ಬಳಕೆದಾರೆ:KR Sanjana Hebbar/ಕಲ್ಪುನ ಕಳ

ಪುಗಾರ್ಕೆ

ಯಕ್ಷಗಾನ

ಯಕ್ಷಗಾನ ಒಂಜಿ ಜನಪದ ಕಲೆ. ಉಂದೆಟ್ ರಂಗದ ಪಿರವುಡು ಪದ್ಯದಾರ್, ಮದ್ದೊಳೆದಾರ್, ಚೆಂಡ್ಯೆದಾರ್, ಚಕ್ರೊತಾಳದಾರ್ ಅಂಚೆನೆ ಆರ್ಮನಿದಾರ್ ಇಪ್ಪುವೆರ್. ಅಂಚೆನೆ ಎದುರು ರಂಗೊಡು ಪಕಡಿಯೇಸ, ಬಣ್ಣದಯೇಸ ಬೊಕ್ಕ ಪೊಣ್ಣ ಯೇಸದ ಪಾತ್ರೊದಕುಳು ಇಪ್ಪುವೆರ್.

ರಂಗದ ಪಿರತ ಕಲಾವಿದೆರ್

ಭಾಗವತೆರ್

ಭಾಗವತೆರ್ ಆಟದ ಪ್ರಮುಖೆರ್. ಮೇರ್ ತರೆಕು ಕೆಂಪುದ ಮುಂಡಾಸ್, ಕಪ್ಪುದ ಉದ್ದಕೈತ ಅಂಗಿ, ಕಂಟಲೆಗು ಗುಂಡುಸರತ ಮಾಲೆ ಅಂಚೆನೆ ಮುಂಡೊಗು ಗಂಧದ ಉದ್ದನಾಮ ಪಾಡುವೆರ್. ಪೊರ್ತುದ ನಿರ್ಣಯ, ಲಯ, ರಂಗದ ಮಾಹಿತ, ಚೌಕಿದ ಕಲಾವಿದೆರ್‌ನ ಶಿಸ್ತು ಅಂಚೆನೆ ಪ್ರಸಂಗದ ನಿರ್ಣಯ, ಪೊರ್ತುಗು ಉಂತಾವುನಂಚಿನ ಕಾಲಮಿತಿ, ತಾಳದ ಒತ್ತುಡು ಕಲಾವಿದೆರ್ ಗು ಕೊರ್ಪಿನ ಎಚ್ಚರಿಕೆ, ಪೂರಾ ಪಾತ್ರೊಲೆನ್ ಎದುರ್ಪುನ ರೀತಿ, ಪ್ರಶ್ನೆಗು ಬಲಕೊರ್ಪಿನ ಸಂದರ್ಭೊಗು ಅನುಗುಣವಾದು ನಡಪುನಾರೆ ಭಾಗವತೆರ್.

ಜಾಗಂಟ್ಯೆ

ಉಂದು ಪಂಚಲೋಹೊಡು ಮಲ್ತಿನಂಚಿನ ಗಂಟ್ಯೆ. ಉಂದೆನು ಭಾಗವತೆರ್ ಪದ್ಯ ಪನ್ನಗ ಬಳಸುನಂಚಿನ ವಾದ್ಯ. ಕಂಚಿ, ಪಿತ್ತಳೆ, ತಾಮ್ರ, ಬೊಳ್ಳಿ, ಕರ್ಬ ಉಂದೆಟ್ ಜಾಗಂಟ್ಯೆನು ತಯಾರು ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಉಂದೆನು ಉರುಂಟಾದು ಒಂಜಿ ಕಣ್ಣ್ ಗ್ ಬಲ್ಲ್ ಪಾಡ್ದು ಮಧ್ಯದ ಬೆರಳುಗು ಭಾಗವತೆರ್ ಪಾಡುನ ಕ್ರಮ.

ಜಾಗಂಟ್ಯೆದ ಕೋಲು

ಉಂದೆನು ಉರೆತ ಕೊಂಬುಡು ಅತ್ತುಡ ಮರತ ಉರುಂಟು ಕೋಲುಡು ತಯಾರು ಮಲ್ಪುವೆರ್.

ಚೆಂಡ್ಯೆ

ಉಂದೆತ ಉದ್ದ ಪದಿನೈನ್ ಇಂಚ್ ಅತ್ತುಡ ಪದಿನೇಳ್ ಇಂಚ್. ನೆತ್ತ ಮೇಲ್ ಬಾಯಿದ ಅಗೆಲ ಎಡ್ಮ ಇಂಚಿಡ್ದು ಪತ್ತ್ ಇಂಚ್. ನೆತ್ತ ಮೇಲ್ ಬಾಯಿಗು ಒಂಜಿ ಚರ್ಮ ಅಡಿಬಾಯಿಗು ಏಳೆಡ್ದ್ ಪತ್ತು ಮುಟ್ಟ ಮುಚ್ಚುವೆರ್. ನೆಕ್ಕ್ ಹದಮಲ್ತಿನ ಪೆತ್ತದ ಅತ್ತುಡ ಕಂಜಿದ ಚರ್ಮನ್ ಮುಚ್ಚುವೆರ್. ಚೆಂಡ್ಯೆಗು ಪದ್ರಾಡು ಕಣ್ಣ್ ದೀಪೆರ್. ಉಂದೆನ್ ಭಾಗವತೆರ್‌ನ ಎಡಭಾಗೊಡು ಉಂತೊಂದು ಪಿರಾಕುಡ್ ಒಂಜಿ ಕೈಟ್ಲ ಒಂಜಿ ಕೋಲುಡ್ಲ ಬೊಟ್ಟೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಇತ್ತೆ ರಡ್ಡ್ ಕೈಟ್ಲ ಕೋಲು ಪತೊಂದು ಬೊಟ್ಟುವೆರ್. ಚೆಂಡ್ಯೆ ಏರು ಸ್ವರೊತ ಪದ್ಯ.

ಮದ್ದೊಳಿ

ಪೆಲತ, ಪೊಣ್ಣೆದ, ಕದಿರೆದ, ಪೆಜತ ಮರೊಟು ಸುಮಾರ್ ಇರ್ವ ಇಜ್ಜಿಡ ಇರ್ವತ್ತೈನ್ ಇಂಚ್ ಉದ್ದ, ಮಧ್ಯ ಮುಪ್ಪ ಇಜ್ಜಿಡ ಮುಪ್ಪತ್ತರಡ್ಡ್ ಇಂಚ್ ಸುತ್ತಳತೆಡು ತಯಾರು ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಎಡತ ಬಾಯಿ ಸುಮಾರ್ ಏಳ್ ಇಮಚಿ ಇತ್‌‍ದ್ ಬಲತ ಬಾಯಿ ( ಮರ್ಗಿಲ್ ) ಐನ್ ಮುಕ್ಕಾಲ್ ಇಂಚ್ ಇತ್‍ದ್ ಯಕ್ಷಗಾನದ ಹಿಮ್ಮೇಳ ವಾದ್ಯವಾದು ಉಂದೆನು ಭಾಗವತೆರ್‌ನ ಸ್ವರೊತ ಕಪ್ಪು ಮೂಜಿ ಕಪ್ಪು ನಾಲ್, ಬೊಲ್ದು ಮೂಜಿ ಬೊಲ್ದು ನಾಲ್ ಶೃತಿಕು ತಕ್ಕ್‌ದಾದು ಏರಾವೆರ್ ಇಜ್ಜಿಡ ತಗ್ಗಾವೆರ್. ಮದ್ದೊಳಿ ಕಟ್ಟುನಕುಳು ಪದಿನಾಜಿ ಕಣ್ಣ ದೀಪೆರ್. ಪಿರಾಕುಡು ಬೊಟ್ಟುನಕುಳು ಬಲಭಾಗೊಡು ಇತ್‌ದ್ ಸೊಂಟೊಗು ಮದ್ದೊಳಿನು ಕಟ್‌ದ್ ಉಂತೊಂದು ಬೊಟ್ಟೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಇತ್ತೆ ಕುಲ್ಲೊಂದು ಭಾಗವತೆರ್‌ನ ಬಲಭಾಗೊಡು ಬೊಟ್ಟೊಂದಿಪ್ಪುವೆರ್.

ಚಕ್ರೊತಾಳ

ಉಂದು ಕಂಚಿದ ಮಲ್ಲ ತಾಳ. ಅಂಚನೆ ಉಂದು ನಾಲ್ - ಐನ್ ಇಂಚ್ ಅಗೆಲದ ಉರುಂಟುದ ತಾಳೊಲು. ಉಂದೆತ ನಡುಕು ಒಂಜಿ ಕಣ್ಣ್‌ಗ್ ಬಲ್ಲ್ ಪಾಡ್ದು ಚೆಂಡ್ಯೆದಾರೆನ ಸ್ವರೊಕು ಸರಿಯಾದ್ ಬೊಟ್ಟುನ ಕ್ರಮೊ.

ಆರ್ಮನಿ

ಉಂದು ಕಪ್ಪು - ಬೊಲ್ದು ಸ್ವರೊಕು ಸರಿಯಾದು ಭಾಗವತೆರೆಗ್ಲ ಬೊಟ್ಟುನಕಲೆಗ್ಲ ಆಧಾರವಾಪಿನವು.

ಯಕ್ಷಗಾನದ ರಾಗೊಳು, ತಾಳೊಲು, ಲಿಪಿತ ಕಾಲ

ರಾಗೊಳು

1. ನಾಟಿ
2. ಮಧ್ಯಮಾವತಿ
3. ಸೌರಾಷ್ಟ್ರ
4. ಬೈರವಿ
5. ಬಿಲಹರಿ
6. ಮೋಹನ
7. ಸಾವೇರಿ
8. ಶಂಕರಾಭರಣ
9. ಬೇಗಡೆ
10. ಕಲ್ಯಾಣಿ
11. ಅರಭಿ
12. ಕಾಂಬೋದಿ
13. ಮುಖಾರಿ
14. ತೋಡಿ
15. ತುಜಾವಂತು
16. ಅಠಾಣ
17. ದೇವಗಾಂಧಾರಿ
18. ಕಾಫಿ
19. ಹಿಂದೋಳ
20. ಖರಹರಪ್ರಿಯ
21. ಸುರುಟಿ
22. ನವರೋಜು
23. ಪಂತುವರಾಲಿ
24. ಹಂಸಾನಂದಿ
25. ದೇಶ್
26. ಪುರ್ವಿಕಲ್ಯಾಣಿ
27. ಬಹುದಾರಿ
28. ಚಾರುಕೇಶಿ
29. ಸಾರಂಗ
30. ಕೇದಾರ
31. ವಾಸಂತಿ
32. ಕಲಾವತಿ
33. ವೃಂದಾವ£ಲ್ಲಿ ಸಾರಂಗ
34. ಭೂಪಾಲಿ
35. ಚಾಂದ್
36. ಭೇಹಾಗ್
37. ಕಾನಡ

ತಾಳೊಲು

1. ತ್ರಿವುಡೆತಾಳ (ನಿಧಾನ ಬೊಕ್ಕ ತ್ವರಿತ)
2. ಝಂಪೆತಾಳ (ನಿಧಾನ ಬೊಕ್ಕ ತ್ವರಿತ)
3. ಆದಿತಾಳ
4. ಏಕತಾಳ (ನಿಧಾನ ಬೊಕ್ಕ ತ್ವರಿತ)
5. ರೂಪಕತಾಳ
6. ಅಷ್ಟತಾಳ (ನಿಧಾನ ಬೊಕ್ಕ ತ್ವರಿತ)
7. ಚೌತಾಳ
8. ತೈತ ತಕಿಟ
9. ತಿತ್ತಿತ್ತೈ

ತಾಳೊಲೆನ ಲಿಪಿತ ಕಾಲೊದ ನಿರ್ಣಯೊ

• ಮಟ್ಟಿತಾಳ = ಆಜಿ ಅಕ್ಷರ ಕಾಲ
• ರೂಪಕತಾಳ = ಆಜಿ ಅಕ್ಷರ ಕಾಲ
• ಝಂಪೆತಾಳ = ಐನ್ ಅಕ್ಷರ ಕಾಲ
• ತ್ರಿವುಡೆತಾಳ = ಏಳ್ ಅಕ್ಷರ ಕಾಲ
• ಅಷ್ಟತಾಳ = ಪದಿನಾಲ್ ಅಕ್ಷರ ಕಾಲ
• ಏಕತಾಳ = ನಾಲ್ ಅಕ್ಷರ ಕಾಲ
• ಆದಿತಾಳ = ಎಡ್ಮ ಅಕ್ಷರ ಕಾಲ

ನಲಿಪುನ ತಾಳೊದ ಕ್ರಮೊ

• ತ್ರಿವುಡೆತಾಳ - ತಕಿಟ ತಕದಿಮಿ
• ಝಂಪೆತಾಳ - ತಕತಕಿಟ
• ರೂಪಕತಾಳ - ತಕತಕಧಿಮಿತಕ
• ಅಟತಾಳ(ಅಷ್ಟ) – ತಕಿಟತಕಧಿಮಿ
• ಏಕತಾಳ - ತಾಕಾಧೀಮೀ
• ಆದಿತಾಳ - ತಕಧಿಮಿ ತಕಜಣು
• ಮಟ್ಟೆತಾಳ - ದೀ ತದ್ದಿನ್ನಾ

ಯಕ್ಷಗಾನದ ಚಿತ್ರೊಲು

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•