ರತಿ

ರತಿ (ಸಂಸ್ಕೃತ: रति, Rati) ಪ್ರೇಮ, ವಿಷಯಲೋಲುಪತೆ, ಕಾಮ, ಭಾವೋದ್ರೇಕ ಬೊಕ್ಕ ಲೈಂಗಿಕ ಆನಂದದ ಹಿಂದೂ ದೇವತೆ. ರತಿ ಭಾರತೀಯ ಪುರಾಣೊಡು ಬರ್ಪಿನ ಅಪ್ರತಿಮ ಸುಂದರಿ ಪಂದ್ ವರ್ಣಿತವಾದುಪ್ಪುನ ಕಾಮದೇವನ ಬೊಡೆದಿ. ಕಾಮಗ್ ಸ್ಮರ (ಮನೋವಿಕಾರ ಉಂಟು ಮನ್ಪುನಾಯೇ), ಮನ್ಮಥ (ಮತ್ತ್ ಬರ್ಪಿಲೆಕ್ಕ ಮನ್ಪುನಾಯೇ), ಮದನ (ಸೊಕ್ಕುದಿನಾಯೇ), ಅನಂಗ (ದೇಹ ಉಪ್ಪಂದಿನಾಯೇ) ಪಂದ್ ಅವೇತೋ ಪುದರ್ಲುಂಡು. ಧರ್ಮಪುರುಷೆನ ಮೂಜಿ ಜೋಕುಲೆಡ್ ಕಾಮ ಒರಿ. ಕಾಮೆ ಪುಟ್ಟುದಿನಿ ಬೊಕ್ಕ ರತಿ ಪುಟ್ಟುದಿನಿ, ಅಂಚೆನೆ ಕಾಮ-ರತಿನಕಲೆನ ಮದಿಮೆ ಈ ಪೂರಾ ಸಂಗತಿಲು ಶಿವಪುರಾಣೊಡು ವರ್ಣಿತ ಆದ್ ಉಂಡು.

ರತಿ ಪುಟ್ಟುದಿನಿ

ಬ್ರಹ್ಮೆ ದೇವೆರ್ ಮರೀಚಿ, ಅತ್ರಿ, ಪುಲಹ, ಪುಲಸ್ತ್ಯ, ಅಂಗೀರಸ್ಸು, ಕ್ರತುಮುನಿ, ವಸಿಷ್ಠ, ನಾರದ, ದಕ್ಷ, ಭೃಗು-ಇಂಚಾ ಒರುಂಬ ಜನ ಪ್ರಜಾಪತಿಲೆನ್ ಸೃಷ್ಟಿ ಮಂತೆರ್. ಮೊಕಲೆನ್ ಪೂರಾ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವೆರ್ ನ ಮಾನಸ ಪುತ್ರೆರು ಪಂದ್ ಲೋಕ ಕೊಂಡಾಡ್ಂಡ್. ಈ ಸಂದರ್ಭೊಡೇ ಬ್ರಹ್ಮನ ಮನಸ್ಸುಡು ಓರ್ತಿ ಸುಂದರಿ ಪೊಣ್ಣು ಲ ಜನ್ಮಗ್ ಬತ್ತಲ್. ಆ ಪೊಣ್ಣು ಮಗಳೆಗ್ ಸಂಧ್ಯೆ, ಜಯಂತಿಕಾ ಪಂದ್ ಲಾ ಪುದರುಲು ಉಂಡು. ಬ್ರಹ್ಮಡ್ದ್ ಪತ್ತಿನ ಪೂರಾ ಜನಲಾ ಅಳೆನ ಸೌಂದರ್ಯಗ್ ಮರುಳಾದ್ ಕಾಮ ಪರ ವಶರಾಯೆರ್. ಆ ಸಂದರ್ಭೊಡೇ ಬ್ರಹ್ಮನ ಮನಸ್ಸ್ ಡ್ ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರವಾಯಿನ ಒರಿ ಪುರುಷೆಲಾ ಪುಟ್ಟಿಯೆರ್ . ಆ ಸುಂದರ ಪುರುಷನ ಶರೀರ ಬಂಗಾರದ ಕಾಂತಿಲೆಕ್ಕ, ಅಂಚೆನೆ ಉನ್ನತವಾಯಿನ ಭುಜ, ಹುಣ್ಣಿಮೆ ಚಂದ್ರನಂಚ ಮೋನೆ, ಅಯೇ ಮೀನ ಧ್ವಜ, ಪಂಚಬಾಣೊ ಪತ್ತೊಂದಿನಾಯೆ. ಆಯೆ ಬ್ರಹ್ಮನ್ ಕುರಿತು ಎನ್ನ ಕರ್ತವ್ಯೊಲು ದಾದೆ , ಯಾನ್ ದಾಯೇಗ್ ಪುಟ್ಟಿಯೇ ಪಂದ್ ಪ್ರಶ್ನಿಸಾನಗ ಜಗತ್ತುದ ಪೂರಾ ಮನುಷ್ಯೆರ್, ಪ್ರಾಣಿಲು, ದೇವತೆಲು ಪೂರೆರ್ನಲಾ ಮನಸ್ಸುಡು ಕಾಮನ್ ಪುಟ್ಟಾದ್ , ಸೃಷ್ಟಿ ಕಾರ್ಯ ನ್ ವೃದ್ಧಿ ಮನ್ಪೊಡು ಪಂದ್ ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವೇರ್ ಪನ್ಪೇರ್. ಆದಗ ಋಷಿಮುನಿಲು ಆ ಸುಂದರವಾಯಿನ ಪುರುಷಗ್ ಮನ್ಮಥ, ಕಾಮ ಪಂದ್ ಪುದರ್ ದೀಪೆರ್.ಮನ್ಮಥ ತನ್ನ ಪಂಚೊ ಬಾಣೊಲೆನ್ ಬ್ರಹ್ಮ , ಮರೀಚಿ ಮುನಿಗ್ಲೆಗ್ , ದಕ್ಷ ಪ್ರಜಾಪತಿನ ಮಿತ್ತುಲ ಪ್ರಯೋಗ ಮನ್ಪುವೆರ್. ಆ ಸಂದರ್ಭೊಡು `ಸಂಧ್ಯೆ ನ್ ತೂದು ಪೂರೆರ್ಲ ಮೋಹಿತರಾಪೆರ್. ಸಂಧ್ಯೆ ಲಾ ಕಾಮಪರವಶಳಾಪಲ್. ಪಲಯೆ ಮೆಗ್ಗೆನಕುಲು ಪಲಿ ತಂಗಡಿ ಡ, ಅಪ್ಪ (ಬ್ರಹ್ಮ) ಮಗಳ್ ಡಾ (ಸಂಧ್ಯೆ) ಮೋಹಿತರಾಪೆರ್. ಉಂದೇಡ್ದ್ ಭಯಭೀತರಾಯಿನ ಪೂರೆರ್ಲಾ ಶಿವ ದೇವೆರ್ನ್ ಸ್ಮರಿಸಾಯೆರ್. ಉಂದೆನ್ ತೂಯಿನ ಈಶ್ವರ ದೇವೆರ್ ಹಾಸ್ಯ ಮಂತೆರ್. ಅಕಲೆನ್ ಎಚ್ಚರ ಮನ್ಪಾಯೆರ್. ಕಾಮ ತಾಪೊನು ನಿಗ್ರಹ ಮಂತಿನೇಕ್ ಬ್ರಹ್ಮನ ಬೆವರ್ ದ ಹನಿ ನೆಲಕ್ ಬೂರುಂಡು. ಆಯಿಡ್ದು ಪಿತೃಗಣಗೊಳು ಜನ್ಮ ತಾಳುಂಡು. ಪ್ರಜಾಪತಿ ಬ್ರಹ್ಮನ ಶರೀರೊಡ್ದು ಬೂರಿನ ಬೆವರ್ ದ ಹನಿಡ್ ಅಪ್ರತಿಮ ಸುಂದರಿಯಾಯಿನ ಒರ್ತಿ ಪೊಣ್ಣು ಮಗಳ್ ಪುಟ್ಟಿಯಲ್. ಆಳೇ ರತಿ. ವಿರಕ್ತರಾಯಿನ ಮುನಿಲೆನು ಮೋಹ ಮನ್ಪುನಂಚಿನ ಚೆಲವು ಅಳ್ನ. ರತಿನ ದೇಹ ಸೌಂದರ್ಯದ ವರ್ಣನೆ ಶಿವಪುರಾಣೊಡು ದೀರ್ಘವಾದ್ ತೋಜುದು ಬರುಪುಂಡು.

ರತಿ ಬೊಕ್ಕ ಮನ್ಮಥ

ರತಿ ಬೊಕ್ಕ ಮನ್ಮಥನ ಮದಿಮೆ ಆಂಡ್ . ರತಿನ ಸೌಂದರ್ಯೊಡು ಮನ್ಮಥೆ ಮುರ್ಕುದು ಪೋಯೆರ್. ಗಂಗೆನ್ ಮಹಾದೇವಾ ಸ್ವೀಕರಿಸುಲೆಕ್ಕ ರತಿನ್ ಮನ್ಮಥೆ ಸ್ವೀಕಾರ ‌ಮಂತೆರ್. ರತಿ ಸಕಲರೆನ್ ತನ್ನನೇ ಆಯಿನ ಸೌಂದರ್ಯೊಡು ಮೋಹಗೊಳಿಸುಲೆಕ್ಕ ತನ್ನ ಶರೀರೊದ ಕಾಂತಿಡ್ ಪತ್ತೂ ದಿಕ್ಕುಲಾ ಬೆಳಗೊಂದು ಇತ್ತುಂಡು. ಕಾಮ-ರತಿ ಇರ್ವೆರ್ಲಾ ಪರಸ್ಪರ ಗಾಢವಾಗದ್ ಪ್ರೀತಿಡ್ ಬುರಿಯರ್. ಮನ್ಮಥನೊ ಪೂರ್ವ ಕಾರ್ಯೊಡುಲ ರತಿ ಸಹಯೋಗಿ ಆಯಲ್.

ಕಾಮನ ವಿನಾಶ

ತಾರಕಾಸುರನ ಉಪಟಳನ್ ತಡೆಯಲಾರದೆ ದೇವತೆಗಲ್ ಬ್ರಹ್ಮನ ಪಾತೆರದಲೆಕ್ಕ ತಮ್ಮ ಸೈನ್ಯೊಕು ತಕ್ಕ ಸೇನಾಪತಿನ್ ಪಡೆಯರೆ, ಧ್ಯಾನಾಸಕ್ತನಾಯಿನ ಪರಮೇಶ್ವರನ ಮಿತ್ತು ಪ್ರಭಾವೊನು ಬೀರುದು ಪಾರ್ವತಿನ್ ಪರಮೇಶ್ವರ ಮದಿಮೆ ಆಪಿಲೆಕ್ಕ ಮನ್ಪುಲೆ ಪಂದ್ ಮನ್ಮಥನ್ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಯೆರ್.ಶಿವ ಪಾರ್ವತಿನಂಚಿ ಪ್ರವೃತ್ತನಾಪಿಲೆಕ್ಕ ಮನ್ಪುನ ಪ್ರಯತ್ನೊಡು ಶಿವೆನ ಹಣೆಗಣ್ಣ್ ದ ಅಗ್ನಿಜ್ವಾಲೆಡ್ ಕಾಮ ವಿನಾಶ ಹೊಂದುವೆರ್.

ರತಿವಿಲಾಪ

ಅದಗ ರತಿ ವಿರಹ ವೇದನೆಡ್ ಮನ್ಮಥಗಾದ್ ವಿಲಾಪಿಸಾಯೆರ್. ಈ ಸಂದರ್ಭೊ ಶಿವಪುರಾಣಡ್ ವರ್ಣಿತವಾತುಂಡು. ಹರಿಹರನ ಗಿರಿಜಾ ಕಲ್ಯಾಣ ಬೊಕ್ಕ ಕನಕದಾಸೆರ್ ನ ಮೋಹನ ತರಂಗಿಣಿಡ್ ರತಿವಿಲಾಪ ಹೃದಯಂಗಮವಾಗದ್ ವರ್ಣಿತವಾತುಂಡು. ಮನ್ಮೊಥೆ ಸುಟ್ಟು ಭಸ್ಮ ಆಯಿನೆಡೆ, ದುಃಖೊಡು ರತಿ ವಿಲಾಪಿಸೊಂದು ಮತಿ ತತ್ತುದು ಬುರುವಲ್ .

ಈಶ್ವರ ದೇವರೆನ ನುಡಿ

ಆದಗ ಬ್ರಹ್ಮಾದಿದೇವತೆಲು ರತಿನ ಪರವಾದ್ ಶಿವನ್ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿಯೆರ್. ಶಿವ ಕರುಣೆಡ್ , ದುಂಬುಗ್ ಕೃಷ್ಣ ಬೊಕ್ಕ ರುಕ್ಮಿಣಿನ ದಾಂಪತ್ಯ ಜೀವನೊಡು ಮನ್ಮಥ ಪ್ರದ್ಯುಮ್ನ ಆದ್ ಪುಟ್ಟುವೆ. ಅದಾಗ ಶಂಬರಾಸುರ ಪನ್ಪಿನ ರಕ್ಕಸ ನ್ ಕೆರ್ದ್ ಕಾಮ ಪ್ರದ್ಯುಮ್ನ ಪನ್ಪಿನ ಪುದರ್ ಡ್ ರತಿ ನೊಟ್ಟು ಸೇರುವೆ. ಅದನೆಟ್ಟ ಶಂಬರಾಸುರನ ನಗರೊಡೇ ರತಿ ಉಪ್ಪೊಡು ಪಂದ್ ಲಾ ಪನ್ಪೆರ್. ಅತ್ತಂದೆ, ಮನ್ಮೊಥ ಶಿವನ ಗಣವಾದ್ ನಿತ್ಯಲಾ ವಿಹರಿಸೊಂದು ಉಪ್ಪುಲೆ ಪಂದ್ ಲಾ ಪನ್ಪೆರ್. ಈಶ್ವರ ದೇವರ್ ಪನಿಲೆಕ್ಕ , ರತಿ ಶಂಬರಾಸುರನ ನಗರಕ್ ಪೋದು ಮನ್ಮಥನ ನಿರೀಕ್ಷಣೆ ಮಂತೊಂದು ಇತ್ತಲ್. ದುಂಬಗ್ ಈಶ್ವರ ದೇವರ್ ನುಡಿ ನ ಭವಿಷ್ಯದ ಲೆಕ್ಕನೇ ಪ್ರದ್ಯುಮ್ನ ಶಂಬರಾಸುರನ್ ಕೆರ್ದ್ ರತಿನ್ ಸೇರುವೆ.

ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಡ್ ರತಿ

ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಡ್ ರತಿ ಪನ್ಪಿನ ಶೃಂಗಾರ ರಸ ಸ್ಥಾಯಿ ಭಾವವಾದ್ ಚರ್ಚೆ ಆತುಂಡು. ರತಿ, ಹಾಸ್ಯ, ಶೋಕ, ಕ್ರೋಧ, ಉತ್ಸಾಹ, ಭಯ, ಜುಗುಪ್ಸೆ ಬೊಕ್ಕ ವಿಸ್ಮಯ-ಉಂದು ಸ್ಥಾಯಿಭಾವೊಲು.

ರತಿ ಸ್ಥಾಯಿಭಾವ

ರತಿ ಪಂಡ ಸ್ತ್ರೀ ಪುರಷಡ್ ಪರಸ್ಪರವಾಯಿನ ಪ್ರೀತಿ, ಪುರುಷನ ಹೃದಯೊಡು ಬೊಕ್ಕ ಸ್ತ್ರೀ ಹೃದಯೊಡು ರತಿ ಸ್ಥಾಯಿಭಾವವು ವಾಸನಾರೂಪೊಡು ಉಪ್ಪುಂಡು. ಉಂದೆನ್ ಜಾಗೃತಗೊಳಿಸುನ ಪುರುಷೆ ಬೊಕ್ಕ ಸ್ತ್ರೀ ಲಾ ಉಪ್ಪುನಗ ರತಿ ಗೋಚರ ಆಪುಂಡು . ಈ ಸ್ಥಾಯಿಭಾವೊ ಜಾಗೃತ ಆನಗ ಅವೇತೋ ಸಂಚಾರೀಭಾವೊಲು ಪುಟ್ಟುದು ಲಯ ಆಪುಂಡು. ಔತ್ಸುಕ್ಯ, ಉತ್ಸಾಹ, ವಿಷಾದ, ಅಸೂಯೆ, ಉತ್ಕಟ ಪ್ರೇಮ-ಇಂಚಾ ಅಸಂಖ್ಯ ಸಂಚಾರೀಭಾವೊಲು ಬತ್ತು ಪೋಪುಂಡು . ಉಂದೆಕ್ ಪೂರಾ ಮೂಲ ಕಾರಣ ರತಿ ಸ್ಥಾಯಿಭಾವವನೇ. ಶೃಂಗಾರಕ್ ಸ್ಥಾಯಿಭಾವ `ರತಿ, `ರತಿಭಾವ ಸ್ತ್ರೀ ಪುರುಷ. ಪಶುಪಕ್ಷಿ ನಕಲೆಟ್ ಸಮಾನವಾದ್ ಉಪ್ಪೊಡಾಯಿನ. ನವರಸನಕಲೆಟ್ `ಶೃಂಗಾರನೇ ಜನಪ್ರಿಯ ರಸವಾತುಂಡು.

ಪೂಜೆಲು

• ಕಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಅರಗಳೂರು: ಕಾಮದೇವೆರ್ ಈ ಸ್ಥಳೊಟು ಶಿವನ್ ಲಕ್ಕಾದಿನ ಸ್ಥಳೊ.
• ವೃಂದಾವನದ ಪದಿರಾಡ್ ಅರಣ್ಯೊಡು ಒಂಜಿ ಆಯಿನ ಕಾಮ್ಯವನತ ಕಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯ.
• ತಮಿಳುನಾಡುದ ದಿಂಡಿಗಲ್ ಕೈತಲ್ದ ತಾಡಿಕೊಂಬುವುದ ಸೌಂದರಾಜ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನ. ಕಾಮದೇವ್ ಬೊಕ್ಕ ರತಿಗನ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ದೇವಾಲಯ.
• ಅಭನೇರಿದ ಹರ್ಸತ್-ಮಾತಾ ದೇವಾಲಯ ಕಾಮದೇವೆರ್ನ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯನ್ ಹೊಂದುದು೦ಡು.