ಸಾವು
ಪ್ರತಿ ಒಂಜಿ ಜೀವಿಲೆಡಲಾ ಜುವೊ ಪನ್ಪಿನವು ಉಪ್ಪುಂಡು. ಅಯಿನ್ ಗಾಲಿ, ಉಸುಲು ಜುವ ಪಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಒವ್ವೆ ಒಂಜಿ ಜೀವೊದ ಉಲಾಯಿ ನಡತೊಂದು ಇತ್ತಿನ ಜೈವಿಕ ಕ್ರಿಯೆಕುಲು ಉಂತುದು ಪೋದ್, ಜೀವೊ ಪೋಪಿನೆನ್ ಸೈಪುನೆ ಸಾವು ಪಂದ್ ಪೆಪ್ಪುವೆರ್. ಪುಟುದಿನ ಮಾತ ಜೀವೊಲೆಗ್ ಅವು ಪ್ರಾಣಿಲು ಒಂಜತ್ತ್ ಒಂಜಿ ದಿನ ಸಾವು ನಿಶ್ಚಿತ. ಉಂದು ಪ್ರಕೃತಿದ ನಿಯಮ.
ಸಕಲ ಜೀವರಾಶಿಲೆಡು ಮಾನವಗ್ ಪೆರ್ಮೆದ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಉಂಡು. ಮಾನವ ಸಮಾಜೊಲೆಡು ಬಾಂಧವ್ಯ, ಭಾವನೆಲೆಗು ಅಂಚನೆ ಮೋಕೆಗು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಇತ್ತಿನ ಕಾರಣ, ಕೈತಲ್ದಕಲೆನ, ಸಂಬಂದಿಲೆನ ಸಾವು ದುಕ್ಕೊದ ಸಂಗತಿ ಆಪುಂಡು. ಮಾತಾ ಮಾನವ ಸಮಾಜೊಲು ಸೈತಿನಕಲೆನು ಕಡಪುಡುದು ಕೊರ್ಪಿನ ಅತ್ತಾಂಡ ಬುಡುದು ಕೊರುಪಿನ ರಿವಾಜಿಲೆನು ಮಲ್ತೊಂದು ಬೈದಾ.
ತುಳುನಾಡುಡು ನಡತೊಂದು ಬೈದಿನ ಸೈತಿನಕುಲೆಗ್, ಸೈತಿ ಬುಕ್ಕ ಮಂಪಿ ಕ್ರಮೊ ಕುಲೆನು ತೆರಿಪಾಗ.[೧]
ಸಾವುದ ಪದೊತ ಅರ್ತೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ತುಳುಟು ಸಾವು, ತಾವು, ಚಾವು ಪನ್ಪುನ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಪದೊಕುಲುಂಡು.
- ಸಾವು ಸೂತಕೊ
- ಸಾವು ನೆರಡೆ ಪದೊ
- ಸಾವು ಅಸಮಧಾನ ತೋಯ್ಪವುನ ಪದೊ
- ಕನ್ನಡೊಡು ಸೈತ್ನೆಕ್ ಮರಣ ಆಂಡ್ ಪನ್ಪೆರ್.[೨]
- ಕನ್ನಡೊದ ಸತ್ತ, ತುಳುಟು ಸೈತ.
- ಇಂಗ್ಲಿಸ್ಡ್ ಸಾವುಗು ಡೆತ್[೩] ಪನ್ಪೆರ್[೪]
- ಸೈತಿನಕ್ಲೆಗ್ ಸಾವು ಮಲ್ಪುನ ಕ್ರಮೊ ಉಂಡು.[೫]
- ತುಳುವೆರ್ ಸೈತಿನಕ್ಲೆಗ್ ಬೊಜ್ಜ ಪಂಡ ಕನ್ನಡಿಗೆರ್ ಮರಣೊ ಆಯಿನಕ್ಲೆಗ್ ಉತ್ತರಕ್ರಿಯೆ ಮಲ್ಪುನೆ ಪನ್ಪೆರ್.
- ಜುವೊ ಇತ್ತ್ನವು ಜುವೊಡುಂಡು, ಜೀವೊ ಇದ್ಯಾಂದಿ ಜೀವಿಲೆಗ್ ಸೈತ್ನವು ಪನ್ಪೆರ್.
- ಪೂರ ಸಸ್ಯೊಲೆಗ್ ಜೀವೊ ಉಂಡು. ಸಸ್ಯೊ ಜುವೊ ಇದ್ಯಾಂಡ ಸೈತ್ಂಡ್, ಉಲ್ಂಗ್ಂಡ್ ಪನ್ಪೆರ್.
- ಪೂರ ಪ್ರಾಣಿಲೆಗ್ ಜೀವೊ ಉಂಡು. ಸೈತ್ಂಡ ಸಾವು ಪನ್ಪೆರ್.
ಸಾವು : ಪದ ಪ್ರಯೋಗೊಲು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ಸೈತೆರ್ - ಸಾವು ಆಯಿನೆಕ್ ಸೈತ್ನೆಂದ್ ಪಂಡಲಾ ಸೈಪುನೆ ಪದೊ ಗೌರವಾರ್ತೊ ಅತ್ತ್.
- ಸೊರ್ಗೊಗು ಪೋಯೆರ್ - ಸೈತಿನಕ್ಲೆನ ಬಾಯಿಗ್ ನೀರ್ ಬುಡ್ಪುನೆ ಕ್ರಮೊ. ಅಪಗ ಸೊರ್ಗೊಗೇ ಪೋಲೆಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಪಂಡ್ದ್ ತುಳಸಿದ ಕೊಡಿಟ್ ಬಾಯಿಗ್ ನೀರ್ ಬುಡ್ಪೆರ್.
- ಸ್ವರ್ಗಸ್ತೆರಾಯೆರ್
- ತೀರ್ದ್ ಪೋಯೆರ್ - ಮಸ್ತ್ ಗೌರವ ಇತ್ತ್ಂಡ ಇಂಚ ಪನ್ಪುನೆ.
- ಗೊಟಕ್ ಆಯೆರ್ - ಒರಕ್ಕೆ ಸೈತ್ಂಡ ಇಂಚ ಪನ್ಪುನೆ
- ಕಲಾಸ್ ಆಯೆರ್ - ಇಂಗ್ಲಿಸ್ದ ಕ್ಲೋಸ್ ಪದೊ ಕಲಾಸ್ ಆತ್ಂಡ್
- ಕರಿದ್ ಪೋಯೆರ್ - ಜುವೊ ಇದ್ದಯಾಂಡ ಇಂಚ ಪನ್ಪುನೆ.
- ಸಮಾರ್ದನೆ - ಸೈತ್ದ್ ಪತ್ತೊಂಜೆಡ್ ಸಾವು ಮಲ್ಪುನೆ ಕ್ರಮೊ. ಇಂದೆನ್ ಸಮಾರ್ದನೆ (ಸಂಸ್ಕೃತ: "ಸಮಾರಾಧನೆ") ಮಲ್ಪುನೆ ಪನ್ಪೆರ್. ಸಾವುದಾನಿ ದೂಪೆದಾಡೆಗ್ ಪೋದ್ ಮುರಿಯೊ ಲೆಪ್ಪಿಯರ ಉಂಡು. ಅಪಗ ಸೈತಿನಕ್ಲೆನ ಕುಟುಂಬೊದಕುಲು ನಾರಾಯಣ ದೇವೆರೆ ಸೊರ್ಗೊಗೇ ಪೋಲೆಂದ್ ಪನ್ಪುನೆ ಉಂಡು.
ಸಾವುದ ಕ್ರಮೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಪುಣ ಮೀಪಾವುನು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ತುಳುವೆರ್ನ ಇಲ್ಲದ ಎದುರು ತುಳಸಿ ದೈಯಿತ ರುಂದನ ಕಟ್ಟೆಲಾ ಬತ್ತುಂಡು.ಇಲ್ಲಡ್ ಮರಣ ಅಂಡ ಸುರುಕ್ಕ್ ನೀರು ಕೈಟ್ ಬುಡ್ಯೆರುಂಡ,ಬೊಕ್ಕ ಪುನನ್ ತೆಂಕಾಯಿಗ್ ತರೆ, ಬಡಕಾಯಿಗ್ ಕಾರ್ ಮಲ್ತುದ್ ಪಜೆಟ್ಟ್ ಜೆಪುಡವೆರ್. ತರೆತ್ತ ಮಿತ್ತ್ ಕಾರ ತೀರ್ತ್ ಒಂಜಿ ತಾರಯಿ ದರ್ತುದ್ ಅಯಿಕ್ ಬತ್ತಿ ಪೊತ್ತದ್ ಎಣ್ಣೆ ಮೈತುದ್ ಪೊತ್ತದ್ ದೀಪೆರ್, ಬಾರೆದ ದೈಯಿತ ಕಿನ್ಯ ದಂಡ್ ಕಡ್ತುದ್ ಉದುಬತ್ತಿ ಪೊತ್ತದ್ ದೀಪೆರ್. ತಾರೆರ್ದ್ ಒಂಜಿ ಬೊಂಡ ದೆತ್ತುದ್, (ಕೆಲವು ಕಡೆಟ್ ಅಯಿತ ನೀರುನ್ ಬಟ್ಟಲುಗ್ ಪಾಡುದ್ ದೀಪೆರ್) ಅಯಿಕ್ ಮೂಜಿ ತುಳಸಿ ಕೊಡಿ ಪಾಡುದ್ ಎಡತ್ತ ಕೈಯಿಟ್ ನೀರು ಬುಡುಪುನಿ. ಇಂಚನೆ ಮೂಜಿಸರ್ತಿ ಮಾತೆರ್ಲಾ ಬುಡುಪೆರ್. ಈ ಕಾರ್ಯ ಅವೊಂದು ಇತ್ತಿಲೆಕನೆ ಪಿದಾಯಿ ಕಾಟ ವೊಯಿಪುನ ಕಾರ್ಯಲಾ ದೂಪೆದೊಟ್ಟುಡ್ ಅವೊಂದು ಇಪ್ಪುಂಡು.
ದೂಪೆ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ದುಂಬು ಪ್ರತಿ ಕುಟುಂಬದ ಇಲ್ಲಡ್ ಒಂಜೆ ಕಡೆಟ್ ದೂಪೆದೊಟ್ಟು ಪಂಡುದ್ ಸೈತಿನಕ್ಲೆನ್ ಮಣ್ಣುಡ್ ಪಾಡ್ಯರ, ಪೊತ್ತಯರ,ಅಕ್ಲೆಗು ದೂಪೆ ಕಟ್ಯರ ಒಂಜಿ ಜಾಗ್ ಇಪ್ಪೆದುಂಡು.ಇತ್ತೆ ಕೂಡುಕುಟುಂಬ ಇಜ್ಜನೆರ್ದತ್ರ, ಜಾಗೆದ ಅಭಾವ ಅಯಿನೆತತ್ರ ದೂಪೆದೊಟ್ಟು ಇಜ್ಜಿ. (ಸಾಮೂಯಿಕ ದುಂಬು ಕಾಯಿಲೆ ಕಾಸಲೆ ಬತ್ತುದ್ ಮರಣ ಅಂಡ ಗುಡ್ಡೆಡ್ ಉಡ್ಕಿರಿ ಇಪ್ಪೆದುಂಡು ಅಲ್ಲ್ ಕೊನದುಲಾ ಮಣ್ಣುಡು ಪಾಡೆದೆರುಗೆ.). "ದೂಪೆ" ಇನ್ಪಿನ ಪದ ತುಳುಕು ಬೈದಿನಿ ಪಾಲಿ/ ಪ್ರಾಕೃತ ಬಾಸೆಲೆಡ್ದು (ಸಂಸ್ಕೃತ: "ಸ್ತೂಪ ") .
ಅಹ ದೂಪೆದೊಟ್ಟುಡು ತೆಂಕಾಯಿ ಬಡಕಾಯಿಗಾದ್ ಕಾಟ ವೊಯಿಪುನ ಕ್ರಮ ಬಿರುವೆರೆಗ್ ಕಾಟಗ್ ದೀಪುನ, ಮರಕ್ಕ್ ಗಡಿದೀಪುನಕ್ಲ್ ಬೊಕ್ಕ ಅಡಿಮರ ವೊಯಿಪುನಕ್ಲ್ ಬೊಟ್ಟಿಯತನಕ್ಲ್ (ಹರಿಜನ ಮನ್ಸ ಜನಾಂಗ,ಕೆಲವೊಂಜಿ ಕಡೆಟ್ ಬಿನ್ನತೆಲಾ ಇಪ್ಪು) ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಕುಟುಂಬದಕ್ಲ್ ಪೂರ ಸೆರ್ದ್ ಕಾಟ ವೊಯಿಪುವೆರ್.ಇಲ್ಲಡ್ ಪುನತ ತರೆತಲ್ಪ ವೊರ್ಲಾ ಅರಿ,ಕಾರುದಲ್ಪ ವೊರ್ಲಾ ಬಾರ್ ಕಟ್ಟುದ್ ದೀಪೆರ್. ಉಂದು ಅಕ್ಲೆಗ್ ಪಡಿಗೆ.ಇಂಚನೆ ಕೆಲವೊಂಜಿ ಕ್ರಮ ಪಂಡ ಎಡತ್ತ ಕೈಯಿಟ್ ಬೆದಂಗ್(ಉಲ್ಟ ಎಡತ್ತ ಕೈಯಿಟ್) ಬೆಲೆ ಮಲ್ಪುನ ಮರಣಡು ತೂವೊಲಿ.ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಚಟ್ಟ ಕಟ್ಟುನ,ಸೂಕರ ಕಟ್ಟುನಿ ಪುನ ಮೀಪವುನ, ಐತ ಮಲ್ಪುನಿ, ಇಂಚಿನ ಕೆಲವೊಂಜಿ ಕ್ರಮೊಕುಲ್ ಉಲ್ಲ. ಕಡೆಕ್ ದೂಪೆದೊಟ್ಟುಗು ಕೊನತುದ್ ಬೆದಂಗ್ ಸೂ ಕೊರ್ದೆ ಪುನ ಪೊತ್ತವುನಿ. (ಚುಟುಕು ಅದ್ ತೆರಿಪದೆ ಮಾಪು ಇಪ್ಪಡ್) ಈ ಕಾರ್ಯ ಅದ್ ಐನ್ ದೀನ ಕರಿದ್ "ಬೂದಿ ಮುಚ್ಚುನ" ಕಾರ್ಯ ಪಂಡ ಬಡಕಾಯಿ ಭಾಷೆದ ದೂಲಪ್ಪ ಮಲ್ಪುನಿ ಪನ್ಪೆರ್. ಐನೆಟ್ ಶುದ್ದ ಕಾರ್ಯ ಪೂರ ಉಪ್ಪುಂಡು.
ಇಂಚ ದೂಪೆ ಮಲ್ತುದ್ ಸುತ್ತುಗ್ ಸರೊಳಿದ ದೈಯಿತ ಕನೆ ಕುತ್ತುವೆರ್. ಎದುರು ಚಿಟ್ಟೆ ಮಲ್ತುದ್ ತಿಬಿಲೆ ಪೊತ್ತದು ಬೊಂಡ ದೀದ್ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಲ್ತುದ್ ಪೆದಂಬು ಸುತ್ತು ಬರ್ಪೆರ್. ಅಪಗನೆ ಈ ಕಾರ್ಯಮಲ್ತಿನಯೆ ಬೊಕ್ಕ ಸಂಬಂಧದ ರಡ್ಡ್ ಮೂಜಿ ಜನ ಗಡ್ಡ ಮೀಸೆ ಕುಜಲ್ ಗಿಸದ್ ಮೀದ್ ಪೊಸ ಕುಂಟು ತುತ್ತುವೆರ್. ಉಂದುಲಾ ಮಡ್ಯೆಲ್ಲಣ್ಣನ ಸಮ್ಮುಖಡು ಅಪುನಿ. ಇಂಚನೆ ಸೈತಿನೆರ್ದ್ ಬೊಜ್ಜದಡೆಮುಟ್ಟ ಸೈತಿನಯನ ಇಲ್ಲುಡ್ ಪುನ ದೀಡಿನಲ್ಪ ಒಂಜಿ ಮಣೆಟ್ಟ್ ನೀರು ದೀದ್ ರಾತ್ರೆಗ್ ಮುರಿಯೊ ಲೆಪ್ಪೊಡು. ಈ ರೀತಿ ಬೊಜ್ಜದನಿ ಪುಲ್ಯಕಾಂಡೆ ಬೊಜ್ಜ ಮಲ್ಪುನ ಪಂಡ "ಉಡಲುಗ್ ಅರಿ ಬಿರ್ಕುನ " ಪನೊಲಿ. ಬೊಜ್ಜಗ್ ಉಂತಿನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥೆ ಪಂಡ ಮಗೆ ಇತ್ತುಂಡ ಮಗೆ ಇಲ್ಲದ ಮೊಟ್ಟುದ ತಡ್ಯಡ್ ಕುಂಬುಡ ಬೊಕ್ಕ ಬಾರೆದ ಕಾಯಿನ್ ಕಡ್ಪುನ.ಒಂಜಿ ತುಂಡು ಉಲಾಯಿ ಬುರೊಡು ಒಂಜಿ ತುಂಡು ಪಿದಾಯಿಗ್ ಬುರೊಡು.ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಅಟಿಲುದಕ್ಲ್ ಅಟಿಲುದ ಬೆಲೆ ಸುರು ಮಲ್ಪುವೆರ್.
- ಸೈತಿನಕ್ಲೆನ ಕುಟುಮ್ಮೊದಕುಲು ಮೀಸೆ ದೆಪ್ಪವೆರ್, ಮಂಡೆ ಗೀಸವೆರ್.
- ಸೈತ್ನ ಇಲ್ಲಲ್ ಸೂತಿಗೊ ಪತ್ತ್ವೆರ್ - ಸೂತಿಗೊದಕುಲು ಒವ್ವೇ ಸುಭ ಕಾರ್ಯೊಡು ಸೇರುಜೆರ್. ದೇವಸ್ತಾನೊ, ಬೂತೊಸ್ತಾನೊಗು ನೂರುಜೆರ್.
ಸೈತಿನಕ್ಲೆಗ್ ಬೊಜ್ಜ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ತುಳುವೆರ ಬೊಜ್ಜಡ್ "ನೀರ ನೆರೆಳ್" ಕಟ್ಟುನ ಪ್ರಮುಖವಾಯಿನ ಕ್ರಮ.ಒಂಜಿ ವೊಂತೆ ತೊರದ ಕೊಡಿ ಬೆದುರುನ್ ಕಡ್ತುದ್ ಅವು ಇಲ್ಲದ ಅಟ್ಟೊಗ್ ಸರಿಯಾದ್ ಐನ್ ಯಾನ್ ಏಳ್ ಕೊಲ್ ಉದ್ದ ಇಪ್ಪೊಡು.ಅಯಿನ್ ಮೂಜಿ ಸಿಗಿತೆ ಮಲ್ತುದ್ ತ್ರಿಕೊಣಕಾರ ಪಿರಾಮಿಡಲೆಕ ಮಲ್ತುದ್ ಅಯಿತ ಕೊಡಿಕ್ ಪಿಂಗಾರ ಪೂ ಸಿಂಗಾರ ಮಲ್ತುದ್, ಬೊಲ್ದು ಮಡಿ ಕುಂಟು ಕೊಡಿರ್ದೆ ಸುತ್ತೊಂದು ಬರ್ಪಿನ.ಅವು ತೂನಗ ಪಿರಾಮಿಡುದಲೆಕ ತೊಜುಂಡು. ಅಯಿತ ಉಲಾಯಿಡು ನೆಲಟ್ಟ್ ಒಂಜಿ ಮಣೆಟ್ಟ್ ಕಂಚಿದ ಬಟ್ಟಲುಡು ಕುರ್ದಿ ನೀರು ದೀಪೆರ್.
ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಅಯಿತ ಉಲಾಯಿ ಮೈಯಿರ್ದ್ ಕೊಡಿರ್ದ್ ಒಂಜಿ ನೂಲು ಸರಿಯಾದ್ ಕಂಚಿದ ಬಟ್ಟಲುಗ್ ಜಪುಡದ್, ಅಯಿತ ನಡುಕ್ ಸೈತಿನಕ್ಲೆನ ಯಾ ಇತ್ತಿನಕ್ಲೆನ ಒಂಜಿ ಬಂಗಾರುನ್, ಮಂಜಲುದ ತುಂಡುನ್ ನಡುಕ್ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಉಂದು ಪೂರ ಊರುದ ಮಡ್ಡೆಲೆರ್ ಮನ್ಪುನಿ.(ಅಂಡ ಕೆಲವೊಂಜಿ ಕಡೆಟ್ ಮಡ್ಯೆಲೆರ್ ಬತ್ತುಜಿಂಡ ಊರುದ ಗುರ್ಕಾರೆನೆ ಮಲ್ಪೆದೆಗೆ) ಪೊಂಜೊನಕ್ಲ್ ಒಂಜಿ ಮೆಯಿರ್ದ್ ಬೊಳ್ದ್ ಕುಂಟು ತುತ್ತುದ್,ತರೆಕುಜಲ್ ಬಿರ್ಕುರುದ್ ಪಾಡುದ್ ಸಾಲ್ ಉಂತೊಡು,ಅಂಜೊನಕ್ಲ್ ಒಂಜಿ ಮೈಯಿರ್ದ್ ಉಂತುವೆರ್. ಇತ್ತೆ ಊರ ಗುರ್ಕಾರೆ ಪ್ರತಿಯೊರಿರ್ಯಗುಲಾ ಒಂಜಿ ತುಂಡು ಕುಂಬುಡ, ಒಂಜಿ ತುಂಡು ಬಾರೆ ಕಾಯಿ ಕೊರ್ಪೆರ್.ಪಿರಾತನೆ ಮಲ್ತುದ್ ಅಯಿತ(ನೀರ ನೆರೆಳುದ) ಸುತ್ತು ಮಾತೆರ್ಲಾ ದೀವೊಡು.ದೀಡುದ್ ಅಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಮೂಜಿ ಸುತ್ತು ಮುರಿಯೊ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಪಿದಾಯಿಡು ಕೊರಗ ಕೊಲ,ಕುದುರೆ ಕೊಲ ಪೂರ ತಯಾರು ಅದಿಪ್ಪುಂಡು.ಬ್ಯಾಂಡ್ ಮಲ್ಪವುನಕುಲಾ ಉಲ್ಲೆರುಗೆ.
ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಬೊಂಡುರ್ವೆ(ಬೊಂಡುದ ಕುರುವೆ) ಪಂಡುದ್ ಬೈರೆರ್ ಮುಡೆಪೆದುನ ಪಂಚಕುರುವೆಂದು ಉದ್ದೊದ ಬೆದುರುದ ಬೊಂಡುದ ಬರ್ಪೆದುಂಡು.ತಡ್ಪೆಗ್ ಒಂಜಿ ಸೇರು ಅರಿ ಪಾಡುದು ದೀಡುದಿಪ್ಪುವೆರ್. ಅಯಿನ್ ಸೇರುದ ಕಡೆಟ್ಟ್ ಬರ್ಪಿನ ಕಟ್ಟಡ್ ಮೂಜಿ ಸರ್ತಿ ಬೆದಂಗುಡು ಕುರ್ವೆದ ಉಲಾಯಿ ಪಾಡುವೆರ್. ಅಯಿನ್ ಗುವ್ವೆಲುದಡೆಗ್ ನಾಲ್ ಐನ್ ಪೊಂಜೊನಕ್ಲ್ ಯಾ ಅಂಜೊನಕ್ಲ್ ಪತೊ ಪೊನಾಗ, ಊರುದಕ್ಲ್ ಉಗ್ಗೆಲುರ್ದ್ ನೀರು ದೆತ್ತ್ ಕೊರೊಡು ಅಯಿಕ್ ಅಕ್ಲ್ ನೀರು ಪಾಡುನಗ ಮೂಜಿ ಸರ್ತಿ ಕುರ್ಕುದ್ ಮೂರಿಯೊ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್.
ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಅಯಿನ್ ಒಂಜಿ ಕಂಚಿದ ಬಟ್ಟಲುಗ್ ಪಾಡುವೆರ್.ಅಯಿತ ಸುತ್ತ ಕುಲ್ಲುದ್ ಅಯಿಕ್ ಮಂಜಲ್ ಬೊಕ್ಕ ಸುಣ್ಣ ಪಾಡುದ್,ನನೊಂಜಿ ಕಂಚುದ ಬಟ್ಟಲುಗ್ ಯೆಡ್ಡೆ ಅರಿ ಪಾಡುಡ್ ಮುರಿಯೊ ಲೆತ್ತೊಂದು ಮುರೆಪುವೆರ್. ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ನಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದಕ್ಲ್ ಯೆತ್ ಜನ ಉಂತುದಿಪ್ಪುವೆರ ಅಕ್ಲೆಗ್ ಮಾತ ಗ್ರಾಮೊದಕ್ಲ್ ಕುಂಬುಡದ ತುಂಡುಲಾ, ಒಂಜೊಂಜಿ ಬಾರೆದ ಕಾಯಿಲಾ ಕೊರ್ಪೆರ್. (ಅನುಲೆಗ್ ಮಾತ್ರ ಪೊಂಜೊನಕ್ಲೆಗ್ ಇಜ್ಜಿ)ಅಯಿನ್ ಪತೊಂದು ದೂಪೆದೊಟ್ಟುಗು ಶುರುಕ್ಕ್ ಅನು ಅಂಜೊನಕ್ಲ್ ಪಿದಾಡುವೆರ್. ಜಾಲುಡ್ ಕುದುರೆ ಕೊಲ,ಕೊರಗ ಕೊಲ ನಲಿತೊಂದು ಇಪ್ಪುಂಡು.
ಅಕ್ಲೆನ ಪಿರಾವು ಮಲ್ಲ ಮಗೆ,ಯೆಲ್ಯಾ ಮಗೆ ಮಂಜಲ್ ಅರಿತ್ತ ಬಟ್ಟಲುನುಲಾ ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ ಅರಿತ್ತ ಕಂಚಿದ ಬಟ್ಟಲುನು ಪತೊಂದು ಬರ್ಪೆರ್.ಜೊಕ್ಲ್ ಮಲ್ಲಕುಲ್ ಕುಂಬುಡದ ತುಂಡುನು,ಬಾರೆದ ಕಾಯಿನ್ ದೂಪೆದ ಸುತ್ತುಲಾ ದೀಪೆರ್.ಇತ್ತಿನತ್ ಬೊಂಡ ದೀಪೆರ್.ಒಂಜಿ,ಮೂಜಿ, ಐನ್ ಇಂಚ.( ಅಯಿಕ್ ದುಂಬೆ ಮೂಲು ದೂಪೆದಲ್ಪಲಾ ಮಡ್ಯೆಲಾಣ್ಣೆ ಕಂಗುದ ನಾಲ್ ಗುರ್ಜಿ ಪಾಡುದ್,(ದೂಪೆನು ಪೊರ್ಲು ಅಲಂಕಾರ ಮಲ್ಪುವೆರ್). ನೆಕ್ಕ್ ಪುದರ್ ಕೆಲವು ಉಂಡು ದೆಲಗೂಡು,ನಿಲೆಗೂಡು ಇಂಚ ಮಾತ.ಅಯಿನ್ ಪಾಡುದ್ ಅಯಿಕ್ ಪೊರ್ಲ್ ಕುಂಟು ಸುತ್ತು ಸುಂದುದು,ಅಯಿಕ್ ಮಿತ್ತ್ ಬೊಲ್ದ್ ಕುಂಟು ತಿರ್ತ್ ದಾರೆ ಸೀರೆ ಪೂರ ಸುತ್ತುನಗೆ. ಇಂಚ ಮಲ್ತುದ್ ಬಾರಿ ಪೊರ್ಲು ಪೂಕರೆ ಮಲ್ಪುವೆರುಗೆ. ನೆಕ್ಕ್ ಪೂರ ಮಸ್ತ್ ಕ್ರಮ ಉಂಡುಗೆ). ಅಲ್ಪ ಅರಿ ಬಿರ್ಕುನಗ ಕುದುರೆ ಕೊಲ, ಕೊರಗ ಕೊಲ, (ಕಾಲೆ ಕೊಲ) ನಲಿಪುವೆರುಗೆ. ಇಂಚ ಅಕ್ಲ್ ಉಡಲೆಗ್(ದೂಪೆ ಪಂಡ ಸೈತಿನಕ್ಲೆನ ಉಡಲ್) ಅರಿ ಬಿರ್ಕುದ್ ಬನ್ನಗ ಅಕ್ಲೆನ ಕೊಲಲಾ ಅಲ್ಪನೆ ಬಿರಿಯುಂಡುಗೆ. ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಮಾತೆರ್ಲಾ ಇಲ್ಲಗ್ ಬರ್ಪೆರ್.
ಕುಟುಂಬದಕ್ಲ್ ಪಿದಾಯಿ ಜಾಲುಡು ಮೀದು ಉಂತೊಡು.ಗ್ರಾಮೊದಕ್ಲ್ ಚೀತ್ ಬಾರೆದ ಇರೆ ಕೊರ್ಪೆರ್.ಇರೆನ್ ಪಿಂಕಾದಡಿಟ್ಟು ದೀದ್ ಕುಲ್ಲೊಡು.(ಅಯಿಕ್ ಇತ್ತೆಲಾ ಪನ್ಪೆರ್ ಪಿಂಕಾದಡಿಟ್ಟ್ ಇರೆ ಪಾಡುದ್ ಕುಲ್ಯರ ಬಲ್ಲಿಂದು,ಅವು ಬೊಜ್ಜದಾನಿ ಮಾತ್ರ ಕುಲ್ಲುನಿ) ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ ಚೀತ್ ಇರೆ ಕೊರ್ಪೆರ್ ಅಯಿನ್ ಕೈಟ್ ಪತೊಂದು ಕುಲ್ಲುವೆರ್.ಅತ್ ಪೊರ್ತುಗ್ ಮಡ್ಯೆಲಣ್ಣೆರ್ ಶುದ್ದ ನೀರು ತಲಿಪು ಮಲ್ತೊಂದು ಬರ್ಪೆರ್.ಒರ ಅಲಿಪು(ತಲಿಪು) ದೆತೊನಗ ಪಿಜಿರುದ್ ತಿರ್ಗೊಡು,ಒರ ಎದುರು ತಿರ್ಗೊಡು.ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಕೈಟ್ ಇತ್ತಿನ ಚೀತ್ ಇರೆಕ್ಕ್ ಕುಂಬುಡದ ಕಜಿಪು,ಬಾರೆದ ಕಾಯಿದ ಕಜಿಪ್ ಚೂರು ಚೂರು ಪಾಡೊಂದು ಪೊಪೆರ್.ಅಯಿನ್ ಮೂಜಿ ಸರ್ತಿ "ಮಿಯಗಂಜಿ ಉನ್ಪ"(ಬೊಜ್ಜದ ಗಂಜಿ) ಪಂಡುದ್ ಮೂಜಿ ಸರ್ತಿ ಪಂಡುದ್ ಉಂಡುದ್,ಮೀದ್ ಬತ್ತುದ್ ಉಲಾಯಿ ಪೊಗ್ಗುನಿ.ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ವೊರಿನ ಕ್ರಮ ಪೂರ ಮಡಪಜೆ ಬಳಸುನಿ. (ಮಡಪಜೆ ಕ್ರಮ ಪೂರ ಇತ್ತೆಲಾ ಉಂಡು. ಅಯಿನ್ ವಿವರಣೆ ಮಲ್ಪುನ ಅಗತ್ಯ ಇಜ್ಜಿ ತೊಜುಂಡು). ಅಂಚನೆ ಪದಿನಾಜನೆ ದಿನ ಪದಿನಾಜಿ ಪಾಡುನಿ. ಒಟ್ಟುಡ್ ಅಗೆಲುಗ್ ಪುಂಡಿ ಕೊರಿದ ಕಜಿಪು ಪ್ರಧಾನ ತೊಜುಂಡು. [೬]
- ಸೈತಿನಕ್ಲೆನ ಪಿಂಡೊ ಬುಡ್ಪೆರ್ - ಸಂಗಮೊ ಜಾಗೆಡ್ ಪಿಂಡೊ ಬುಡ್ಪುನ ಕ್ರಮೊ. ತುಳುವೆರ್ ಹೆಚ್ಚಾದ್ ಉಬಾರ್ಗ್ ಪೋದ್ ಪಿಂಡೊ ಬುಡ್ಪುನೆ. ಸುಳ್ಯೊದಂಚಿದಕುಲು ಬಾಗಮಂಡಲೊಡು ಪಿಂಡೊ ಬುಡ್ಪುನವುಲಾ ಉಂಡು.[೭]
- ಸೈತ್ನಕ್ಲೆನ್ ಕುಲೆಕ್ಕ ಬಲಸ್ದ್ ಪದ್ನಾಜೆಗ್ ಸೇರಾವೆರ್.
- ಸೈತ್ನಕ್ಲೆಗ್ ಬಜಿಲ್ ಪಾಡುವೆರ್.
- ಸೈತ್ನಕ್ಲೆನ್ ಗುರುಕಾರ್ನೆರ್ಂದ್ ನಂಬುದು ಕಾರ್ತಿಂಗೊಲುಡು ಕುಲೆಕ್ಕ್ಲೆಗ್ ಬಲಸುವೆರ್.
ಸಾವು ಪಾರಿಭಾಷಿಕ ಪದೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ಸಾವುದ ಕಾಗದೊ
- ಸಾವುದ ಕಂಡ
- ಸಮಾದಿ
- ಸೈತ್ ಪುಣಕಟ್ಟ್ದ್ಂಡ್
- ಪುಣ ಆತ್ಂಡ್
- ಪುಣತ ಕಂಡೊ
- ಪುಣತ ಬಾಯಿಗ್ ನೀರ್ ಕೊರ್ಪುನೆ
- ಸೈತಿನಕ್ಲೆನ ದೂಪೆ
- ಸೈತ್ ಮರಕಟ್ಟ್ಂಡ್
- ದೂಪದೆದ ಕಂಡೊ
- ಸಾವು ಕಡಪುನೆ
- ಸಾವುದ ಒನಸ್
- ಸಾವು ಪತ್ತುನೆ
- ಸಾವು ಲೆಪ್ಪುನೆ
- ಸಾವು ಸೀರೆ
- ಸಾವುದ ಸುದ್ದೊ
- ಸಾವುದ ಸೂತಗೊ
- ಸಾವುಕಾರೆ - ದನಿ, ದುಡ್ಡಿತ್ತಿನಾಯೆ
- ಸಾವುಕಾರ ಬೀದಿ
ಸಾವು ನೆರಡೆ ಪದೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ಎಂಚಿನ ಸಾವು ಮಾರಾಯ
- ಎಂಚಿ ಸಾವುಯ
- ಸೈತ್ ಮಣ್ಣ್ ತಿಂದ್ ಪೋಲಾ
- ಸೈತ್ ಮಣ್ಣ್ ತಿನ್ತ್ಂಡ್
- ಸೈತೇ ಪೋಲ ಪನ್ಪುನ ಶಾಪೊ
- ಸೈಯ್ಯರಾಪುಜ
- ಸಾವುದ ಗಂಜಿ
- ಪುಣತ್ತ ಕಟ್ಟ
- ಪುಣ ಜೆರ್ಪಾವೆ
ಸಾವುದ ಗಾದೆ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ಸಾವು ಅವಂದಿ ಇಲ್ಲಡೆಡ್ದ್ ಸೂ ಕೊಂಡಲಾ
- ಸಾವು ಇಜ್ಜಾಂದಿ ಇಲ್ಲಡ್ದ್ ದಾಸೆಮಿ ಕನಲಾ
ಉಲ್ಲೇಕೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ↑ kn:ಸಾವು
- ↑ "Archive copy". Archived from the original on 2021-05-16. Retrieved 2021-09-01.
{{cite web}}
: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ en:Death
- ↑ http://www.shabdkosh.com/kn/translate/%E0%B2%B8%E0%B2%BE%E0%B2%B5%E0%B3%81/%E0%B2%B8%E0%B2%BE%E0%B2%B5%E0%B3%81-meaning-in-English-Kannada[dead link]
- ↑ kn:ಅಂತಿಮ ಸಂಸ್ಕಾರ
- ↑ http://vijaykarnataka.indiatimes.com/articleshow/27139188.cms
- ↑ kn:ಶ್ರಾದ್ಧ