ಕೆಂಪು ಕೋಟೆ

ಕೆಂಪು ಕೋಟೆ*
UNESCO ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣ
ತಾಣದ ವರ್ಗ	ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ
ಆಯ್ಕೆಯ ಮಾನದಂಡಗಳು	ii, iii, iv
ಆಕರ	231
ವಲಯ**	ಏಷ್ಯಾ-ಪೆಸಿಫಿಕ್
ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣವಾಗಿ ಘೋಷಣೆ
ಘೋಷಿತ ವರ್ಷ	2007  (31ನೆಯ ಅಧಿವೇಶನ)
* ಹೆಸರು ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ನಮೂದಾಗಿರುವಂತೆ. ** UNESCO ರಚಿಸಿರುವ ವಲಯಗಳು.

ಕೆಂಪು ಕೋಟೆ ದೆಹಲಿದ ಮುಟ್ಟ ಆಗ್ರಾ ಪನ್ಪಿ ಜಾಗೆಡ್ ಉಂಡು. ತಾಜ್ ಮಹಲ್‌ಡ್ದ್ ೨.೫ ಕಿಮೀ ದೂರೊಡು ಉಂಡು.

ಚರಿತ್ರೆ

೧೬ ನೆ ಶತಮಾನೊದ ಕಡೆಕ್ ಅಕ್ಬರನ ಕಾಲೊಡು ಮೊಘಲೆರ್ ಈ ಕೋಟೆನ್ ಲೋದಿ ವಂಶದಕ್ಲೆಡ್ದ್ ಪಡೆತೆರ್. ಅಕ್ಬರೆ ತನ್ನ ಆಡಳಿತೊದ ಕಾಲೊಡು ರಾಜಧಾನಿನ್ ದೆಹಲಿಡ್ದ್ ಆಗ್ರಾಗೊ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಲ್ತೆ. ಅಂಚಾದ್ ಆಗ್ರಾ ನಗರ ಮಸ್ತ್ ಅಭಿವೃದ್ದಿಯಾಂಡ್. ಅಕ್ಬರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಕೋಟೆ-ಕಟ್ಟೊಲೆನ್ ಕಟ್ಟಾವೊಂದಿತ್ತಿನಿ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ ಕಲ್ಲ್‌ಡ್, ಅಂಚನೆ ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಡ್ಲ ಉಂದುವೆ ಪ್ರಭಾವೊನು ತೂವೊಲಿ. ಕೆಂಪು ಕೋಟೆ ಬಜಿ ಕೋಟೆಯಾದೆ ಇಜ್ಜಂದೆ ರಾಜ-ರಾಣಿನಕುಲೆಗ್ ವಾಸ ಜಾಗವಾದ್‌ಲ ಉಪಯೋಗ ಆವೊಂದು ಇತ್ತ್ಂಡ್.

ಕೆಂಪು ಕೋಟೆ ಇತ್ತೆದ ರೂಪ ಪಡೆಯಿನೆ ಅಕ್ಬರನ ಪುಲ್ಲಿ ಷಾ ಜಹಾನನ ಕಾಲೊಡು. ಷಾ ಜಹಾನ್ ನ ಕಾಲೊದ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಕ್ ಶ್ವೇತ ಅಮೃತಶಿಲೆನ್ ಜಾಸ್ತಿ ಉಪಯೋಗಿ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. (ಉದಾಹರಣೆಗ್ ತಾಜ್ ಮಹಲ್). ಷಾ ಜಹಾನ್ ಮುಲ್ಪ ಇತ್ತಿನ ಕೆಲವು ಕಟ್ಟಡೊಲೆನ್ ಪೊಲಿತ್‌ದ್ ತನ್ನನೆ ಆಯಿನ ಪೊಸ ಕಟ್ಟಡೊಲೆನ್ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಲ್ಪೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ತೆ.

ಷಾ ಜಹಾನ್ ನ ಮಗೆ ಔರಂಗಜೇಬ್ ಷಾ ಜಹಾನನನ್ನು ಉಂದುವೆ ಕೆಂಪು ಕೋಟೆಡ್ ಬಂಧನೊಡು ದೀದ್ ಇತ್ತೆ. ನಮ ಗೊತ್ತಿತ್ತಿಲೆಕ್ಕ, ಷಾ ಜಹಾನ್ ಸಯಿತಿನಿ ಉಂದುವೆ ಕೆಂಪು ಕೋಟೆದ ಮುಸಮ್ಮನ್ ಬುರ್ಜ್ ಪನ್ಪಿ ಗೋಪುರೊಡು - ಉಂದು ಅಮೃತಶಿಲೆಟ್ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಲ್ತಿನವು ತಾಜ್ ಮಹಲ್ ದ ಅದ್ಭುತ ದೃಶ್ಯ ಇಡೆಗ್ ತೋಜುಂಡು. ೧೮೫೭ ತ ಸುರುತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದ ಒಂಜಿ ಲಡಾಯಿ ಉಂದುವೆ ಜಾಗಡ್ ನಡತ್ಂಡ್ .

ವಿನ್ಯಾಸ

ಇಡೀ ಕೋಟೆ ಅರ್ಧಚಂದ್ರಾಕಾರವಾದಿತ್ತ್‌ದ್, ಕೋಟೆ ಗೋಡೆಲು ೨೧ ಮೀ ಎತ್ತರ ಉಂಡು. ಕೋಟೆದ ಸುತ್ತಲ ಒಂಜಿ ಕಾಲುವೆ ಪರಿತೊಂದುಂಡು. ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರ (ದೆಹಲಿ ದ್ವಾರ) ಯಮುನಾ ತುಧೆತ ಪುಡೆಕ್ ಉಂಡು. ಕೋಟೆದ ಸುತ್ತಳತೆ ೨.೪ ಕಿಮೀ.

ಕೋಟೆಡ್ ರಡ್ಡ್ ದ್ವಾರೊಲುಂಡು - ದೆಹಲಿ ದ್ವಾರ ಬೊಕ್ಕ ಲಾಹೋರ್ ದ್ವಾರ (ಅತ್ತ್ಂಡ ಅಮರ್ ಸಿಂಗ್ ದ್ವಾರ). ದೆಹಲಿ ದ್ವಾರ ಮಸ್ತ್ ವೈಭವೊಡು ಉಂಡು. ಇನಿಕ್‌‌ಲ ಭಾರತೀಯ ಭೂಸೈನ್ಯ (ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ರಜಪುಟಾಣಾ ರೈಫಲ್ಸ್ ತುಕಡಿ) ಕೋಟೆದ ಈ ಭಾಗೊನು ಉಪಯೋಗ ಮಲ್ಪುನೆಡ್ದಾತ್ರ ಈ ದ್ವಾರಡೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕೆರೆಗ್ ಅವಕಾಶ ಇಜ್ಜಿ . ಪ್ರವಾಸಿಲು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಉಪಯೋಗ ಮಲ್ಪುನೆ ಲಾಹೋರ್ ದ್ವಾರೊನು. (ಲಾಹೋರ್ ದ ಪುಡೆಕ್ ಮೋನೆ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಉಪ್ಪುನೆಡ್ದಾತ್ರ ಈ ಪುದರ್).

ಶಿಲ್ಪಕಲೆ

ಶಿಲ್ಪಕಲೆತ ಬಗ್ಗೆ ತೂಯೆರೆ ಪೋನಗ ಈ ಕೋಟೆಡ್ ಹಿಂದೂ ಬೊಕ್ಕ ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಶೈಲಿ ರಡ್ದೆನ್‌ಲ ಮುಲ್ಪ ತೂವೊಲಿ .

ಮುಖ್ಯ ಭಾಗೊಲು

• ಅಂಗೂರಿ ಬಾಗ್: ಪೊರ್ಲುದಉದ್ಯಾನೊಲು
• ದಿವಾನ್-ಎ-ಆಮ್: ಸಾರ್ವಜನಿಕೆರ್ ಸಭೆ ಸೇರೊಂದಿತ್ತಿನ ಜಾಗ; ಪೊರ್ಲುದ ನವಿಲು ಸಿಂಹಾಸನ ಇತ್ತಿನಿ ಉಂದುವೆ ಸಭಾಮಂಟಪೊಡು
• ದಿವಾನ್-ಎ-ಖಾಸ್: ಮಾಮಲ್ಲ ಜನೊಕುಲೆನ್ ರಾಜೆ ಲೆತ್ತ್‌ದ್ ಬೇಟಿ ಆವೊಂದಿತ್ತಿನ ಜಾಗ - ಜಹಾಂಗೀರನ ಕಪ್ಪು ಸಿಂಹಾಸನ ಮುಲ್ಪ ಉಂಡು

ಶಿಲ್ಪಕಲೆ

• 
  South gate
• 
  Moti Masjid
• 
  Diwan-i-Am
• 
  Jahangiri Mahal
• 
  Diwan-i-Khas
• 
  Anguri Bagh