ಸೌರಮಂಡಲ
ಸೌರವ್ಯೂಹ(->Solar System) : ಸೂರ್ಯಬುಕ್ಕೊ ಸೂರ್ಯನ ಸುತ್ತೊ ಕಕ್ಷೆಡ್ ಪ್ರದಕ್ಷಿನೆಡುಪ್ಪುನ ಗ್ರಹ, ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉಪಗ್ರಹ, ಧೂಮಕೇತು, ಸಣ್ಣ ನಕ್ಷತ್ರಾಕೃತಿಯ ಗ್ರಹ ಅದೇ ಕ್ಷುದ್ರ ಗ್ರಹ (ಎಸ್ಟೆರೊಇಡ್)ಲೆ ಸಮೂಹೊನು ಸೌರವ್ಯೂಹೊ ಅತ್ತಂಡ ಸೌರಮಂಡಲೊಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಭೂಮಿ ಸೌರವ್ಯೂಹೊದ ಮೂಜನೆತ ಗ್ರಹೊ.
ಸೂರ್ಯನ ಸಂಸಾರೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
- ಸೌರವ್ಯೂಹೊ ಸೂರ್ಯನ್ ಸೇರ್ದ್ ಗುರುತ್ವೊಬಲೊದ ಸೆಳೆತೊಗು ಸೇರೊನುನ ಕಕ್ಷೆಡ್ ನೇರವಾದ್ ಅತ್ತಂಡ ಪರೋಕ್ಷವಾದ್ ಸುತ್ತೊಂದಿಪ್ಪುನ ಕಾಯೊಲೆನ್ ಅತ್ತಂಡ ವಸ್ತುಲೆನ್ ಸೇರೊನ್‍ನ ಒಂಜಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಸೂರ್ಯೆ ಒಂಜಿ ಮದ್ಯಮೊ ಗಾತ್ರೊದ ನಕ್ಷತ್ರ. ಸೂರ್ಯಡ ಜಲಜನಕ, ಸೌರೇಯo(ಹೀಲಿಯಂ), ಇಂಗಾಲ, ಸಾರಜನಕ ಬುಕ್ಕೊ ಆಮ್ಲಜನಕಬೋಡಿತ್ತಿನಾತ್ ಉಂಡು. ಇಂಗಾಲೊ ಜಲಜನಕೊದ ಬೀಜೊನು ಹೀರ್‌ದ್ ಸಾರಜನಕವಾದ್, ಅವು ಪೆರ ಪುಡಾದ್ ಇಂಗಾಲ6 ಆದ್, ಅವು ಪೆರ ಜಲಜನಕೊದ ಬೀಜೊನು ತಾಲ್‍ದ್ 14ದ ಭಾರಾಂಕೊದ ಸಾರಜನಕವಾದ್, ಅವು ಪುಡಾದ್ ಸಾರಜನಕವಾದ್ 4ನೆದ ಜಲಜನಕೊನು ಸಂಘಟಿಸದ್ ಸುರೂತ ಇಂಗಾಲೊನೇ ಆಪುಂಡು. ಇಂದೆಕ್ ‘ಇಂಗಾಲ ಸಾರಜನಕ ಬೀಜ ಕ್ರಿಯಾಚಕ್ರ’ ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. (carbon-nitrogen nuclear cycle). ಈ ಕ್ರಿಯೆಡ್ದ್ ಸೂರ್ಯಡುಪ್ಪುನ ಒಂತೆ ವಸ್ತು ನಾಶ ಅಪುಂಡು. ಅಂಚಾದ್ ದಿಂಜ ಶಕ್ತಿಲಾ ಬುಡುಗಡೆ ಆಪುಂಡು. ಈ ವಸ್ತು ಪರಿವರ್ತಿತ ಶಕ್ತಿ ಸೂರ್ಯನ ವಿಸರಣ ಶಕ್ತಿ. ಅಂಚಾದ್ ಭೂಮಿದ ಅಗತ್ಯೊ ಬೆಚ್ಚ ಬುಕ್ಕೊ ಬೊಲ್ಪುನು ದೆತೊನುನೆ. ಭೂಮಿದ ಜೀವಜಾಲಲೆಗ್ ಅವ್ವೇ ಆಧಾರ. ಸೂರ್ಯನ್ ಎಲ್ಯ ಮಲ್ಲ ಗ್ರಹ ಅತ್ತಂದೆ, ಕ್ಷುದ್ರ ಗ್ರಹೊಕುಲು ಧೂಮಕೇತುಲು, ಉಲ್ಕೆಲು ಧೂಳಿನ ಮೇಘಲಾ ಸುತ್ತೊಂದುಲ್ಲೊ. ಉಂದು ಸೂರ್ಯನ ಮಲ್ಲ ಸಂಸಾರೊ.
ಗ್ರಹೊಕ್ಲೆ ಇಂಗಡನೆ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ಈ ಗ್ರಹೊಲೆನ್ ರಡ್ಡ್ ಇದೊ ಆದ್ ಇಂಗಡಿಸವೊಲಿ.
- ಬುಧ,ಶುಕ್ರ, ಭೂಮಿ, ಅಂಗಾರಕ, ಕುಜ ಬುಕ್ಕೊ ಪ್ಲುಟೋ ಗ್ರಹೊಲು ಬೂ-ಸದೃಸೊ ಗ್ರಹೊಲು ಅತ್ತಂಡ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಗ್ರಹೊಲು ಅತ್ತಂಡ ಘನರೂಪೀ ಗ್ರಹೊಲು(Terrestrial planets). ಇಂದು ಗಾತ್ರೊಡುಲಾ ದಿನ್ನೊಡುಲಾ ಎಲ್ಯೆ. ಇಂದೆತ ಸಾಂದ್ರತೆ ದಿಂಜ.
- ಗುರು, ಶನಿ, ಯುರಾನಸ್ ಬುಕ್ಕೊ ನೆಪ್ಚೂನ್ಲು ಪ್ರಧಾನೊ ಗ್ರಹೊಲು ಅತ್ತಂದೆ ದೈತ್ಯೊ ಗ್ರಹೊಲು (Major planets). ಇಂದು ಕಮ್ಮಿ ಸಾಂದ್ರತೆದ, ದಿಂಜ ಭ್ರಮಣವೇಗೊದ ಭಾರಗ್ರಹೊಲು. ಈ ಮಾಂತ ಗ್ರಹೊಲಾ ಒಂಜೇ ದಿಕ್ಕ್‌ಡ್ ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತೊದ ತಲೊತ ಕೈತಲ್ಡೆ ಸುತ್ತೊಂದಿಪ್ಪುಂಡು. ಸೂರ್ಯ‍ಗ್ ದಿಂಜ ಕೈತಲ್ದ ಬುಧಗ್ರಹ ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತಗ್ 7ಡಿಗ್ರಿ ಓರೆಯಾದ್ ದಿಂಜ ದೂರೊದ ಪ್ಲೂಟೋ ಗ್ರಹೊ ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತೊಗು 17ಡಿಗ್ರಿ ಓರೆಯಾದ್ ಪಥೊಡು ಸುತ್ತು ಪಾಡುಂಡು. ಒರಿನ ಗ್ರಹೊಲೆ ಪಥೊಲು ಕ್ರಾಂತಿವೃತ್ತಗ್ ಮೂಜಿ ನಾಲ್ ಡಿಗ್ರಿದ ಉಲಾಯಿಡೇ ಉಂಡು. [೧]
ಉಲ್ಲೇಕೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
- ↑ ಜಗತ್ತುಗಳ ಹುಟ್ಟು ಸಾವು;(ಕನ್ನಡೊ ಬೂಕು) ಬರೆಯಿನಾರ್:ಆರ್.ಎಲ್.ನರಸಿಂಹಯ್ಯ.