ರೆಂಜೆ
ಗೋಚರೊ
ರೆಂಜೆ ಭಾರತೋ ಮೂಲೊ ಆಯಿನ ರೆಂಜೆನ್ ರಂಜಲು, ಪಗಡೆ ಮರ, ಕೇಸರ ಏಲಂಗಿ ಇಂಚ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಒಂಜಿ ಕಾಟ್ ಮರ. ತುಳು ಬಾಸೆಡ್ ಈ ಮರಕ್ಕ್ ರೆಂಜೆಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಭಾರತೊದ ಮಾತಾ ಪ್ರದೇಸೊಡುಲಾ ಈ ಮರ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ತೋಟೊಲೆಡ್, ಮಾರ್ಗೊದ ಬರಿಟ್, ಈ ಮರನ್ ನಡ್ದ್ ಬುಲೆಪ್ಪಾವೆರ್. ಬಾರಿ ಪರಿಮಲೊದ ಪೂ, ರುಚಿತ ಪರ್ಂದ್ ಈ ಮರಟ್ಟ್ ಆಪುಂಡು. ಜನವರಿ ತಿಂಗೊಲುಡ್ದು - ಮೇ ತಿಂಗೊಲು ಮುಟ್ಟ ಇಂದೆತ ಪೂನು ತೂವೊಲಿ, ಪರ್ಂದ್ ತಿನೊಲಿ.[೧]
ಬೇತೆ ಬಾಸೆಡ್ ರೆಂಜೆ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ಕನ್ನಡಡೊಡು : ಕಂಜ, ಕಲ್ ಹಾಲೆ, ಕಲಅಲೆ, ಪೊಗಡ, ಬಕುಳ, ಮುಲಸರಿ, ಬೊಗಡ, ಹಾಲ್ಮದು
- ಹಿಂದಿಡ್ : ಬಕುಲ್, ಮಲ್ಸಾರಿ
- ಸಂಸ್ಕೃತಡ್ : ಸಿನ್ಹಕೇಸರ, ಬಕುಲ, ಚಿರಪುಷ್ಪ, ಮಧುಗಂಧ ಇಂದೆನ್ ಕನ್ನಡಿಗೆರ್ಲಾ ಬಕುಲದ ಮರ ಪಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್.[೨]
- ಇಂಗ್ಲಿಷ್ಡ್ : ಇಂಡಿರ್ಯಮೆಡ್ಲರ್, ಬುಲೆಟ್-ವುಡ್ ಟ್ರೀ[೩] ಅತ್ತಂಡ ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಚೆರ್ರಿ ಪನ್ಪೆರ್
- ತಮಿಳ್ಡ್ ; ಮಾಗಿಲಂ, ಮೋಗಿಡಂ
- ತೆಲುಗುಡು : ವಕುಳಮು, ಪೊಗಡ
ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪುದರ್
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ರೆಂಜೆ ಮರತ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪುದರ್ : ಮಿಮುಸೊಪ್ಸ್ ಎಲೆಂಗಿ (Mimusops elengi)[೪]
- ದೈತ ಕುಟುಮ್ಮೊ :ಸಫೋಟೇಸಿ (Sapotaceae)
ಪರಿಚಯೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ವಳಚ್ಚಿಲ್ದ ದೈಕುಲೊಟ್ಟುಗೆ ಬುಕ್ಕೊ ಪಡ್ಡೋಯಿ ಗಟ್ಟೊಡುಪ್ಪುನ ಅರೆಗಾಲೊಡು ಇರೆ ಉದುರ್ಪುನ ದೈಕುಲೆ ಪಾಡಿಡ್ ಬುಲೆಪುನ ಈ ಮರ ಏಪೊಲಾ ಇರೆ ದಿಂಜಿದ್ ತೂಯೆರೆ ಪೊರ್ಲಾಪುಂಡು. ನಮೊನ ರಾಜ್ಯೊದ ಕೆಲವು ಬಡಾವಣೆಲೆ ಮಾರ್ಗೊದ ಬರಿಟ್ ಈ ಮರಕ್ಲೆನ್ ತೂವೊಲಿ.
- ನಕ್ಷ್ಹತ್ರಾಕಾರೊದ ಸುಗಂದಿ ಬೊಳ್ದು ಪೂ ನೆಟ್ಟ್ ಆಪುಂಡು. ಪಚ್ಚೆ ಕಾಯಿಲು ಪರ್ಂದ್ನಗ ಕೇಸರಿ ಬಣ್ಣೊ ಉಪ್ಪುಂಡು
- ಇಂದೆತ ಬಿತ್ತ್ ಚಿಕ್ಕುದ ಬಿತ್ತ್ದಂಚನೆ ಉಂಡು.
- ಇಂದೆತ ಪೂ ಮಾಲೆ ಮಲ್ತ್ಂಡ ಮಸ್ತ್ ದಿನೊಕ್ ಬಾಡುಜಿ.
- ಇಂದೆತ ಇರೆ ನೇರೊಳ್ದ ಇರೆತಂಚನೆ ಉಂಡು.
- ಕಾಯಿ ಪಚ್ಚೆ ಬಣ್ಣೊಡು ಇಪ್ಪುಂಡು.
- ಪರಂದ್ನಗ ಕಿತ್ತಲೆ ಅತ್ತಂಡ ಮಂಜಲ್ ಬಣ್ಣೊಗು ಬದಲುಂಡು.
ಉಪಯೋಗೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ಮುಖ್ಯವಾದ್ ರೆಂಜೆ ಉಪಯೋಗಿಸಾಂಡ ಕಫೊ, ಪಿತ್ತೊನು ಕಡಿಮೆ ಆಪುಂಡು.
- ಕನೆರ್ ರಸೊ ಹೆಚ್ಚಾದುಂಡು.
- ಇಂದೆತ ಪೂವುಡು ಎಣ್ಣೆದ ಅಂಸೊ ಉಂಡು.
- ರೆಂಜೆದ ಚೋಲಿಡ್ ಟ್ಯಾನಿನ್ ಅಂಸೊ ಉಂಡು.[೫]
- ರೆಂಜೆಡ್ ಶರ್ಕರ ಪಿಷ್ಟೊದ ಅಂಸೊ ಧಾರಾಳ ಆದುಂಡು.
- ಇಂದೆತ ಪರ್ಂದ್ಡ್ ಸಕ್ಕರೆದ ಅಂಸೊ ಉಂಡು ಅಂಚನೆ ಸೆಪೊನಿನ್ ಉಂಡು.[೬]
- ಇಂದೆತ ಬಿತ್ತ್ಡ್ ಎಣ್ಣೆದ ಅಂಸೊ ಉಂಡು.
- ಇಂದೆತ ಪರ್ಂದ್ಡ್ ಸಸಾರಜನಕೊ, ಸುಣ್ಣೊ, ರಂಜಕೊ ಉಂಡು.
- ಇಂದೆ ಗೆಲ್ಲ್ನ್ ಕೂಲಿ ಉರ್ದ್ಯರ ಉಪಯೋಗಿಸವೆರ್.
- ಇಂದೆತ ಚೋಲಿಡ್ ಅತಿಸಾರೊ ಬುಕ್ಕೊ ಅಮಶಂಕೆ ಕಾಯಿಲೆಗ್ ಬಳಸುವೆರ್.
- ಇಂದೆತ ಪೂವುನು ಉಲುಂಗದ್ ತರೆಬೇನೆಗ್ ಮರ್ದ್ ಮಲ್ಪುವೆರ್.
- ಇಂದೆತ ಬಿತ್ತ್ಡ್ ಬಂಜಿ ಕಟ್ಟ್ಂಡ, ಪೀ ಕಟ್ಟ್ಂಡ್ ಗುಣೊ ಅಪುಂಡು
- ಇಂದೆತ ಚೋಲಿಡ್ದ್ ಒಟ್ಟೆಕೂಲಿಗ್ ಮರ್ದ್ ಆಪುಂಡು.
- ಇಂದೆರ ಚೋಲಿನ್ ಗುದ್ದುದ್ ಎನ್ನೆಡ್ ಕಾಯಿತ್ದ್ ಗಡಿ ಮರ್ದ್ ಮಲ್ಪುವೆರ್.