಂಡಾ ಇಜ್ಜಾ? ಅತ್ತ್ ಬೊಕ ಮಾತ ತಾದಿಡ್ ಪೋಪಿನಾಕಲೆ ಸಾಲ್ಡೆ ಎನಾನ್ಲಾ ಸೇಸರ್ಾದ್ ದೀತೋಲಾ ದಾನಾ? ಏರೆಗ್ ಗೊತ್ತು? ಎಂಕ್ ದಾನ್ನಾ ಅಲೆನ್ ಪ್ರತಿಸಾರಿ ತೂಯಿಕೂಡ್ಲೆ ಎನ್ನ ಹೃದಯ ಒಂಜಿ ಅಪರಿಮಿತ ಆನಂದದ, ಸದಾನಂದದ, ನಿತ್ಯಾನಂದದ ಸುಖಸಾಗರೊಡು ನಿಂದುಂಡು ಎನ ಆತ್ಮ. ಒಂಜಿ ಮಧುರವಾದ್ ಇತ್ತಿನ್ಯಾ ಆನಂದೊಡ್ ತುಂಬುದು ಇಂಚಿನ ಆನಂದೊನ್ ಎನ ಜಲ್ಮೊಡ್ ಇದಮುಟ್ಟ ಅನುಭವಿತ್ ದಿನ ನಿನಪೇ ಎಂಕ್ ಇಜ್ಜಿ. ನೆಕ್ಕ್ ಮಾತಾ ದಾನೆ ಕಾರಣ? ಆಲ್ ಏರಾ? ಅಂತು ಅವು ಒಂಜಿ ಮಲರ್್ ಭಾವನೆ! ಏನ್ ಪೇಂಟೆ ತಿಗರ್ೆರೆ ಪಿದಾಡ್ದ್ ಇತ್ತೆ; ಪೇಂಟೆಗ್ ಪೋದ್ ಒಂಜಿ ಬೈಸಿಕಲ್ಲ್ನ್ ಬಾಡಾಯಿಗ್ ದೆತೊಂದ್ ಮಣಿಪಾಲೊಡ್ ಪುಸತ್ತ್ ಆದ್ ಕಟ್ಟಾದಿನ ಒಡಿಲ್ದ ಕಾಖರ್ಾನೆನ್ ತೂದ್ ಬರೊಡ್ ಪಂಡ್ದ್ ಪೋವೊಂದಿತ್ತೆ. ಕೋಲದ ಪೇಂಟೆಡ್ದ್ ನಾಲ್ಬೀದಿಗ್ ಬರೊಡ್ ಪಂಡ್ದ್ ಬನ್ನಗ ಅವ್ಲು ಆಲ್ ಆ ಪೊಣ್ಣು ಎನ ಎದುರುಡೆ ಬರೊಂದಿತ್ತೊಲ್. ಏನ್ ಆಲೆನ್ ತೂಯೆ. ಇನಿ ಆಲೆ ಮೋಣೆಡ್ ಈತ್ ದಿನೊಡ್ದ್ಲಾ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಸಂತೋಸದ ಮುದ್ರೆ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಆಲ್ ಒಡೆಗ ಪಿದಾಡಿಲೆಕ್ಕ ತೋಜೊಂದ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ನೇರಳೆ ಬಣ್ಣದ ಸೀರೆನ್ ತುತ್ತೊಂದು ಇತ್ತಲ್. ಗುಲಾಬಿ ಬಣ್ಣದ ರವಕೆ ಪಾಡ್ದ್ ಇತ್ತೊಲ್. ತರೆಕ್ ಪೂಮುಡ್ತೊಂದ್ ಇತ್ತಲ್. ನಮ ಜಾತಿದಾಕುಲ್ ಪಾಡುನ ಬಂಗಾರ್ನ್ ಹೆಚ್ಚಿಕಮ್ಮಿ ಮಾತಲಾ ಪಾಡ್ದ್ ಇತ್ತಲ್. ಆಲೆ ಒಟ್ಟುಗು ಬೇತೆ ಏರಾ ಒರಿ ಆಣಜೋವು ಇತ್ತೆ. ಆಲ್ ಆಯೆನ್ ಒಟ್ಟು ತನ ಕೆಂಪು ತುಟಿಕುಲೆನ್ ಪಿನಿ ಪಂದಾದ್ ಮನಸ್ದ ವುಲಾಯೆ ತೆಲ್ತ್ದ್ ಒಂಜಿ ರಡ್ಡ್ ಪಾತೆರ ಪಾತೆರೊಂದು ಇತ್ತಲ್. ಪಾತೆರುನ ನಮುನಿ ತೂದ್ ಆಯೆ ಆಲೆ ಕಂಡನೆ ಪಂಡ್ದ್ ಏನ್ ಅಂದಾಜಿ ಮಲ್ತೆ. ಎನ ಅಂದಾಜಿ ಸಮನ, ಸಮ ಅತ್ತ ಪಂಡ್ದ್ ಎಂಕ್ ಇದಮುಟ್ಟಲಾ ಗೊತ್ತುಜ್ಜಿ. ಆಲೆನ್ ತೂಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಎನ ಮನಸ್ ಮಣಿಪಲದ ಆಲೋಚನೆ ಬುಡ್ಂಡ್. ಕಾರ್ಲು ದುಂಬು ದುಂಬು ಪೋವೆರೆಗ್ ಕೇನಂದೆ ಪೋಯ. ಮೆಲ್ಲನೆ ಪಿರ ತಿಗರ್್ದ್ ಆಕಲೆ ಬೆತ್ತಡಿ ಪೋವರೆಗ್ ಸುರುಮಲ್ತೆ. ಏನ್ ಎನ ಸಾಜಾ ನಡಪುಡು ನಡೆತ್ತೆಡ ಆಕಲೆನ್ ಪಿರಪಾಡ್ದ್ ಏನ್ ಏತಾ ದುಂಬು ಪೋತುವೆ. ಏನ್ ಕಲ್ಲೆರೆ ಬೆತ್ತಡಿ ಪೋಲಿಸ್ದಾಕುಲು ನಡೆತ್ತಿಲೆಕ್ಕ ಮೆಲ್ಲನೆ ನಡತೊಂದು ಪೋಯೆ. ಆಕುಲು ಸೀದಾ ಮೋಟಾರ್ ಆಪಿಸ್ಗ್ ಪೋಯೆರ್. ಏನ್ ಅವುಲುಲಾ ಅಕೆಲೆ ಬೆತ್ತಡಿ ಪೋಯೆ. ಅಕುಲು ಕುಂದಾಪುರೊಗು 2 ಟಿಕೇಟ್ ದೆತೊಂದ್ ಬಸ್ ಮಿತ್ತಾಯೆರ್. ಅಕುಲು ಒಲ್ತ ಟಿಕೇಟ್ ದೆತೊಂದೆರ್ ಪಂಡ್ದ್ ಪಿರಾವುಡ್ ಮೆಲ್ಲ ಕೇಂಡ್ದ್ ಏನ್ಲಾ ಕುಂದಾಪುರೊಗು ಒಂಜಿ ಟಿಕೇಟ್ ದೆತೊಂದ್ ಬಸ್ಸ್ ಮಿತ್ತಾಯೆ. ಬಸ್ಸ್ ಅದಗನೆ ಜಿಂಜಿಡ್ ಪೋಂಡಲಾ, ಮೂವೆರ್ ನಾಲ್ವೆರೆಗ್ ಕುಲ್ಲುನಾತ್ ಜಾಗ್ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಬಸ್ಸ್ಡ್ ಆಲೆನ್ ಲೇಡೀಸ್ ಸೀಟ್ಡ್ ಕುಲ್ಲಾಯೆರ್. ಆಯೆನ್ ಪಿರಾವುದ ಸೀಟ್ಡ್ ಕುಲ್ಲಾಯೆರ್. ಎನನ್ ಎನ ಜಂಟಲ್ಮೇನ್ಗಿರಿನ್ ತೂದಾ ದಾನ್ನಾ ಪಸ್ಟ್ಕ್ಲಾಸ್ಡ್ ಕುಲ್ಲಾಯೆರ್. ಬಸ್ಸ್ ಪಿದಾಡ್ಂಡ್. ಬಸ್ ಕುಂದಾಪುರೊಗು ಮುಟ್ಟ್ಂಡ್. ಜನಕುಲ್ ಮಾತಾ ಜತ್ತೆರ್. ಆಕ್ಲು ಇವರ್ೆರ್ಲಾ ಜತ್ತೆರ್. ಏನ್ಲಾ ಜತ್ತೆ. ನನ ಒಡೆ ಪೋಪಿನಿ? ಅಲ್ಲೆ ಒಂಜಿ ಸಿಗರೇಟ್ ಒಯ್ತೊಂದ್ ಪತೊಂದ್ ಪಿದಾಡ್ಯೆರ್. ಏನ್ ಸಿಗರೇಟ್ದ ಪುಗೆ ಬೋಡಂದ್ ಮೂಜಿ ನಾಲ್ ಮಾರ್ ದೂರದ ಅಂತರೊಡು ಆಕಲೆ ಪಿರಾವುಡೆ ಪೋಯೆ. ಒಂಜಿ ಪಲರ್ಾಂಗ್ ದೂರ ಪೋದು ಉಪ್ಪೆರೆಗ್ ಇಯಾವು. ರಸ್ತೆದ ದತ್ತ ಮಗರ್ಿಲ್ಡ್ ಒಂಜಿ ವಿಶಾಲ ಬಯಲ್ಡ್ ಕಂಡದ ಪುಣಿಟ್ ಆಕುಲ್ ಜತ್ತ್ದ್ ಪೋಯೆರ್. ಆತ್ ಉದ್ದ ಬುಲೆದ್ ಪೊಲರ್ುಡ್ ಕುರಲ್ ಬುಡ್ತಿನ ಆ ಕೆಯಿತ ನಡ್ಡೆಡ್ ಪೆಜ್ಜೆದ ಮಿತ್ತ್ ಪೆಜ್ಜೆನ್ ದೀವೊಂದ್ ಆಕುಲ್ ಮಾಯೆಕ ಆದ್ ಪೋಯೆರ್. ಆಕ್ಲೆನ ನಿವಾಸ ಅಂಚಿಯಾ ದಾನಾ? ನನ ಏನ್ ...... ಏನ್ ಒಡೆ ಪೋಪಿನಿ? ಆಕ್ಲೆ ಪಿರಾವುಡೆ ಪೋಪಿನಿಯಾ? ಎಂಕ್ ಮಲರ್್ಂದ್ ಪಣಯೆರ? ಅಯ್ಯೋ! ಒಂಜಿ ತಾದಿಡ್ ಪೋಪಿ ಪೊಣ್ಣನ್ ತೂದ್ ಮಲರ್್ ನಮುನಿ ಏನ್! ದಾಯೆ ಇಡೆಗ್ ಬತ್ತೆ? ಅಯ್ಯೋ! ಅವು ಒಂಜಿ ಮಲರ್್ ಭಾವನೆ.

ಬೂಕುಲು

1. 'ತುಳುವಾಲ ಬಲಿಯೇಂದ್ರ' (೧೯೨೯)
2. 'ಮಿತ್ಯ ನಾರಾಯಣ ಕತೆ',(ಕಾದಂಬರಿ ೧೯೩೫)
3. 'ಬಂಗಾರ್‌ದಂಗಿದ ಕತೆ' (ನೀಳ್ಗತೆ - ೧೯೩೩)