ಬಟಾಟೆ
.jpg)
ಬಟಾಟೆ ಸೊಲ್ಯಾನೇಸೀ ಕುಟುಂಬೊದ ಬಹುವಾರ್ಷಿಕ ದಯಿ ಸಲೇನಮ್ ಟ್ಯೂಬರೋಸಮ್‌ನ ಒಂಜಿ ಪಿಷ್ಟ ಉಪ್ಪುನ, ಕಂಡೆದ ಬುಳೆ. ಬಟಾಟೆ, ಅರಿ, ಗೋಧಿ, ಬೊಕ್ಕ ಮೆಕ್ಕೆ ಜೋಳೊಡ್ದು ಬೊಕ್ಕ, ವಿಶ್ವದ ನಾಲ್‌ನೆ ಮಾಮಲ್ಲ ತೆನಸ್‌ದ ಬುಲೆಯಾದುಂಡು.[೧]
ಸಸ್ಯಮೂಲ-ಪೊಲಬು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಬಡವರೆಗ್‌ಲ, ಕಾಸುದಕುಲೆಗ್‌ಲ ಬಟಾಟೆ ರುಚಿಕ್ ಅಂಟ್‌ದುಲ್ಲೆರ್. ಅಂಚಾದ್ ಬಿ.ಜಿ.ಎಲ್.ಸ್ವಾಮಿಲು ಉಂದೆಕ್ ಕಲ್ಪಕಂದ ಪಂದ್ ದೀತೆರ್. ಈ ಕಲ್ಪಕಂದ ವಿದೇಶದಕುಲೆನ ಪ್ರತಿದಿನತ ತೆನಸ್ಸ್‌ಡ್ ಜಾಗ ಪಡೆತ್ಂಡ್ . ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಸ್ತ್ ಪ್ರದೇಶೊಡು ಬಟಾಟೆ ಪಂದ್ ಲೆಪ್ಪುನ ಈ ಪುದರ್ ಮೂಲದ ಪೊಟಾಟೋಡ್ದೆ ಬತ್ತಿನವು. ನಮ ಅರಿನ್, ಉತ್ತರ ಭಾರತದಕುಲು ಗೋಧಿನ್ ಉಪಯೋಗ ಮಲ್ಪುನಲೆಕ್ಕ, ಬೇಯಿಪಾಯಿನ, ಬಾಡಿದಿನ, ಬಟಾಟೆ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯೆರೆಗ್ ನುಪ್ಪುದಲೆಕ್ಕ. ಸುರುತ, ಮಿತ್ತ್‌ದ ಚೋಲಿ , ರಡನೆ ಚೋಲಿದ ಮಿತ್ತ್‌ಡುಪ್ಪುನ ತೆಳುವಾಯಿನ ಪೊರೆ, ಮೂಜಿನೆದ ಉಲಯಿದ ಪಿಷ್ಟ ಭಾಗ.
ಮರ್ದ್‌ದ ಗುಣ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ಈ ಪೋಷಕಾಂಶೊಲು ಅತ್ತಂದೆ ಅವಶ್ಯಕ ಅಮೈನೋ ಆಮ್ಲೊಲು ಕೂಡ ಉಪ್ಪುನೆಡ್ದಾತ್ರ ರುಚಿ ಎಡ್ಡೆ ಇತ್ತ್‌ದ್ ಮಾತ ತಿಂಡಿ ತೆನಸ್ಸ್‌ಲೆಡ್ ಉಪಯೋಗ ಮಾಲ್ಪುನಂಚಿನ, ಸುಲಭವಾದ್ ತಿಕ್ಕುನ, ಲೋಕೋ ಇಡಿಯ ತರಕಾರಿಯಾದ್ ಉಪಯೋಗೊ ಮಲ್ಪುನ ಖಂಡೆ.
- ಬಟಾಟೆನ್ ೩ ಭಾಗೊಳಾದ್ ವಿಂಗಡಿಣೆ ಮಲ್ಪೊಲಿ.
- ಬಟಾಟೆದ ಸುರುತ ಭಾಗೊಡು ಖನಿಜಾಂಶಾ ಬೊಕ್ಕ ಜೀವಸತ್ವೊಲುಪ್ಪುಂಡು[೨].
- ರಡನೆ ಪದರೊಡು ಸಸಾರಜನಕ ಬೊಕ್ಕ ವರ್ಣದ್ರವ್ಯ ಉಪ್ಪುಂಡು.
- ಈ ವರ್ಣದ್ರವ್ಯ ಬಟಾಟೆನ್ ಮೂರ್ನಗ ಗಾಳಿದ ಸಂಪರ್ಕೊಗು ತಿಕ್ಕ್‌ದ್ ಬಟಾಟೆದ ಬಣ್ಣ ಬದಲಾಪುಂಡು.
- ಮೂಜಿನೆ ಭಾಗೊಡು ಪಿಷ್ಟ ಬೊಕ್ಕ ನೀರ್ ಉಪ್ಪುಂಡು.
- ಅಂಚಾದ್ ಬಟಾಟೆದ ಚೋಲಿ ದೆತ್ತ್ಂಡ ಅತ್ತ್ಂಡ ದೆಕ್ಕ್ಂಡ ಪೋಷಕಾಂಶೊಲು ನಷ್ಟವಾದ್ ಖಾಲಿ ಪಿಷ್ಟ ಪದಾರ್ಥ ಮಾತ್ರ ಒರಿಪುಂಡು
ತೆನಸ್ಸ್‌ಲ್
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ಆಲೂ ಪಾಯಸ:ಬೆಯಿಪಾಯಿನ ಬಟಾಟೆನ್ ಕಡೆದ್ ಪೇರ್ ಸೇರದ್ ಕುದಿಪಾದ್, ರುಚಿಕ್ ಸರಿಯಾದ್ ಸಕ್ಕರೆ ಸೇರ್ಸಾವೊಡು. ಗೋಡಂಬಿ ಬೊಕ್ಕ ದ್ರಾಕ್ಷೆ ಸೇರ್ಸಾವೊಡು. ಜಾಸ್ತಿದ ರುಚಿಕ್ ಬೋಡಾಂಡ ಪೇರ್‌ದೊಟ್ಟುಗು ಖೋವಾ ಸೇರ್ಸಾಂಡ ವಿಶೇಷ ರುಚಿ ಬರ್ಪುಂಡು.[೩]
- ಆಲೂ ಹಲ್ವ: ಬಟಾಟೆನ್ ದೆಕ್ಕ್‌‌ದ್ ಬೆಯಿಪಾದ್ ಪೊರ್ಲುಡೆ ಪುರ್ಂಚಿದ್ ಸಕ್ಕರೆ ಬೆರೆಸದ್ ಬಾಣಲೆಡ್ ಪಾಡ್ದ್ ದಿಕ್ಕೆಲ್‌ಡ್ ದೀದ್ ಮಗತ್‌ದ್ ನೈ ಸೇರಾದ್ ಎಡ್ಡೆ ಪರಿಮಳ ಬತ್ತ್‌ದ್ ಬಾಜನೊಡ್ದು ಅಡಿ ಬುಡ್ನಗ ನೈ ಪೂಜಿನ ಪ್ಲೇಟ್‌ಡ್ ಪದ್‌ರೊಡು ಚೌಲಿ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಮೇಲೆ ಬೋಡಾಯಿನ ಆಕಾರೊಡು ತುಂಡು ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಉಪಯೋಗ ಮಲ್ಪೊಲಿ.
ಬಿತ್ತ್ ಬೊಕ್ಕ ಬಿತ್ತುನೆ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಈ ಬುಳೆ ಬುಳೆಯೆರೆ ಕಂಡೆದ ಮುಖಾಂತರ ಸಸ್ಯಾಭಿವ್ರದ್ಧಿ ಮಲ್ಪೊಡಾಪುಂಡು. ಅಯಿಕಾತ್ರ ಇಡೀ ಕಂಡೆ ಅತ್ತ್ಂಡ ಕಂಡೆಡ್ ಕೊಡಿಪು ಇತ್ತಿನ ಒಂಜಿ ಭಾಗೊನು ಬಿತ್ತ್‌ದ್ ದಯಿ ಬಳಪಾವೆರ್. ಬಟಾಟೆಗ್ ಮಾರಕವಾಯಿನ ರೋಗೊಲು ಬರ್ಪುನೆ ಕಂಡೆದ ಮುಖಾಂತರ ಅಂಚಾದ್ ರೋಗ ಇಜ್ಜಾಂದಿನ ಕಂಡೆಲೆನ್ ತೂದು ಮಾತ್ರ ನಡೊಡು.
ನೀರ್ ಪಾಡುನೆ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ನಡ್‌ದ್ ಆಯಿ ಕೂಡ್ಲೆ ತೆಲ್‌ಪುಗು ನೀರ್ ಪಾರಾವೊಡು.ಬೊಕ್ಕದ ಸರ್ತಿ ನೀರ್ ಕೊರ್ನಗ ಮಣ್ಣು ಬೊಕ್ಕ ಹವಾಗುಣೊಕ್ಕು ಸರಿಯಾದ್ ೫-೭ ದಿನೊತ ಅಂತರ ದೀದ್ ಕೊರೊಡು ಬೊಕ್ಕ ಎಡೆಟ್ ಪಜಿರ್ ಬರಂದಿಲೆಕ್ಕ ತೂವೊನೊಡು.