ಬಾರ್

ತುಲುಟ್ಟುಬಾರ್ ಪಂಡ್ಂಡ ಕನ್ನಡೊಡು 'ಭತ್ತ' ಪಂಡ್‍ದ್ ಅರ್ತೊ ಅತ್ತಂದೆ, 'ಆಳುವಿಕೆ' ಪನ್ಪಿನ ಅರ್ತೊಲಾ ಉಂಡು. ಆ ನಿಲೆಟ್ಟೇ 'ಬಾರಗ' ಪನ್ಪಿನ ಶಬ್ದ (ಜಾಗೆನ್ ಆಳೊಂದಿತ್ತಿನಕುಲು ಪನ್ಪಿ ಅರ್ತೊಡ್)ಗಲಸುವೆರ್. ಬಾರ್‌ದ ಕನ್ನಡ ಸಬ್ದ 'ಭತ್ತ' ಪನ್ಪಿನ ಸಬ್ದನ್ ತುಳುಟು 'ದಿನತ್ತ ಪಡಿ' ಪನ್ಪಿನ ಅರ್ತೊಡು ಗಲಸುವೆರ್. 'ನಟ್ಟಿದ ಬತ್ತ' ಪಂಡ ನಟ್ಟಿ ಮಲ್ತಿನೆತ್ತ ಸಂಬಲಂದ್ ಅರ್ತೊ ಮಲ್ತೊನೊಡಾಪುಂಡು. ತುಳುನಾಡ್‍ದ ಬೆನ್ನಿಡ್ ಬಾರ್‌ದ ಬೆನ್ನಿಯೇ ಊರ ಜನೊಕ್ಲೆನ ಬಂಜಿ ದಿಂಜಾವುನವು. ಅಂಚಾದ್ ಬೆನ್ನಿಂದ್ಂಡ 'ಬಾರ್ ದ ಬೆನ್ನಿಂದ್' ತುಳುವೆರ್ ತೆರಿವೆರ್.

ಬಾರ್‌ದ ನಮೂನೆ

1. ಅಜಿಪ್ಪೊ ಪಿಲ್ಲೆ
2. ಅಯ್ಯರೇಟ್
3. ಕಜೆಕಯಮ್ಮೆ
4. ಕಯಮ್ಮೆ
5. ಕಲ್ಚಾರ್
6. ನೀರಂಬಟೆ
7. ಗಂಧಸಾಲೆ
8. ರಾಜಕಯಮ್ಮೆ
9. ಬೊಲ್ದುಕಯಮ್ಮೆ

ಊರುದ ಬಾರ್ದ ಬಿದೆಕುಲು ಪಂಡ ನೇಜಿ ಮಲ್ಪಪರೆ ಬೋಡಾಯಿನ ಬಾರ್ ಇಂಚ ಉಂಡು

1. ಶಕ
2. ಇರುವ
3. ಜಯ
4. ಫಾಘುಣ
5. ಕಜೆ ಜಯ
6. ಮೊರಡೆ
7. ಚಂಪ

ಉಪಯೋಗ

1. ಬಾರ್‌ಡ್ದ್ ಅರಿ ಬೊಕ್ಕ ಪೊರಿ ಮಲ್‍ಪುವೆರ್. ಅರಿಡ್ದ್ ನುಪ್ಪು, ಕುರ್ಲು, ಅಡ್ಯೆ ಉಂದು ಮಾತ ಮಲ್ಪೆರೆ ಆಪುಂಡು.
2. ಓಡದಕ್ಲೆಗ್, ಅಜಲ್ ದಕ್ಲೆಗ್, ಮೀನ್‍ದ ಬೇರದಕ್ಲೆಗ್, ಬೇಲೆದ ಪಡಿ ಸಂದಾಯ ಮಲ್ಪುನಗ ದುಂಬುದ ಕಾಲೊಡು ಬಾರ್ ಕೊರೊಂದಿತ್ತೆರ್. [ಬೇಲೆದಕ್ಲೆಗ್ ಸಂಬಲೊ ರೂಪೊಡು ಬಾರ್ ಕೊರ್‍ನೆಡ್ದಾವರ ಬಾರ್ಟರ್ ಸಿಸ್ಟಂ ಬತ್ತಿಪ್ಪು. ಬಾರ್ಟರ್ ಸಿಸ್ಟಂ ಪಂಡ ವಸ್ತು ವಿನಿಮಯ ಪದ್ಧತಿ ಪನ್ಪೆರ್.]
3. ಕೋರಿನ್ ಕಟ್ಟೊಗಾತ್ರ ತಾಂಕುನಕ್ಲು ಅಯಿನ್ ಕಟ್ಟ್ ಪಾಡ್ಡ್ ಬಾರ್, ನೀರ್ ದೀದ್ ತಾಂಕುವೆರ್.
4. ನರಮಾನಿ ಸೈತಿ ಬೊಕ್ಕ ಪುನ ಜೆಪುಡಾಯಿನಲ್ಪ ತರೆ ಮಿತ್ತ್, ಕಾರ ತಿರ್ತ್, ಬಾರ್ ಬೊಕ್ಕ ಅರಿನ್ ಪಾಡ್ದ್ ಐತ ಮಿತ್ತ್ ತಾರಾಯಿದ ಗಡಿಟ್ ಬೊಲ್ಪು ಪೊತ್ತಾವುನವು ತುಳುನಾಡ್‍ಡ್ ನಡತ್ತ್ ಬೈದಿನವು.

ಗಾದೆಲು

1. ಬಾರ್ ಬಲ್ಲಾಳಗ್ ದೂರು ಕುಂಡಚ್ಚಗ್./ ಬಾರ್ ಬೊಳ್ಳಾಲಗ್ (ಕಲಿ ದೆಪ್ಪುನಾಯೆ) ದೂರು ಕುಂಡಚ್ಚಗ್