ಕೆಳದಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ

ಕೆಳದಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ
ಪುಟ್ಟಿನ	ಚೆನ್ನಮ್ಮ
ಮರಣ	1696
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆ	ಕನ್ನಡತಿ
Known for	ಔರಂಗಜೇಬ್ ನ ಆಳ್ವಿಕೆಡ್ ಮುಘಲೆರೆನ ವಿರುದ್ದ ಹೋರಾಟ ಮಲ್ದಿನಾರ್

ಕೆಳದಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಕರ್ನಾಟಕೊದ ಕೆಳದಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯೊದ ರಾಣಿ. ಮೇರ್ ಕರ್ನಾಟಕದ ಕುಂದಾಪುರ ಪ್ರದೇಸೊದ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಸಿದ್ದಪ್ಪ ಶೆಟ್ಟಿ ಪನ್ಪಿನರೆನ ಕುಟುಂಬೊಡು ಪುಟ್ಟಿಯೆರ್. 1667 ನೇ ಇಸವಿಡ್, ಚೆನ್ನಮ್ಮ ರಾಜ ಸೋಮಶೇಖರ ನಾಯಕೆರೆನ್ ಮದಿಮೆ ಆಯೆರ್. 1677 ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಸೋಮಶೇಖರ ನಾಯಕೆರೆನ ಮರಣೊರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಕೆಳದಿ ನಾಯಕ ರಾಜವಂಸೊನ್ ತುವೊಂಡೆರ್. ತನ್ನ 25 ವರ್ಸೊದ ಆಳ್ವಿಕೆಡ್ ಭಾರತೊದ ಕರ್ನಾಟಕೊದ ಕೆಳದಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯೊಡು ತನ್ನ ಸೇನಾ ಪ್ರದಾನ ಕಚೇರಿರ್ದ್ ಔರಂಗಜೇಬ್ ನ ಆಡಳಿತೊಡಿತ್ತಿನ ಮೊಘಲ್ ಸೈನ್ಯೊಗ್ ದ ಆಕ್ರಮಣ ಮಲ್ತೆರ್. ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಮುಟ್ಟ ಸಂಬಂದೊದುಲಾಯಿ ಬಸವಪ್ಪ ನಾಯಕ ಪನ್ಪಿನ ಬಾಲೆನ್ ದತ್ತು ದೆತೊಂಡೆರ್. ಅರೆನ್ ಪಟ್ಟೊಡ್ ಕುಲ್ಲಾಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಹಿರಿಯ ಬಸಪ್ಪ ನಾಯಕ ಪಂದ್ ಪುದರ್ ದೀಯೆರ್. ಮಿರ್ಜಾನ್, ಹೊನ್ನಾವರ, ಚಂದ್ರಾವರ ಬೊಕ್ಕ ಕಲ್ಯಾಣಪುರೊಡ್ ಚರ್ಚ್ಲೆನ್ ಕಟ್ಟರೆ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರರೆಗ್ ಅನುಮತಿ ಕೊರಿಯೆರ್ . ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯೊಡ್ ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಭೈರಾದೇವಿ, ಅಬ್ಬಕ್ಕ ರಾಣಿ, ಕಿತ್ತೂರು ಚೆನ್ನಮ್ಮ, ಬೆಳವಾಡಿ ಮಲ್ಲಮ್ಮ ಅಂಚನೆ ಒನಕೆ ಓಬವ್ವ ನಕ್ಲೆನೊಟ್ಟುಗು ಕೆಳದಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಮೆರೆನ್ ಯೋಧೆ ಬೊಕ್ಕ ದೇಶಭಕ್ತೆ ಪಂಡ್‍ದ್ ಇತ್ತೆಲಾ ನೆಂಪು ಮಲ್ಪುವೆರ್.

ಚೆನ್ನಮ್ಮನ ಆಳ್ವಿಕೆ

ಕೆಳದಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಕ್ರಿ.ಶ.೧೬೭೨ ನೇ ಇಸವಿರ್ದ್ ಕ್ರಿ.ಶ.೧೬೯೭ ನೇ ಇಸವಿಮುಟ್ಟ ಕೆಳದಿ ಸಂಸ್ತಾನೊನು ಆಳಿಯೆರ್. ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿನ ರಡ್ಡನೇ ಮಗೆ ಆಯಿನ ರಾಜರಾಮಗ್ ಕೊರಿನ ಆಶ್ರಯ ಅಮಚನೆ ಅವೆರ್ದಾತ್ರ ಯುದ್ದೊಗ್ ಬತ್ತಿನ ಮೊಘಲೆರೆನ ರಾಜೆ ಔರಂಗಜೇಬ್ ನ್ ಸೋಪಾಯಿನವು ಚೆನ್ನಮ್ಮಗ್ ಮಸ್ತ್ ಪುದರ್ ಕನತ್ಂಡ್. ತನ್ನ ಸ್ತಿರ ಸಂಕಲ್ಪರ್ದ್ ಇಕ್ಕೇರಿ ಸಂಸ್ತಾನೊನು ವಿಪತ್ತ್ ರ್ದ್ ಬಚಾವ್ ಮಲ್ತೆರ್ ಪನ್ಪಿನೈಕ್ಲಾ ಮೇರ್ ಪುದರ್ ಪಡೆತೆರ್.

ಚೆನ್ನಮ್ಮನ ಮದಿಮೆ ಕತೆ

ಸೋಮಶೇಖರ ನಾಯಕೆರ್ 1664 ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಕೆಳದಿದ ರಾಜೆ ಆಯೆರ್. ಅರೆನ ಆಳ್ವಿಕೆಡ್ ಕೆಳದಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯೊ ಗೋವಾರ್ದ್ ಮಲಬಾರ್ ಮುಟ್ಟ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಅರೆನ ದಕ್ಷ ಆಡಳಿತ, ದಾರ್ಮಿಕ ಮನೋಬಾವ, ಶಕ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ಸಂಪತ್ತ್ ಗ್ ಮೇರ್ ದೂರದೂರು ಮುಟ್ಟ ಪುಗಾರ್ಮೆನ್ ಪಡೆದಿತ್ತೆರ್. ಮುಟ್ಟೊದ ಬೊಕ್ಕ ದೂರೊದ ರಾಜೆರ್ ಮೆರೆನ್ ಮರ್ಮಯೆ ಆದ್ ಮಲ್ಪರೆ ಪ್ರಯತ್ನ ಬರೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಸೋಮಶೇಖರ ನಾಯ್ಕೆರ್ ತಂಕ್ ಬತ್ತಿನ ಮಾಂತ ಮದಿಮೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪೊನು ತಿರಸ್ಕಾರ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ರಾಜೆರ್ ಒರ ಜಾತ್ರೆಗ್ ಪೋದುಪ್ಪುನಗ, ದೋಸ್ತಿನಕ್ಲೆನೊಟ್ಟುಗು ರಾಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ತಾನೊಗು ಬತ್ತಿತ್ತಿನ ಸಿದ್ದಪ್ಪ ಶೆಟ್ರೆನ ಮಗಲಾಯಿನ ಚೆನ್ನಮ್ಮನ್ ಸೋಮಶೇಖರ ನಾಯ್ಕೆರ್ ತೂಯೆರ್. ಅರೆಗ್ ಸುರೂತ ನೋಟೊಡೇ ಮೋಕೆ ಪುಟ್ಟುಂಡು. ಮದಿಮೆ ಆಂಡ ಅರೆನೆ ಆಪಿನ ಪಂಡ್‍ದ್ ಮನಸ್ಸ್ ಡ್ ನಿಗಂಟ್ ಮಲ್ತೆರ್.
ಸೋಮಶೇಖರ ನಾಯ್ಕೆರ್ ತನ್ನ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಯಿನ ಸಿದ್ದಪ್ಪ ಶೆಟ್ರೆನ ಇಲ್ಲಗ್ ಪೋದು ಪೊದು ಕೇನ್ವೆರ್. ಕೆಳದಿದ ರಾಜೆರ್ ರಾಜಮನೆತನದ ರಾಜಕುಮಾರಿನ್ ಮಾತ್ರ ಮದಿಮೆ ಆವೊಡು ಪಂದ್ ಸೋಮಶೇಖರೆಗ್ ಪಿದಯ್ ದಕ್ಲ್ ಕೆಬಿಪಾತೆರ ಪಂಡೆರ್. ಆಂಡ ರಾಜೆರ್ ಅವೆನ್ ಕೇನಂದೆ ತನ್ನ ರಾಜದಾನಿ ಆಯಿನ ಬಿದನೂರ್ ಡ್ 1667ನೇ ಇಸವಿಡ್ ಚೆನ್ನಮ್ಮನ್ ಮದಿಮೆ ಆಯೆರ್.

ಕೆಳದಿದ ವ್ಯವಹಾರಲೆಡ್ ಚೆನ್ನಮ್ಮನ ಪಾತ್ರೊ

ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಕೆಳದಿದ ರಾಣಿ ಆಯ್ ಬೊಕ್ಕ ಯುದ್ಧ ಕಲೆನ್ ಕಲ್ತೆರ್. ಒಂತೆ ಸಮಯೊಡೇ ಆಯುದೊಲೆನ್ ಬಳಕೆ ಮಲ್ಪುನ ಎಂಚಾಂದ್ಲಾ ಕಲ್ತೆರ್ ಅಂಚನೆ ಅವೆಟ್ಟ್ ನಿಪುಣ ಆಯೆರ್. ಮೆರೆನ ಕಲಿಕೆಗ್ ಕಂಡನೆ ಸೋಮಶೇಖರೆರೆನ ಸಹಕಾರ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಅಂಚನೆ ಸಂಗೀತ ಬೊಕ್ಕ ಸಾಹಿತ್ಯೊನ್ಲಾ ಕಲ್ತೆರ್.

ಚೆನ್ನಮ್ಮನ ಪುದರ್ ಡ್ ಕೊರ್ಪಿನ ಮಾನಾದಿಗೆಲು

ಸಂಗೀತ, ಕಲೆ, ಸಂಸೋದನೆ, ಕಲಿಕೆಲೆಡ್ ಸಾದನೆ ಮಲ್ದಿನ ಜೋಕ್ಲೆಗ್ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಕೆಳದಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಶೌರ್ಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿನ್ ಕೊರ್ಪುಂಡು.