ಸತ್ಯ ದೇವತೆ

ಸತ್ಯದೇವತೆ ತುಳುನಾಡು ದ ತೆಂಕಣ ಪ್ರದೇಶ ಬೊಕ್ಕ ಸುಳ್ಯ, ಪುತ್ತೂರು, ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ, ಕಾರ್ಕಳ, ಮೂಡಬಿದಿರೆಯ ಕೆಲ ಪ್ರದೇಶೊಲೆಡ್ ಬೊಕ್ಕ ಬಂಟ್ವಾಳ ಕೆಲವು ಕಡೆ ಸತ್ಯದೇವತೆ ಪನ್ಪಿನ ಪೊಣ್ಣು ಶಕ್ತಿನ್ ಆರಾಧನೆ ಮನ್ಪುವೆರ್. ಈ ಶಕ್ತಿನ್ ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರನ ಲೆಕ್ಕ ನಂಬೊಂದು ಬೈದೆರ್.

ಇತಿಹಾಸೊ

ಬಡಗಕ್ ಬಾರ್ಕೂರು ಹೋಬಳಿಡ್ ದೇವಿನ ಸ್ವರೂಪೊಡು ಇತ್ತಿನ ಶಕ್ತಿ ಸತ್ಯದೇವತೆ. ತೆಂಕಣ ರಾಜ್ಯೊಕು ಬತ್ತು ಚಾವಡಿದ ಪ್ರದೇಶೊಡು ‘ಪೊಸಭೂತ’ ಪಂದ್ ಲೆಪ್ಪಾದಿನಾರ್ ಈ ಸತ್ಯದೇವತೆ. ಬೊಳ್ಳಿದ ಬಟ್ಟಲುಡು ಬೊಳ್ಳಿದ ಸಂಪಿಗೆದ ರೂಪೊಡು ಸತ್ಯ ದೇವತೆ ನೆಲೆ ಉಂತುದೆರ್, ಚಾವಡಿದ ಭಾಗೊಡು ಪೊರ್ಲುದ ದೈವ ಪಂದ್ ಪನ್ಪಾದಿನಾರ್ ಈ ಸತ್ಯದ ದೇವತೆ.ಪೊಸ ಭೂತವಾದ್ ಇಲ್ಲದ ಯಜಮಾನ್ತಿಯಾದ್ ಕೊಂಗನಾಡುದ ಸತ್ಯ ಶಕ್ತಿ ಪನ್ಪಿನ‌ ಕೀರ್ತಿನ್ ಪಡೆಯೊಂದು, ಪೊಳಲಿಡ್‌ ಅಮ್ಮುಂಜೆ ಗುತ್ತುಡು ದೇವಿ ಸತ್ಯದೇವತೆ.ಭದ್ರಕಾಳಿ ಶಕ್ತಿ ಪಂದ್ ಲೆಪ್ಪೋದ್ ಆ ಮನೆತೊನಡ್ದು ಪೇರ್ ಸ್ವೀಕಾರ ಮಂದಿನಾರ್. ತುಳುನಾಡುದ ಪೂರೆಡೆ ಮೂಲ ಮೈಸಂದಾಯಗ್ ದೈವೊಲುನ ಸಾಲುಡು ಪ್ರಥಮವಾಯಿನ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲುನು ಮೂಲ ಮೈಸಂದಾಯ ಆದುಂಡು.( ಮಹಿಷಾ ಪಂಡಾ ಎರು). ಕೆಲವೆಡೆ ಬೋರಿ ಪಂದುಲಾ ಪುದರ್ ದೀತೆರ್. ಈ ದೈವಶಕ್ತಿಗ್ ರಕ್ತಹಾರದೊ ಸೇವೆ ನಡೆಪುಜಿ. ಆಂಡಾ ಮೂಲ ಮೈಸಂದಾಯ ಪೂಜೆ ಪಡೆಯುನ ಪೂರಾ ಮಣೆ ಮಂಚೊಡುಲಾ ರಕ್ತಾಹಾರದ ದೈವಲು ಉಪ್ಪುನನೇ ಜಾಸ್ತಿ. ಅಂಚೆನೆ ಮೂಲ ಮೈಸಂದಾಯ ಉಪ್ಪುನಲ್ಪ ಸುರುತ‌ ಪೂಜೆ ಅವ್ವೇ ದೈವಗ್ ನಡಾಪುಂಡು. ಅವ್ವೇ ಮಣೆ ಮಂಚಾವುಡು "ಯಾ"ಸ್ಥಾನೊಡು ‘ಸತ್ಯದೇವತೆಯು’ ನೆಲೆಯಾದ್ ಇತ್ತೆರ್ಡಾ . ಪ್ರಧಾನ ದೈವಕ್ ಸೇವೆ ನಡೆಯುನ ದುಂಬು , ಮೂಲ ಮೈಸಂದಾಯ ಸೇವೆ ಆಯಿನ ಬೊಕ್ಕ ಸತ್ಯ ದೇವತೆನ ಪೂಜೆ ನಡೆಪುಂಡು. ಪರಕೆ "ಯಾ" ಕಾಲವಾಧಿದ ಕೋಲ ನಡೆಪುನ ಸಂದರ್ಭಲು ಅವ್ವೇ ಕ್ರಮೊನು ಅನುಸರಿಸುವೆರ್. ಪಂಜುರ್ಲಿ ಯಾ ಬೇತೆ ಒವ್ವೆ ಪ್ರಧಾನ ದೈವ ಇತ್ತುಂಡಲಾ, ಸತ್ಯ ದೇವತೆನ್ ಅಪ್ಪೆನ ‘ಒಡತಿತ’ ಸ್ವರೂಪ ಕೊರ್ದು ಅರೆನ್ ಆರಾಧಿಸುವೆರ್. ಆಯಿಡ್ ದಾತಾರ ಪ್ರಧಾನ ದೈವತಾ ಮಂಚೊದ ಬಲೊಟು ಯಾ ಬೇತೆನೇ ಮಂಚೊಡು ಸತ್ಯದೇವತೆನ ಪೂಜೆ ನಡೆಪುಂಡು. ಸತ್ಯ ದೇವತೆಗ್ ಉಪ್ಪಂದಿನ ಒಡತಿ, ಯಜಮಾನ್ತಿ ಪಂದೇ ಗೌರವ ಉಂಡು. ಬೇತೆ ದೈವೊದಲೆಕ್ಕ ಪೊಂಜೋವುಲು ಈ ದೈವೊದ ಕೈತಲ್ ಪೋವರೆ ಬಲ್ಲಿ ಪಂದ್ ಪನ್ಪಿನ ನಿರ್ಭಂಧ ಇಜ್ಜಿ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ದೈವದ ಸ್ಥಾನೊ ಚಾವಡಿನ್ ಬುಡ್ದು ಚಾವಡಿದ ಭಾವೊಡು ಎಲ್ಯ ಮಂಚೊನು ತಯಾರ್ ಮಂತ್ ಗೋಡೆಡ್ ಕುಲ್ಲಾದುಪ್ಪುವೆರ್. ಎಲ್ಯ ಕಂಚು ಲೋಹೊದ ಮೂರ್ತಿನ ರೂಪೊಡು ಸತ್ಯ ದೇವತೆನ ಆರಾಧನೆ ಆಪುಂಡು. ಸಾಧಾರಣ 9 ಇಂಚು ಗಾತ್ರೊದ ಉಂತುದಿನ ಸತ್ಯ ದೇವತೆನ ಮೂರ್ತಿ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಮೂರ್ತಿದ ಜತೆಗ್ ನಾಗಬೆತ್ತನ್ ದೀದ್ ಆರಾಧನೆ ಮನ್ಪುವೆರ್. ಉಂದೇ ರೀತಿ ಈ ದೈವಕ್ ಇಲ್ಲದ ಮುತ್ತೈದೆಲು ನೀರ್ ದೀದ್ ಪೂಜೆ ಮನ್ಪೊಲಿ. ತುಳುನಾಡುದ ತೆಂಕು ಬೊಕ್ಕ ಪೂರ್ವ ದಕ್ಷಿಣವಲಯೊಡು ಪೂರಾ ದೈವೊಲೆಗ್ ಕೋಲ ನಡಪುನ ಸಂದರ್ಭೊಡು 'ಉಲ್ಲಾಲ್ದಿ'ಗ್ ಅಗ್ರಮಾನ್ಯವಾಯಿನ ಮರ್ಯಾದೆನ್ ಕೊರ್ಪಿನ ಕ್ರಮ ಉಂಡು. ಉಳ್ಳಾಲ್ದಿ ಪಂಡ ಒಡತಿ. ಈ ಪ್ರದೇಶೊಡು ಕಟೀಲು ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ, ಪೊಳಲಿ ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ, ಬಪ್ಪನಾಡು ದುರ್ಗಾಪರಮೇಶ್ವರಿ ಅಂಚಿನ ಮಸ್ತ್ ದೇವಿ ಶಕ್ತಿಲೆನ್ ದೈವ ಭಾಷೆಡ್ ಉಳ್ಳಾಲ್ದಿ ಪಂದ್ ಲೆಯ್ದೆರ್. ಕೋಲ ನಡಪುನ ಗ್ರಾಮೊಡು ಈ ಉಳ್ಳಾಲ್ದಿನ ಕ್ಷೇತ್ರ ಇತ್ತುಂಡ ಕೋಲದ 'ಮತ್ತಾರ್ನೆ'ಡ್ ಉಳ್ಳಾಲ್ದಿಗ್ ಗೌರವ ಸೂಚಕವಾದ್ ಒಂಜಿ ಕಲಶ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮನ್ಪುವೆರ್. ಮತ್ತಾರ್ನೆಡ್ ಇತರೊ ಪೂರಾ ದೈವೊಲೆನ ಸ್ಥಾನಮಾನಲೆನ ಬಲಭಾಗೊಡು ಉಳ್ಳಾಲ್ದಿನ ‘ಗದ್ದಿಗೆ’ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮನ್ಪುವೆರ್. ಉಂದೆನ್ ‘ಅಮ್ನೂರು’ ಪಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಕಲಶ ರೂಪೊಡು ಕೆಂಪು ಪಟ್ಟೆನ್ ಅಲಂಕರಿಸಾದ್ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮನ್ಪುನ ಈ ಗದ್ದಿಗೆ ದೇವಿ ಕುಲ್ಲುದಿಲೆಕ್ಕ ಮನೋಜ್ಞವಾದ್ ಭಾವುಕೆರೆನ್ ಆಕರ್ಷಿಸಾವುಂಡು. ಒಂಜೆಡೆ ಮನೆಯೊಡತಿಯಾಯಿನ ಪೊಸಭೂತೊನು ಸೌಮ್ಯಶಕ್ತಿಯಾದ್ ತೊಜಾಪಾದೇರ್. ಚಾವಡಿದ ಭಾವೊಡು ಪೊಂಜೋವುನಕಲೆಡ ಪೂಜೆ ಪಡೆಯುನ ಶಕ್ತಿಯಾದ್ ರೂಪಿಸಲಾತುಂಡು. ಆಂಡಾ ದೈವ ನರ್ತಕೆನ ಮುಖವರ್ಣಿಕೆ ಭಾವಭಂಗಿ, ನರ್ತನ ಪೂರಾ ಉಗ್ರ ಸ್ವರೂಪೊನು ಬಿಂಬಿಸಾವುಂಡು. ಜಾಗೊ ಜಾಗೊದ ಮರ್ಯಾದೆ ನಡೆಸುನ ಸಂದರ್ಭೊಡು ದೈವನರ್ತಕೆನ ಮೋನೆಡ್ ಸೌಮ್ಯಕಳೆ ತೋಜುಜಿ. ಮುಲ್ಪ ಭಾವಭಂಗಿಲೆನ್ ಸೂಕ್ಷ್ಮೊಡು ಅವಲೋಕಿಸಾಂಡಾ ಕಲ್ಕುಡನ ತಂಗಡಿ ಕಲ್ಲುರ್ಟೀನ ಕಾರ್ಯಭಾರೊ ನೆನಪಾಪುಂಡು. ಅಂಚಾದ್ ಈ ಶಕ್ತಿ ಕಲ್ಕುಡನ ತಂಗಡಿನ ಒಂಜಿ ಪ್ರಭೇದನೇ ಆದು ಉಪ್ಪೋಡು ಪಂದ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಉಂಡು. ಸತ್ಯದೇವತೆನ ಕುರಿತಾದ್ ಗೊಂದಲ‌ ಉಪ್ಪುನು ಮಾತ್ರ ಸ್ಪಷ್ಟ.

ಸತ್ಯದೇವತೆಗ್ ಕೋಲ

ಪ್ರಧಾನ ದೈವೊಲೆಡ್ದ್ ದುಂಬು ಮೂಲಮೈಸಂದಾಯ ದೈವೊ ಆ ಮನೆತನದ ಮಣೆಮಂಚೊಡು ನಂಬೊಂದಿತ್ತೆರ್ಡಾ, ಮೂಲ ಮೈಸಂದಾಯನ ಕೋಲದ ಬೊಕ್ಕ ಸತ್ಯದೇವತೆನ ಕೋಲ ನಡಪುಂಡು. ದೈವ ನರ್ತಕೆನ ಮುಖ ವರ್ಣಿಕೆಡ್ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣ ಪ್ರಧಾನವಾದುಪ್ಪುಂಡು. ಮೋನೆಡ್ ಕಣ್ಣುದ ಸುತ್ತಮುತ್ತ , ಬೇತೆ ಕಡೆ ಲಾ ಬೊಲ್ದು ಬಣ್ಣದ ಬೊಟ್ಟುಲೆನ್ ಸಾಲಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸ ರೂಪೊಡು ಬರೆಪೆರ್.ಕಣ್ಣುದ ಸುತ್ತ ಕ್ರೋಧ ಸೂಚಕವಾಯಿನ ರೀತಿ ಕೆಂಪನೆದ ಪಟ್ಟಿಲೆನ್ ಬುಡುಪಾವೇರ್. ಬೊಳ್ಳಿದ ಪೊಲ್ಲುದ ತಲೆಮಣಿ ಬೊಕ್ಕ ಕರ್ಣಾಭರಣೊಲು ಅವೆನ್ ಕೇಪುಳ, ಮಲ್ಲಿಗೆ, ಅಬ್ಬಲಿಗೆ ಪೂಟು ಅಲಂಕಾರ ಮನ್ನುವೆರ್. ಸೊಂಟೊದ ಮಿತ್ತ್ ಬರೀ ಮೈ ತೋಳು, ಬಂಜಿದ ಭಾಗ ಬೊಕ್ಕ ಬೆರಿತ ಬೊಳ್ದುದ ದಪ್ಪನೆದ ಅಡ್ಡನಾಮ ದೀಪೇರ್. ಉಂದು ಶೈವ ಆರಾಧನೆದ ಸಂಕೇತೊನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸಾವುಂಡು.ಅಯಿತ ಒಟ್ಟುಗು "ಅರದಾಲ" ಡು ಬಣ್ಣೊದ ಪಟ್ಟಿ ಬರೆಪೆರ್. ಗಗ್ಗರೊದ ಸುರುತ ಚರಣೊದ ಸೇವೆ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಗಗ್ಗೊರನ್ ಕಾರ್ ಗ್ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಗಗ್ಗೊರ ಕಟ್ಟುನೆಟ್ ಬಡಗು , ಉಡುಪಿ ವಲಯೊ ಡು ಮಸ್ತ್ ಭಿನ್ನತೆ ಬೊಕ್ಕ ವಿಶೇಷತೆಲು‌ ಉಂಡು. ಬಡಗುದಂಚಿ ಕಾರುದ ಪಾದದ ಮೇಲ್ಭಾಗೊಡು ಗಗ್ಗರ ಕಟ್ಟುಜೇರ್.ಪಾದಮೂಲೊನು ಬುಡುದು ಸುಮಾರು ಆಜಿ ಅಂಗುಲ ಮೇಲ್ಬಾಗೊಡು ಗಗ್ಗೊರದ ತಿರ್ತುದ ತುದಿ ಬರ್ಪಿಲೆಕ್ಕ ಜೋಡಿಸಾದ್ ಮೇಲ್ತುದಿನ್ ನೇರವಾದ್ ಕಟ್ಟುವೇರು. ಇಂಚಾ ಜೋಡಿಸಿನ ಗಗ್ಗೊರ ದೈವನರ್ತಕೆನ ಕಾರ್ ಗ್ ಒವುಲ ರೀತಿದ ತೊಂದರೆ ಕೊರ್ಪುಜಿ. ಬಡಗುದ ಲೆಕ್ಕ ಗಗ್ಗೊರದ ಒಳಪದರುಗ್ ಬಜ್ಜಯಿದ ಪಾಳೆದ ಕವಚೊನು ಕಟ್ಟುಜೇರ್.ದೈವನರ್ತಕೆಗ್ ಸೊಂಟ ಪ್ರದೇಶೊದ ತಿರ್ತುದ ಭಾಗೊಕ್ ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರನ ಕಲ್ಪನೆಡ್ ಕೆಂಪು ಅಂಗಿ ತುತ್ತುವೆರ್. ಅಯಿತ ಮಿತ್ತು ಬಣ್ಣೊ ಬಣ್ಣೊದ ನೆರಿಗೆ ಉಪ್ಪುನ ನೆರಿಗೆ ನ್ ತುತ್ತುವೆರ್. ಗಗ್ಗೊರ ಸೇವೆ ಕುಲ್ಲುನ ಭಂಗಿಡ್ ನಡಾಪುಂಡು, ಪ್ರಾರಂಭೊಡು ಒಂಜಿ ಊದುಬತ್ತಿನ್ ಪೊತ್ತಾದು ತಲೆಮಣಿಗ್ ದೀಪಿನ ಕ್ರಮ ಉಂಡು. ಉಂದು‌ ದೀವಟಿಗೆದ ಸಂಕೇತ . ಸತ್ಯ ದೇವತೆನ ಕುರಿತಾದ್ ಪ್ರಥೊಮುಡು‌ ಮದಿಪು ಪನ್ಪೆರ್.

ಸತ್ಯ ದೇವತೆನ ಮದಿಪು

ಬಡಕಾಯಿ ಬಾರ್ಕೂರು ಹೋಬಳಿಡ್ ದೇವತೆಯಾದ್ ಮೆರೆದುಪ್ಪುನ ಶಕ್ತಿ, ತೆಂಕಣ ರಾಜ್ಯೊಕ್ ಕಾಳಿ-ಮಹಾಕಾಳಿಯಾದ್, ಕೊಂಗನಾಡುದ ಶಕ್ತಿಯಾದ್, ಪೊಸ ಭೂತ ಪನ್ಪಿನ ಕೀರ್ತಿನ್ ಪಡೆಯ. ದೇವರೆಗ್‌ ಏಳು ಪಜ್ಜೆ ಪಿರಾ, ದೈವೊಲೆಗ್ ಏಳು ಪಜ್ಜೆ ಎದುರು ಉಂತುದು ಸೇವೆ ಪಡೆಯುನ ಓ‌ ಅಪ್ಪೆ, ಚಾವಡಿದ ಭಾವೊಡು ನೆಲೆಯಾಯಿನ ಇಲ್ಲದ ಯಜಮಾನ್ದಿ ನಿನ್ನ ಪಾಲುಗ್ ಬೈದುಂಡು.

ಪೂಜೆದ ಕ್ರಮೊಕುಲು

ಸತ್ಯದೇವತೆನ ಅಲಂಕಾರ ಆಯಿನ ದೈವ ನರ್ತಕೆ ಮುರುಕು ಕುಲ್ದಿನಲ್ಪನೇ ಒಂಜಿ ಸುತ್ತು ಗಗ್ಗೊರದ ಸೇವೆ ಮನ್ಪುವೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ಪೊರೆಲೊಂದು ಸುತ್ತು ಬತ್ತುದು ಗಗ್ಗೊರ ನಲ್ಪಾವೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ನಲ್ತೊಂದು, ಸುತ್ತು ಬರುಪಿನಿ. ಒಂಜೇ ರೀತಿಡು ಶೋಧ ನಡೆಪಾವುನಿ.ಬೊಕ್ಕ‘ಅಮ್ನೂರ’ ಪೂಜೆ, ಬಲಿಪೂಜೆ, ಚಪ್ಪರೊದ ಕೈತಲ್ ದ ದೈವಸ್ಥಾನ ಚಾವಡಿಗ್ ಭೇಟಿ ಆಪಿನಿ. ಜಾಗೊ ಜಾಗೊಕ್ ಗೌರವಾರ್ಪಣೆ ಕೊರಿನ ಬೊಕ್ಕ ದೈವನರ್ತಕೆ ಕರ್ಪೂರ ಪೊತ್ತದ್ ಬಾಯಿದುಲಯಿ‌ ದೀದ್ ಗೌರವ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಉಂದು ಪೂರಾ ಸಂದರ್ಭೊಡುಲ ದೈವ ನರ್ತಕೆ ಪಾತೆರುಜೆರ್. ಪೂರೆನ್ಲಾ ಕೈ ಭಾಷೆದ ಸಂಭಾಷಣೆಡೇ ಮನ್ಪುವೆರ್. ಉಂದಾಯಿ ಲೆಕ್ಕನೇ ಕಾರ್ ಗ್ ಗಗ್ಗೊರ ಕಟ್ಟುದು ಉಗ್ರ ನರ್ತೊನ ನಡಪುಂಡು.ಆದಗ ‘ಮಾನೆಚ್ಚಿ’ದ ಪಾತ್ರಿ ಜೋಡು ತಾರಾಯಿನ್ ಪತ್ತೊಂದು ದೈವಕ್ ಅರ್ಪಿಸಾವೆರ್. ತಾರಾಯಿನ್ ದೈವಸ್ಥಾನೊಗು ಕೊಂದು, ಚಪ್ಪೊರಗ್ ಪಿರ ಕಂತು, ಚಪ್ಪೊರದ ನಡುಟು ಪುಡಾಪುವೆರ್.ಅಡೆಗ್ "ಗಗ್ಗರದೆಚ್ಚಿ" ಮುಗಿಯುಂಡು, ದೈವ ನರ್ತಕೆಲ ಆಸೊನಡ್ ಕುಲ್ದು ಅರೆನ ಆಯಾಸ ಪರಿಹಾರ ಮನ್ಪುವೆರ್. ಉಂದೆತ ನಡುಟು ಪ್ರಧಾನ ದೈವೊಲೆಗ್ ‘ಎಣ್ಣೆಬೂಲ್ಯ’ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಪೊಸಭೂತಗ್ ಓಲೆಗರಿಡ್ತಯಾರು ಮಂದಿನ ಕದಿರು ಮುಡಿನ್ ತರೆಗ್ ಏರಾದ್ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಆಯಿತ ಬೊಕ್ಕ ದೈವ ನರ್ತನ, ನೈವೇದ್ಯ ಸ್ವೀಕಾರೊದ ಕಾರ್ಯ ನಡಪುಂಡು. ನೈವೇದ್ಯೊಡು ನುಪ್ಪುನು ‘ಚುರು’ ಬಲಸುವೆರ್. ‘ಬದುವರ‍್ನೆ’ಡ್ ಒಂಜಿ ಮಲ್ಲ ‘ಪೂಂಜನ್’ ಬಲಿ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಆಂಚಾ ಉಂದೆನ್ ರಕ್ತಗತ ಪಂದ್ ಲಾ ವರ್ಗೀಕರಿಸಾದೆರ್.