ಕಾಡ್ಯನಾಟೊ
ನಾಗಾರಾಧನೆದ ಮೂಲ ರೂಪ ಕಾಡ್ಯನಾಟ. ಕಾಡ್ಯನಾಟ ಆಚರಣೆ ಮಲ್ತೊಂದು ಉಪ್ಪುನ ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆದ ಬಡೆಕಾಯಿ ಭಾಗೊದ ಮೇರಜನಾಂಗದಕುಲು. ಅಕ್ಲೆನ ಆಚರಣೆಡ್ "ಕಾಡ್ಯ" ಪಂಡ "ಕಾಳಿಂಗ ಸರ್ಪೆ". ಅವೆನ್ ಸಂಕಪಾಲೆಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಏಳ್ ಜಿಡೆತ ಸಂಕಪಾಲೆ, ಐನ್ ಜಿಡೆತ ಕಾಲಿಂಗೆ, ಮೂಜಿ ಜಿಡೆತ ಕಾಲಿಂಗೆ- ಇಂಚ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ವಿಧ ಉಂಡು.
ಪದೊ ಅರ್ತೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಕಾಡ್ಯ ಪಂಡ ಕಾಲಿನ್ಗೆಂದ್ ಲೆತ್ತ್‌ನ್ಡಲ ಕಾಡ್ದಕ್ಲುನ್ದು, ಕಾಡ್ ದಕ್ಲು ಆಚರಣೆ ಮಲ್ಪುನ ಆರಾಧನೆಂದ್ ಅರ್ಥ ಮಲ್ತೊನೋಲಿ. ಕಾಡ್ಯ, ಕಡ್ಯ, ಕಡ್ಯರ ಪಂಡ ಮಣ್ಣ್ ದ ಪಾತ್ರೆಂದ್ ನೆನಪೊಲಿ. ಅಂಚನೆ ಕಾಡ್ಯ ನಾಟ ಪಂಡ ಮಣ್ಣ್ ದ ತೂರಿನೆ ಅವ್ಲು ಆರಾಧನೆಗ್ ದೀಪೆರ್. "ನಾಟ " ಪಂಡ ನಾಟ್ಯನ್ದ್ ಎನ್ನೊಲಿ.
ಆರಾಧನೆ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಕಾಡ್ಯ ನಾಟ್ಯ ಅವು ಪ್ರಾಕೃತಿಕ, ಆರಾಧನೆದ ಮಣ್ಣ್ದ ಜೀವ ಸತ್ವಂದೆ ತೂವೊಲಿ. ದಾಯೆ ಪಂಡ ಕಾಡ್ಯ ನಾಟೊಡು ಬರೆಪಿನ ಮಂಡಲೊಗು ಐನ್ ಬಗೆತ ಮಣ್ಣ ಉಪಯೋಗ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಅಂಚನೆ ಆ ಮಂಡಲೊಗು ಮಣ್ಣ್‌ಡ್‌ದ ತೂರಿದ ನಾಗನ ರೂಪ ಮಲ್ತ್ ದ್ ನಾಟ್ಯ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಆಂಡ ಅವೆಟ್ ನಮ್ಮ ಮಣ್ಣ್ದ ಜೀವ ಸತ್ವ ಉಂಡುಂದೆ ಪನೊಲಿ.ಅಲ್ತ ಮೇರೆರ್ ಕರಿನಾಗನ್ ಕಾಡ್ಯ ನ್ದ್, ನಾಟ್ಯ ನಡ ಪುನ ಜಾಗೆನ್ ಕಾಡ್ಯನ ಮನೆಂದ್ ಲೆಪ್ವೆರ್.ಕಾಡ್ಯನ ಇಲ್ಲಲ್ ಪುಂಚ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಸ್ವಾಮಿ, ಬ್ರಹ್ಮ, ಯಕ್ಷಿ, ಉಮ್ಮಲ್ತಿ, ಬೊಬ್ಬರ್ಯ, ಗಾಮ, ಜಟ್ಟಿಗ, ಪಂಜುರ್ಲಿ, ಕಲ್ಕುಡ, ಹಾಯ್ಗುಲಿ ದೈವದ ಕಲ್ಲುಲುಪ್ಪುವ. ಕಾಡ್ಯನ್ ಅಮ್ಮ ಕಾಳಿಕಾಂಬನ್ದ್ ಲ ಲೆಪ್ವೆರ್. ನಾಲ್ ದಿನ ಮುಟ್ಟ ನಡ ಪುನ ಆಚರನೆಡ್ ಬೈದ್ಯೆರ್ ಡೋಲು ಬೊಟ್ಟೊಂದು ಕಾಡ್ಯನ ಪುಟ್ಟು,ಕಳಸೆ ಪದ,ಪೊಂಜೋಕ್ಲೆ ಪುಟ್ನ ಪದ ಕಲ ಮಗ್ ರ್ಥೆ ಪದ,ಮಂಡಲ ಬರೆಪುನ ಪದ ಪನ್ಪೆರ್. ಮೂಲತ ನಾಗಮಂಡಲೊಡು ಮೀನ,ಕಕ್ಕೆ,ಸರ್ಪ,ಗುರ್ಬಿ,ಬಸವೇ,ತಡ್ಪೆ,ಉಜ್ಜೆರ್ದ ಚಿತ್ರ ಬರೆಪೆರ್.
ಕಾಡ್ಯನಾಟಡ್ ಮಾಲ್ಪುನ ನಲಿಕೆತ ಬಗೆಕುಲು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಕಾಡ್ಯ ನಾಟದ ಪರವಾಯಿ ಬಿರನೆರೆ ಕೋಲ,ಕೊರಗೆರೆ ಕೋಲ,ತಗುಲೆ ಕೋಲ,ಕುದುರೆ ಕೋಲ,ಪಿಲಿ -ಪಂಜಿ ಕೋಲ,ದಾಸರೇ ಕೋಲ,ಕೆಮ್ಮಣ ಕೋಲ,ಜ್ವರ ಕೋಲ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಕಡೇಕ್ ಮಾತಾ ಒಟ್ಟಾದ್ ಉನ್ಪೆರ್. ಕಾಸರಗೋಡುದ ಬಾಕುಡೆರ್,ಕುಂದಾಪುರದ ಪಾನಾರ ಜನಾನ್ಗದಕ್ಲ್ ಆದಿಡ್ದೇ ನಾಗಾರಾಧನೆ ಮಲ್ತೊಂದು ಬೈದೆರ್.ಮೊಕ್ಲು ದಲಿತೆರ್.ಪಾನಾರೆರ್ಣ ಪಾನಾರಾಟ ಬಾರೀ ಪುದರ್ದವು. ಭಾಕುಡೆರ್ ಸರ್ಪ ಭೂತ ಕೋಲ ಕಟ್ವೆರ್. ನಲಿಕೆದಕ್ಲು, ಕೋಪಾಲೆರ್ ಭೂತ ಕೋಲ ಕಟ್ವೆರ್
ನಾಗರಾಧನೆದ ದ್ವಂದ್ವ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ವೈದಿಕ ನಾಗಮಂಡಲೋಡು ಜನಪದ ನೃತ್ಯೊಗು ದೈವತ್ವದ ಲೇಪ ಕೊರ್ದು ಜನೊಕ್ಲೆಡ ಭಕ್ತಿ ಮೂಡುಲೆಕ ಮಲ್ದೆರ್. ನಾಗಮಂಡಲೊಡು ಚತುಷ್ಪವಿತ್ರ,ಅಷ್ಟ ಪವಿತ್ರ,ನಾಗಮಂಡಲ, ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿ,ಬ್ರಹ್ಮ ಮಂಡಲ,ಆಶ್ಲೇಷ ಬಲಿ ಇಂಚ ಪೂರ ತೂವೆರೆ ತಿಕ್ಕುಂಡು.ಇತ್ತೆ ಕಾಳಸರ್ಪ ದೋಷಂದ್ ಪೊಸತೊಂಜಿ ಸೃಷ್ಟಿಯಾತುಂಡು. ನಾಗನ್ ಪಂಡ ಉಚ್ಚುನು ವೈದಿಕ ನೆಲೆಡ್ ದೇವೆರಾದ್ ಆರಾಧನೆ ಮಲ್ಪಾಯೆರ್ಡಲ ತುಲುವೆರ್ ನಾಗನ್ ಭೂತ ಆದ್ ಆರಾಧನೆ ಮಲ್ತ್ ನತ್ತಂದೆ ಅವೆಕ್ ಕೋಲ ಕೊರ್ನಕ್ಲು. ಸರ್ಪಕೋಲ,ಕಾಡ್ಯ ನಾಟೊಡು ಅವೈದಿಕ ನಾಗಾರಾಧನೆ ಇನಿಲಾ ತುಳುನಾಡ್‌ಡ್ ಒರಿದ್ ಬೈದ್ನ್‌ಡ್. ನಾಗದರ್ಶನ ಪನ್ನಗ ನಿಜವಾದ್ ನೂಲು ಪಾಡಿ ನಾಗ ಪಾತ್ರಿಗ್ ಖಂಡಿತ ದರ್ಶನ ಬರ್ಪುಜಿ, ಪರಪುನ ಉಚ್ಚುಗ್ಲಾ ವಸಾಯ ಇಜ್ಜಿಂದ್ ತೆರಿಪುಂಡು. ದೈವೊಗು, ಭೂತೊಗು ದರ್ಶನ, ವಸಾಯ ಬರ್ಪುಂಡು. ಆಂಡ ದೇವೆರಾದ್ ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪುನ ನಾಗಗ್ ದರ್ಶನ ಬರ್ಪುಜಿ. ಒವ್ವೆ ಭಯ ಮಲ್ಪುನ, ಸಾವು ಕನಪುನ ಪ್ರಾಣಿ, ಉಚ್ಚುನು ತುಲುವೆರವ ಅಯಿಟ ಗೆಲ್ಪೆರಾವಂದೆ ರಾಜಿ ಮಲ್ ತೊಂದು ದೈವ ಆದ್ ತೂಪೆರ್. ದೈವದೊಟ್ಟುಗೆ ನಾಗನ್ ಸೇರ್ಸಾದ್ ಆರಾಧನೆ ಮಲ್ತತುಲ್ಲೆರ್. ಅಂಚನೆ ಉಚ್ಚು ತುಚ್ಚಿನ್ದ ಸೈಪ ಪನ್ಪಿ ಪೋಡಿಗೆಡ್ ಉಚ್ಚುನು ದೈವ ಆದಿತ್ತ್‌ನೆನ್ ವೈದಿಕ ಪ್ರಭಾವೊರ್ದಾದ್ ನಾಗದೇವೇರಾದ್ ತೂಪೆರ್.
ಪದೊ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಆ.. ಯೇ.. ಲೆಲೆಲೆಲೆ... ಲೇ...
ಕಾಡ್ಯನ ಕಡ್ಡಯ್ ಪುಗ್ಗೇಲ್ ಗೇರ್ದ್..
ಕರಿಯನ ಕಂರ್ಡೆ ಬೆರೆಟೇ ರಂಡ್ಡ್..
ಕೊರಲುದ ಕೊಂರ್ಗೆ ರಂಗುದ ರಾಗೊಡು..
ದುಂಬುದಾಂಟೆ ಪಿಡದ್ ಗಿಡೆ..
ದುಂಬುದಾಂಟೆ ಪಿಡದ್ ಗಿಡೆ..