ಆಟಿಕಳಂಜ ನಲಿಕೆ
ಆಟಿಕಳಂಜ ನಲಿಕೆ ತುಳು ನಾಡ್ದ ಜನಪದ ನಲಿಕೆಲೆಡ್ ಒಂಜಿ ಆಚರಣಾತ್ಮಕ ಕಲಾ ಪ್ರಕಾರ ಆದುಂಡು. ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಡ್ ಎಚ್ಚಾದ್ ಉಂದು ನಲಿಕೆದಕ್ಲೆನ ಜನವರ್ಗೊಡ್ ತುವರೆ ತಿಕ್ಕುನ ನಲಿಕೆ. ಉಂದೆನೆ ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ ಬಾಗೊಡ್ ಮೇರ ವರ್ಗೊದಕ್ಲ್ ನಡಪಾದ್ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಆಟಿಡ್‌ ಬೆರ್ಮೆರೆ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾದ್‌. ತುಳುವೆರೆ ಮಾರಿ ಮಗ್ಗಿನನ್‌ ಕಳೆಯೆರೆ, ಉಡಲ್‌ ದುಲಾಯಿ ದೆಂಗ್‌ದ್‌, ಕುಲ್ಲಿನ ಪೋಡಿಗೆನ್ ಮಾಜಾದ್‌ ನೆಮ್ಮದಿ ಕೊರಿಯೆರೆ ಬರ್ಪನಾಯೆ ಆಟಿ ಕಳೆಂಜೆ. ಕಳೆಂಜ ಪರಡ ಕಳೆವುನಾಯೆಂದರ್ಥ, ಆಯೆ ಕಳೆಯುನಿ ಮಾಯೊಡು. ಮಾರಿ ಕೊಟ್ಲೆನ್‌ ಕಳೆಪುನಾಯೆ ಕಳೆಂಜೆ. ಪಾರ್ದನೊಡು,'ಓ ಕಳಂಜ, ಓ. ಕಳಂಜ, ಓ ಕಳಂಜ, ಓಡೊಂದು ಬಲ ಓ ಕಳಂಜ, ಪಾರೊಂದು ಬಲ ಓ ಕಳಂಜ, ಕುಳ್ಳೊಂತು. ಬಲ ಓ ಕಳಂಜ, ಬೂರೊಂತು ಬಲ್ಲ ಓ ಕಳಂಜ, ಅಂಚಿ ಇಂಚಿ ತೂವೊಂದು ಬಲ೦ದ್' ಬರ್ಪಂಡು. ಉಡಲ್‌ದ ಬೇನೆನ್‌ ಮಾಜಾವುನ, ಮಾಯಗಾರೆ ಆಟಿಕಳೆಂಜೆ. ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಕೊರ್ಪುನಾಯೆ. ಈ ನಲಿಕೆ ಕಾಲಬದ್ದವಾಯಿನ ನಲಿಕೆ. ಮೂಲು ನಲಿಕೆ, ನಲಿಪುನಕುಲು ಎಲ್ಯ ಜೋಕುಲು, ಅಪ್ಪೆ ಅಮ್ಮೆ ತೆಂಬರೆ ಬೊಟ್ಟ್‌ನಗ ಮೆತ್ತನೆದ ಪಜ್ಜೆ ದೀಪುನ ಆಟಿಕಳೆಂಜ ದುಂಬುಗು, ಬೂತ ಕಟ್ಟುನ ಚಾಕಿರಿದಾಯೆ ಆದ್‌ ತಯಾರಾಪೆ. ಸುಳ್ಯದಂಚಿ ಆಟಿಕಳೆಂಜನೊಟ್ಟುಗು ಕನ್ನಿ ಉಪ್ಪುವಲ್‌. ಆಟಿ ಕಳೆಂಜ ಮಾರಿ ದೇರುನ ಮಾಮಲ್ಲ ಮಾಯಿಕಾರೆ. ಮಾರಿ ಪಂಡ ಮೂಲು ಮಲ್ಲಂದ್‌ ಅರ್ತ.[೧] ಉದಾರ್ಮೆಗ್‌ ಮಾರಿಕಿದೆ, ಮಾರಿಬಲೆ, ಮಾರಿಜರ ಇಂಚ ಮಲ್ಲ ಮಲ್ಲ ಪಗರುನ ಸಿರ್ಕ್ ಬರೈರೆ ಚಳಿಜರ, ತೆಮ್ಮ, ಕೋಟ್ಲೆ, ಕಾಲರಾ ಈ ಸಿರ್ಕ್‌ಲು ಬರ್ರೆ ಗ್ರಾಮ ದೇವೆತೆನೇ ಕಾರಣ. ಅರೆನ್‌ ಮಾರಿಯಮ್ಮ/ಅಮ್ನೊರು/ಮಹಾಮ್ಮಾಯಿ ಆದ್‌ ತೂಯೆರ್‌. ಅಂಚಿನ ಮಾರಿ ಸಿರ್ಕ್‌ಲೆನ್‌ ಕಂಜಿ ಕೈಕಂಜಿರ್ದ್, ನರಮಾನ್ಯರ್ದ್ ಮಾಜಾಯೆರೆ ಬರ್ಪುನಾಯೆ ಮಂತ್ರ ಪುಲಮರ್ದ್ ಪಮಡಿತೆ ಶಿಂಡಿತೆ ಆಟಿ ಕಳೆಂಜ.[೨]
ಆಟಿ ಕಳೆಂಜನ ಪುಟ್ಟು ಕತೆ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ಈಸರ ದೇವೆರ್ 999 ಗಣೊಕ್ಲೆನ್ ತುಲುನಾಡ್ ಗ್ ಕಡಪುಡುವೆರ್. ವರ್ಸ ಇಡೀ ಬೂತೊಲು ಕೈಲಾಸೊಗು ಬರಂದೆ ಉಪ್ಪುನಗ ಅರೆನ ಬಲತ್ತ ಪಜ್ಜೆನ್ ನೆಲಕ್ಕ್ ದಡಕ್ಕ ಒತ್ತುನಗ ಪುಟ್ಟಿನಾಯೆ ಆಟಿ ಕಳೆಂಜೆ ಪಂಡ್ದ್ ಕತೆಕುಲು ಪನ್ಪುಂಡು. ಬಡಪತ್ತ್‌ ಸಿರ್ಕ್ ಸಂಕಡೊಲೆಡ್ ನರಕ ಬರೊಂದುಪ್ಪುನ ಜನ, ವರ್ಸ ಇಡೀ ನಮನ್‌ ನಂಬೊಂದಿತ್ತಿನೆನ್‌ ಬುಡ್ಯೆರ್ಂದ್ ಬೂತೊಲು ನರಮಾನ್ಯಗ್‌ ಉಪದ್ರ ಕೊರೊಂದಿಪ್ಪುನಗ ಜನಮಂದೆಗ್‌ ಬಾಧೆ ಕೊರಡೆಂದ್‌ ಬೂತೊಲೆಡ್‌ ನೆಟ್ಟೊನುನಾಯೆ ಆಟಿ ಕಳೆಂಜೆ. ಆ ಪಾತೆರ ಕೇನಂದೆ ಉಪ್ಪುನಗ ಆಟಿ ಕಳೆಂಜೆನ ಕೈಟುಪ್ಪುನ ಪಣೆ ಪತ್ರ ಕೊಡೆನ್‌ ಒಯ್ಪುನಗ ಅವೆರ್ದ್ ರಟ್ಟಿನ ಮಂಜಲ್‌, ಉಪ್ಪು, ಮಜ್ಜಿ ನೀರ್‌ ಬೂತೊಲೆನ ಕಣ್ಣ್‌ಗ್‌ ರಟ್ಟ್‌ದ್‌ ಉಂತೈರಾವಂದೆ ಬೂತೊಲು ಗಟ್ಟ ಮಿತರುವ. ಈ ಸೊತ್ತುಲು ಪೂರ ಆಟಿ ಕಡೆಂಜೆ(ಆಟಿ ಕಳೆಂಜೆ) ತುಳುನಾಡ್‍ಡ್ ನಟ್ಟ್ ದ್ ಪಡೆಯಿನಾಯೆ.[೩]
ನಲಿಕೆ ನಲಿಪುನ ತಿಂಗೊಲು[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ಈ ನಲಿಕೆನ್ ಆಟಿ ತಿಂಗೊಲ್ಡ್ ನಲಿಪುನೈರ್ದಾತ್ರ ಆಟಿ ಕಳಂಜ ಪಂದ್ಲಾ ಪುದರ್ ಉಂಡು. ಕಳೆಂಜ ಪಂಡ ಎಲ್ಯ ಆಣ್, ದುಸ್ಟ ಶಕ್ತಿಲೆನ್ ದೂರ ಮಲ್ಪಿನಾತ್ ಶಕ್ತಿ ಇಪ್ಪುನ ನಲಿಕೆ ಪಂದ್ಲಾ ಪನ್ಪೆರ್. ಕಳೆಂಜ ಊರೂರು ಬತ್‍ದ್ ನಲ್ತ್ಂಡ ರೋಗ-ರುಜಿನೊಲು ದೂರ ಆಪುಂಡು ಪನ್ಪಿನ ನಂಬುಗೆಡ್ ಲೆತ್‍ದ್ ದಾನ ಕೊರ್ಪಿನ ಕ್ರಮೊ ಉಂಡು. ನಲಿಕೆ ಜನವರ್ಗದಕುಲು ನಡಪಾದ್ ಕೊರ್ಪಿನ ಈ ಕಳೆಂಜ ಏಸ ಕಣಿಂಜ ಆದ್ದುಪ್ಪೊಲಿ ಪನ್ಪಿನ ಸಂಸಯಲಾ ಉಂಡು. ದಾಯೆ ಪಂಡ್ಂಡ ಕಣಿಂಜೊದ ಅರ್ತ ಮಾಟ ಮಂತ್ರೊಲೆನ್ ದೂರ ಮಲ್ಪುನಾಯೆ ಪಂಡ್ದ್. ಆಟಿ ತಿಂಗೊಲ್ ಡ್ ಪಾಣಾರ ವರ್ಗೊದಕ್ಲ್ ಬನ್ನ ಪೂಜಿದ್ ಏಸ ಪಾರ್ದ್ ಇಲ್ಲ ಇಲ್ಲಗ್ ಪೋದು ನಲಿಪುವೆರ್. ಎಲ್ಯ ಆನಗ್ ಮೋನೆಗ್ ಬನ್ನ ಪೂಜಿದ್, ಸೊಂಟೊಗು ಸಿರಿ ಕಟೊಂದು, ಕಾರ್ಗ್ ಗಗ್ಗರ ಕಟೊಂದು ಬರ್ಪೆರ್.[೪][೫]
ಉಲ್ಲೇಕೊಲು[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
- ↑ "ಕರಾವಳಿಯ ಜಡಿಮಳೆಗೆ ಮನೆ ಮನೆಗೆ ಕುಣಿಯುತ್ತಾ ಬರುವ ಆಟಿ ಕಳೆಂಜ". Asianet News Network Pvt Ltd (in ಕನ್ನಡ). Retrieved 1 February 2024.
- ↑ https://www.sobagu.in/%E0%B2%86%E0%B2%9F%E0%B2%BF%E0%B2%95%E0%B2%B3%E0%B2%82%E0%B2%9C-%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%A3%E0%B2%BF%E0%B2%A4/. Retrieved 1 February 2024.
{{cite web}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ https://www.udayavani.com/homepage-karnataka-edition/karavali/karavali-puttur-belthangady/aati-kalanja. Retrieved 1 February 2024.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ "Archive copy". Archived from the original on 1 February 2024. Retrieved 1 February 2024.
{{cite news}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ "ಮಾರಿ ತಡೆವ ಬೇಲಿ: ಮನೆಮನೆಯ ಮಾರಿ ಕಳೆವ 'ಆಟಿ ತಿಂಗಳ ಆಟಿ ಕಳಂಜ'". Vijay Karnataka (in ಕನ್ನಡ). Retrieved 1 February 2024.