ದುಡಿನಲಿಕೆ
ತುಳುನಾಡ್‍ದ ಮೇರೆರ್, ಮನ್ಸೆರ್, ಮಾಯಿಲೆರ್ ಬುಕ್ಕೊ ಕೊಡಗೆರೆಡ್ ನಲಿಪುನ ನಲಿಕೆ ಒಂದು ಕಾಲೊಗ್ ಸರಿಯಾತ್ ನಡಪಿ ನಲಿಕೆ ಅತ್ತ್. ಉಂದೆನ್ನ್ ವರ್ಸೊತೋ ಏಪೊಲ ನಲಿಪೊಲಿ.
ದುಡಿ ಪದೊತ ಅರ್ತೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ದುಡಿ ಒಂಜಿ ಚರ್ಮೊ ವಾದ್ಯೊ ಪರಿಕರೊ.
- ದುಡಿ ಒಂಜಿ ನಲಿಕೆದ ಪುದರ್.
- ದುಡಿ ಪಂಡ ಮುಸುಂಟು, ಮೋನೆ ಪಂಡ್‍ದ್ ಪೊರುಳ್(ಅರ್ಥ) ಉಂಡು. ದುಡಿ ಬಾಪವುನೆ, ಎರುಕ್ಕು ದುಡಿಪಣೆ ಪಾಡುನೆ, ದುಡಿ ಬಳ್ಳ್ ಪಾಡುನ ಇಂಚ ಉಂಡು.
ದುಡಿತ ರಚನೆ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ದುಡಿನ್ ಪೆಲತ್ತ ಮರ ಅತ್ತಂಡ ಕಾಚಿಪುಳಿತ್ತ ಮರಟ್ಟ್ ಕೆತ್ತುವೆರ್.
- ದುಡಿತ ಮೋನೆಗ್ ಪೊಳಿಂಕೆತ(ಉಡುತ್ತ) ಚೋಲಿ ಅತ್ತಂಡ ಮಂಗನ ಚೋಲಿನ್ ಹದೊ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಬಿಗ್ಗಿತ್ತ್‌ದ್ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಎಡತ್ತ್‌ಗ್ ಪೊಳಿಂಕೆತ ಚೋಲಿ ಬಲತ್ತ್‌ಗ್ ಮಂಗನ ಚೋಲಿ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಅಂಚನೆ ಚಟ್ಟೆದಚೋಲಿನ್‍ಲಾ ಉಣುಂಗಾದ್ ಈ ದುಡಿತ ಮರತ ಬಾಯಿಗ್ ಒಯ್ತ್ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಎಡತ್‍ಗ್ ಚಟ್ಟೆದ ಚೋಲಿ ಬಲತ್‍ಗ್ ಮಂಗದ/ಪೊಳಿಂಕೆತ ಚೋಲಿ ಪಾಡುನವು ಕ್ರಮ. ಉಂದು ಪ್ರಾಯದಕುಲೆನ ಅನುಭವದ ಪಾತೆರ. ನನ ದುಡಿನ್ ಬೊಟ್ಟೊಡಾ೦ಡ ಕೊಡಿ ಬಗ್ಗಿನ ಕೊಕ್ಕೆಯಾಯಿನ ಬೆತ್ತತ ಕೋಲ್‌ನ್ ಉಪಯೋಗ ಮಾಲ್ಪುವೆರ್.
ದುಡಿನಲಿಕೆ ಪೊರ್ತು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ದುಡಿ ನಲಿಕೆನ್ ಮದಿಮೆ, ಕುಟುಮ್ಮೊದ ಸಮಾರಂಭೊ, ಪರ್ಬೊ, ಜಾತ್ರೆ, ನೇಮೊ, ಕೋಲೊ, ಆರಾಧನೆದ ಪೊರ್ತುಟ್, ಬಚ್ಚೆಲ್‍ದ ಪೊರ್ತುಡು ಬೊಟ್ಟುವೆರ್.
- ಮೇರ ಜನಾಂಗೊದಕ್ಲೆನ ಒವ್ವೇ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮೊಡು ದುಡಿ ನಲಿಕೆ ಉಪ್ಪುಂಡು.
ನಲಿಕೆದ ಕ್ರಮೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ದುಡಿ ನಲಿಕೆನ್ ಗುಂಪುಟ್ ನಲಿಪುವೆರ್.
- ಆಣ್‌ಜೋವ್‌ನಕುಳು, ಪೊಣ್‌ಜೋವ್‌ನಕುಳು ಒಟ್ಟಾದ್ ನಲಿಪುವೆರ್.
- ನಲಿಪುನಕುಲು ನಿಚ್ಚೆಡ್ ಸುತ್ತೊನುನಂಚಿನ ಅಂಗಿಕುಂಟುಡು ನಲಿಪುವೆರ್.
- ದುಡಿನಲಿಕೆಡ್ ಏತ್ ಜನೊ ಬೋಡಾಂಲಾ ನಲಿಪೊಲಿ.
- ದುಡಿನ್ ಬೊಟ್ಟುನಾಯೆ ದುಡಿನ್ ಸೊಂಟೊಗು ಕಟ್ಟೊನುವೆ. ಅತ್ತಂಡ ಪುಗೆಲ್‍ಗ್ ನೇಲ್ಪಾವೊನುವೆ. ಬೊಟ್ಟುನಗ ಒಂಜಿ ಕೈಟ್ ಪತ್ತೊಂದು ನಾನೊಂಜಿ ಕೈಟ್ ಬೊಟ್ಟುವೆರ್.
- ನಲಿಪುನಕುಲು ದುಡಿ ಬೊಟ್ಟುನ ಲಯೊಕ್ಕು ಸರಿಯಾದ್ ನಲಿಪುವೆರ್.
ಈ ನಲಿಕೆಗ್ ಕೆಲವು ಪೊರ್ತುಡು ಪಾಡ್ದನ ಅತ್ತ್೦ಡ ನೇಜಿದ ಕಬಿತೆಲೆನ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಅವು ಪದ ಪನ್ಪಿನಕ್ಲೆನ ಅನುಭವದ ಮಿತ್ತ್ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಕೆಲವು ಸಮಯೊಡು ನಿತ್ಯ ತೂಯಿನ ಸಂಗತಿಲೆನ್ ಪಾಟ್‌ತ ರೂಪೊಡು ನೈತ್‌ದ್ ಪಣ್‌ಪುನಲಾ ಉಂಡು. ಒಂಜಿ ಉದಾರ್ಮೆ ಕೊರ್ಪಿನಾಂಡ ರಾವೋ ರಾವು ಕೊರೊಂಗು ದುಡಿತ ದುನಿಪುತ ಬೊಟ್ಟುಗು ಕೇಣ್ಯರ ರಡ್ಡ್ ಕೆಬಿ ಯಾವಂದ್. ದುಡಿ ನಲಿಕೆದ ಪದೊಕುಲು ತುಳು ಬಾಸೆಗ್ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾದ್ ಇಜ್ಜಿ
ದುಡಿ ಬೊಟ್ಟುನ ಗತ್ತ್
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ದುಡಿ ಬೊಟ್ಟುನೆಗ್ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಗತ್ತ್ ಉಂಡು.
- ಬಾನೆ ಪಾಡುನೆ
- ಒತ್ತುಕೋಲು
- ಕರಂಡೆ - ಕರಂಡೆ ಬೊಟ್ಟುನಗ ದುಡಿ ಪಿಲಿತಂಚನೆ ಅರೆದ್ದುಂಡುಂದು ಪನ್ಪೆರ್.
- ದುಡಿ ಬೊಟ್ಟುನಾಯೆ ಗಟ್ಟಿಗೆ ಆದಿತ್ತ್‌ಂಡ ಅಯಿತ ಸೊರೊಲಾ ಎಡ್ಡೆ ಕೆನುಂಡು.
- ದುಡಿನ್ ಪಂತೊಡು ಬೊಟ್ಟುನಕುಲು ಉಲ್ಲೆರ್. ಕಾರಂತೆರೆನ ಚೋಮನ ದುಡಿ ಕಾದಂಬರಿದ ಚೋಮೆ ದುಡಿಬೊಟ್ಟುನೆಗ್ ವಿಸೇಸೊ ಅರ್ತೊ ಇತ್ತ್‌ಂಡ್, ಬೇಂಗ ಸೊರ, ಕುಂಡಕೋರಿ ಇಂಚಿತ್ತಿ ಬಗೆಲು ಉಲ್ಲ. ಪೊಣ್ಣನ್ ದಾರೆದ ಪರಿಜಿ ಗ್ ಲೆತ್ತೊಂದು ಬನ್ನಗ, ಅಂಚನೆ ಪೊಣ್ಣನ್ ಜಪುಡಾದ್ ಕೊರ್ನಗ ನ ಬೇತೆ ನಮೂನೆಡ್ ಬೊಟ್ಟುವೆರ್. ಕೊಡೊಂಜಿ ಗಮ್ಮತ್ ದ ಸಂಗತಿ ಉಂಡು. ಮದಿಮೆದ ಕಲೊಟು ಕುಸಲ್ ಗಾದ್ ನಲಿಪರೆ ಬೋಡಾದ್ ಬೊಟ್ಟುನ ಒಂಜಿ ವಿಧಾನೋಗು ಕುಂಡ ಕೋರಿ ಗ್ ನಲಿಪಿನ ಪಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಇಂಚ ದುಡಿತ ಇಸಯೊ ಪಂಡಿನಾತ್ ಮುಗಿಯುಜಿ ಕೇಂಡಿನಾತ್ ಯಾವುಜಿ.