ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿ

ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿ ಉಂದು ತುಳುವೆರ್ ನಾಗನ್ ಆರಾಧನೆ ಮಾನ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಬಗೆ. ಉಂದೆನ್ ತುಲುವೆರ್ ನಾಗಾರದನೆ ಬುಕ್ಕ ಪ್ರಕೃತಿ ಆರಾದನೆ ಪಂದ್ಲಾ ಪನ್ಪೆರ್. ಉಂದು ಬಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ, ಉಡುಪಿ, ಕುಡ್ಲ ಜಿಲ್ಲೆಲೆಡ್ ತುವರೆ ತಿಕ್ಕುಂಡು. ಉಂದು ವರ್ಸೊಗ್ ಒರ ನಡಪುಂಡು.

ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿದ ಅರ್ತೊ

'ಡಕ್ಕೆ' ಪಂಡ ಒಂಜಿ ಚರ್ಮವಾದ್ಯ, ‘ಬಲಿ’ ಪಂಡ ರಕ್ತಾರ್ಪನೆದ ಮೂಲಕ ಸಂತೃಪ್ತಿ ಮಲ್ಪಾವುನ ಪಂಡ್‍ದ್ ಅರ್ತ. ಹಾಯ್ಗುಳಿ, ಚಿಕ್ಕು, ಹಳೆಯಮ್ಮ, ಬೊಬ್ಬರ್ಯ, ಮಾಂಕಾಳಿ, ಉಮ್ಮಳ್ತಿ ಇಂಚಿನದ ದೈವೊಲೆನ ಸನ್ನಿದಿಡ್ ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿ ನಡಪುಂಡು. ಬ್ರಾಣೆರ್ ‘ಡಕ್ಕೆಬಲಿ’ತ್ತ ಸಂದರ್ಬೊಡ್ ಚರ್ಮವಾದ್ಯ ಡಕ್ಕೆದ ಬದಲಾದ್ ಮರತ್ತ ಬುಕ್ಕ ಕಂಚಿದ ವಾದ್ಯೊನ್ ಗಲಸೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಮೂಲತಃ ‘ಡಕ್ಕೆ’ ತುಳು ಸಂಸ್ಕೃತಿದ ‘ದುಡಿ’.

ಇತಿಹಾಸೊ

ತುಲುನಾಡ್‌ದ ಬಡಕಾಯಿ ಭಾಗೊಡು ಎಚ್ಚಾದ್ ಉಡುಪಿ ಕುಂದಾಪುರೊದ ಕಡೆಟ್ಟ್ ನಡಪುನ ನಾಗ ಸೇವೆನ್ ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿ(ಜಕ್ಕೆ ಬಲಿ)ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿನ್ ಮೂಲತಃ ಪಾಣಾರ ಜಾತಿದಕುಲು ಅವೈದಿಕ ಪದ್ಧತಿಡ್ ನಡಪಾವೆರ್. ನೆತ್ತ ಪತ್ತ್ ಪಾಲ್ ಗೌಜಿಡ್ ವೈದ್ಯ ಪನ್ಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಲೊತ್ತಕುಲು ನಾಗಮಂಡಲ ನಡಪಾದ್ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಕ್ರಿ.ಶ.1458 ದ ಬಾರ್ಕೂರು ಕಲ್ಲ ಬರವುಡು ಡಕ್ಕೆಬಲಿತ್ತ ಬಗೆ ಉಂಡು. ಅಕುಲು ಕೆಲವೊಂಜಿ ಬದಲಾವಣೆ ಮಲ್ತೊಂದು ಬಾರಿ ಗೌಜಿ ಗದ್ದಲೊಡು ಲಕ್ಷಾಂತರ ರೂಪಾಯಿ ಖರ್ಚಿ ಮಲ್ಪಾದ್ ಮಲ್ಪವೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್. ಉಂದೆಕ್ ನಾಗಮಂಡಲ ಪನ್ಪಿನ ಪುದರ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ಪಾಣರನಕುಲು ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿಟ್ಟ್ ಚರ್ಮೊದ ಡಕ್ಕೆ ಪತೊಂಡೆರ್ಂಡ ವೈದಗ್ಯೆರನಕುಲು ಕಂಚಿದ ಡಕ್ಕೆ ಗಳಸುಬೆರ್. ನಲಿಕೆ, ಮಂಡಲೊಡು ಬದಲಾವಣೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಈ ಆಚರಣೆನ್ ದಿಂಜ ಮಲ್ಲೆ ಮಲ್ತೆರ್. ದಾಸೆರ್ನ ಪದೊಕುಲೆನ್ ನಲಿಕೆಗ್ ಪಾಡ್ಯೆರ್. ಯಕ್ಷಗಾನೊದ ನಾಟ್ಯೊನು ನಲಿಕೆಗ್ ಪಾಡ್ಯೆರ್. ಕೆಲವೆರ್ ಇತ್ತೆ ಬರತನಾಟ್ಯೊದ ಪಜ್ಜೆನ್ಲಾ ಈ ನಲಿಕೆಗ್ ಸೇರ್ಸಾವೆರೆ ಸುರುಮಲ್ತೊಂದುಲ್ಲೆರ್.

ಕ್ರಮೊ

ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿ ಅಪಿ ಜಾಗೆ ಸುದ್ಧ ಮಲ್ತಿಬೊಕ್ಕ ಪಾಣೆರ್ ಮಂಡಲ ಬರೆಪೆರ್. ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿತ್ತ ಮಂಡಲೊನು ಆಯತಾಕಾರೊಡು ಬರೆಪೆರ್. ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿತ್ತ ಮಂಡಲ ನಾಗಮಂಡಲೊದ ಮಂಡಲೊಡ್ದು ಏತೋ ಎಲ್ಲಿಡಿಪ್ಪುಂಡು. ಆಯತೊದ ಉಲಾಯಿಡೊಂಜಿ ನಾಗನ ಚಿತ್ರ ಬರೆಪೆರ್. ಕುಡ ಒಂಜಿ ಕಡೆಟ್ಟ್ ಸ್ವಸ್ತಿಕ ಬರೆಪೆರ್.ಅರಿ ತಾರಾಯಿ ಸುತ್ಯೆ ದೀಪೆರ್. ಸಾನಾದಿಗೆಡ್ ದೀಪ ಪೊತ್ತಾದ್, ಊದುಬತ್ತಿ ಪೊತ್ತಾದ್ ದೀಪೆರ್.

ಮಂಡಲೊ

ಮಂಡಲ ಬರೆಯರೆ ಬೊಲ್ದು, ಕೆಂಪು, ಮಂಜೊಲು ಬಣ್ಣೊದ ಪೊಡಿ ಉಪಯೋಗ ಮಲ್ಪುಬೆರ್. ಮಂಡಲೊದ ಸುತ್ತ ಪಿಂಗಾರ ಬೊಕ್ಕ ಮಲ್ಲಿಗೆ ಪೂ ದೀಪೆರ್. ಮಂಡಲೊದ ಮಿತ್ತ್ ದೊಂಪೊ ಇಪ್ಪುಂಡು. ದೊಂಪೊದಡಿಕ್ಕ್ ಬೊಲ್ದು ಕುಂಟು(ದಲ್ಯೆ) ಪೊದಿಪುಬೆರ್. ಈ ದಲ್ಯೆಗ್ ಒರುಂಬೊ ಕಡೆಟ್ಟ್ ತಾರೆದ ಸಿರಿಯೊಲಿ ಸಿಗಿತ್ತ್‌ದ್ ತೂಂಕಬೆರ್. ಐತ್ತ ಕೊಡಿಕ್ ಪೂ ಕಟ್ಟದಿಪ್ಪುಬೆರ್. ನಡೀರ್ ರಾತ್ರಿಡ್ ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿ ಸುರುವಾಪುಂಡು. ಬೊಕ್ಕ ನಲಿಕೆ ಆಪುಂಡು. ನಾಗಮಂಡಲೊಡು ಪೊಡಿ ಪಾಡ್ದ್ ಮಂಡಲ ಬರೆಪುನನೆ ಮಾಮಲ್ಲ ಬೇಲೆ. ಈ ಬೇಲೆನ್ ವೈದ್ಯ ಕುಲೊತ್ತಕುಲು ಬಾರೀ ಕಲಾತ್ಮಕವಾದ್ ಮಲ್ತ್ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಸುರೂಕ್ಕು ಬಾರೆದ ಬಂಬೆದ ಅಳತೆ ಪಟ್ಟಿ ಮಲ್ತೊನುವೆರ್. ಮಂಡ ಲ ಚೌಕಟ್ಟ್ ದ ರೇಕೆ ಪಾಡೊನುಬೆರ್. ನೆಕ್ಕ್ ಮಂಜೊಲ್ದದ ಪೊಡಿ ಗಳಸ್ಬೆರ್. ಏಲ್ ಜಿಡೆತ್ತ ಸರ್ಪೊದ ಪೊರ್ಲುದ ಮಲ್ಲ ಚಿತ್ರೊನು ಉರೂಂಟು ಆಕಾರೊಡೆ ಬುಡ್ಪಾಯೆರೆ ಸುರುಕು ರೇಕೆ ಪಾಡೊನ್ವೆರ್. ನೇನ್ ಜೂವ ರೇಕೆ ಪನ್ಪೆರ್. ಉಂದು ಆದಾರ ರೇಕೆ.ಮಂಡಲೊಡು ಕಾಲ್ ಮಂಡಲ, ಅರ್ದ ಮಂಡಲ ಇಂಚ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಉಂಡು. ಉಚ್ಚುಲು ಒಂಜೈಕ್ಕೊಂಜಿ ಪವಿತ್ರ ಗಂಟ್ ಪಾಡೊಂಡಿಲೆಕ್ಕ ಪೊಡಿಟ್ಟ್ ಚಿತ್ರ ಬುಡ್ಪಾವೆರ್. ಜೀವೊ ರೇಕೆದ ರಡ್ಡ್ ಪುಡೆಟ್ ಲಾ ಮಂಜೊಲು ಬಣ್ಣೊಡು ಮರಿತ್ತ ನಕ್ಷೆ ಬುಡ್ಪಾವೆರ್. ಜಿಡೆತ್ತ ಮಿತ್ತ್ ಮಲ್ಲ ಪ್ರಬಾವಲಿ ಬುಡ್ಪಾದ್ ನಡುಟ್ಟು ಯಕ್ಷನ ತರೆನ್ ಬುಡ್ಪಾವೆರ್.ಉಂದು ಬೆರ್ಮೆರೆನ ತರೆತ್ತ ಚಿತ್ರ. ನೆಕ್ಕ್ ಕೈ ಕಾರ್ ಬುಡ್ಪಾವೆರೆ ಇಜ್ಜಿ.
ನಾಗಮಂಡಲೊಡು ನಲಿಪುನ ನಾಗಪಾತ್ರಿ ಬೊಕ್ಕ ಅರ್ದನಾರೀಸ್ವರನ ವೇಸೊಲು ಜಕ್ಕೆ ಬಲಿತ್ತ ಪಾತ್ರಿಲೆನ ವೇಸೊದಲೆಕೋನೆ ಉಪ್ಪುಂಡು. ನಾಗಪಾತ್ರಿಲಾ, ಅರ್ದನಾರೀಸ್ವರಲಾ ಒರ್ಯಗೊರಿ ಇನೆ ಮೋಕೆ ತೋಜಾದ್ ಒಟ್ಟು ಸೇರಿಲೆಕ, ಒರ್ಯಗೊರಿ ಕೋಪಿತೊನುಲೆಕ. ಇಂಚ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಹಾವ ಬಾವ ತೋಜಾವೆರ್. ಮಂಡಲೊದ ಸುತ್ತ ರಾಸಿ ರಾಸಿ ಪಿಂಗಾರ ದೊರ್ತುದಿಪ್ಪುಬೆರ್. ಈ ಪಿಂಗಾರೊನು ರಡ್ಡ್ ಕೈಟ್ಟ್ ಲಾ ಪತೊಂದು,ಪೊಜೆಂಕೊಂದು ಮೆಯ್ ಮೋನೆಗ್ ಉರ್ದೊಂದು ನಾಗೆ ಮೈಟ್ಟ್ ಬತ್ತಿಲೆಕ್ಕ ಮೆಯ್ ಪೀಂಟಾವೊಂದು ನಾಗಪಾತ್ರಿ ನಲ್ಪುಬೆ. ವೈದಿಕ ಕ್ರಮೊತ್ತ ಪ್ರಕಾರ ಸುರುವಾಪಿನ ನಾಗಮಂಡಲ ಮದ್ಯರಾತ್ರೆಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ನಲಿಕೆ ಸುರುವಾಪುಂಡು.ಬೊಲ್ಪಾನಗ ನರ್ತನ ಮುಗಿಯುಂಡು. ನಾಗಮಂಡಲ ನಡಪಾವೆರೆ ಲಕ್ಷಾಂತರ ರೂಪಾಯಿ ಕರ್ಚಿ ಮಲ್ಪುಬೆರ್. ಯಕ್ಷಗಾನೊದ ಮಂಟಪದಲೆಕ್ಕೊ ಮಂಡಲೊದ ವೇದಿಕೆನ್ ಸಿಂಗಾರ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಈ ನಾಗ ಮಂಡಲೊನು ಬೋಗಂದ್ಲಾ ಪನ್ಪೆರ್. ನಾಗಮಂಡಲೊಗು ಸರಿಯಾಯಿನ ನನೊಂಜಿ ಆರಾದನ ಕಲೆ ಬ್ರಹ್ಮಮಂಡಲ. ಉಂದುಲಾ ನಾಗಮಂಡಲದಲೆಕ್ಕೊನೆ. ಆಂಡ ನೆಟ್ಟ್ ಮಂಡಲೊದ ನಡುಟ್ಟು ಬ್ರಹ್ಮನ್ಲಾ ಈಸ್ವರನ್ಲಾ ಚಿತ್ರೊ ಬುಡ್ಪಾವೆರ್.ನಾಗಮಂಡಲೊದ ಜೊತೆಟ್ಟ್ ಸ್ವಾಮಿ ಕೋಲ, ಲೆಕ್ಕೆಸಿರಿ, ನಂದಿಗೋಣೆ, ಕ್ಷೇತ್ರಪಾಲೆ ಇಂಚ ದೈವೊಲೆನ, ಬೆರ್ಮೆರೆನ ಕೋಲಲಾ ನಡಪುಂಡು.

ನರ್ತನೊ

ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿ ನರ್ತನೊಡು ಮೂಜಿ ಜನ ಪಾತ್ರದಾರಿಲು ಉಪ್ಪುವೆರ್. ಒರಿ ಅರ್ದನಾರೀಸ್ವರೆ. ಆಯೆ ಕಪ್ಪು ಇಜಾರ್ ಪಾಡ್ದ್ ಐತ್ತ ಮಿತ್ತ್ ಪಟ್ಟೆ ಸೀರೆದ ಕಚ್ಚೆ ಪಾಡ್ದಿಪ್ಪುಬೆ. ನೀಲಿ ಅತ್ತ್ಂಡ ಪಚ್ಚೆ ಬಣ್ಣೊದ ಒಂಜಿ ತುಂಡು ಪಾಡ್ದಿಪ್ಪುಬೆ. ತಿಗಲೆದ ಮಿತ್ತ್ ಇಂಗ್ಲೀಷ್‌ದ "v"ಆಕಾರೊಡು ತೋಜಿಲೆಕ್ಕ ಸಾಲ್ ಪಾಡೊಂದು ಸೊಂಟೊಗೊಂಜಿ ದಟ್ಟಿ ಕಟ್ಟ್‌ದಿಪ್ಪುಬೆರ್. ದಟ್ಟಿದ ಮಿತ್ತ್ ಬೊಳ್ಳಿದ ಒಡ್ಯಾಣ ಇಪ್ಪುಂಡು. ತರೆಕ್ಕ್ ಜರಿತ್ತ ಪೇಟ, ಕಾರ್‌ಗ್ ಗೆಜ್ಜೆ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಕೈಕ್ ಬಳೆ, ಕೆಕ್ಕಿಲ್‌ಗ್ ಸರೊ, ಪೂತ್ತ ಮಾಲೆ, ಕೆಬಿಕ್ಕ್ ಕುಂಡಲ ಪಾಡೊಂದಿಪ್ಪುಬೆ. ಮೋನೆಗ್ ಬೊಲ್ದು ಬಣ್ಣೊ ಪೂಜೊಂದಿಪ್ಪುಬೆ. ಮುಂಡೊಗು ಕೆಂಪು ಬೊಲ್ದು ನಾಮೊ, ನಡುಕೊಂಜಿ ಕಪ್ಪು ಬೊಟ್ಟು ದೀವೊಂದಿಪ್ಪುಬೆ. ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರನ ಕೈಟ್ಟ್ ಡಕ್ಕೆ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಈ ಕಂಚಿದ ಡಕ್ಕೆಗ್ ಚರ್ಮೊ ಪೊದಿದಿಪ್ಪುಂಡು. ಕುಡ ರಡ್ಡ್ ಜನೊ ಬೊಲ್ದು ಪಂಚೆ ಕಚ್ಚೆ ಪಾಡ್ದಿಪ್ಪುಬೆರ್. ಒರಿಯನ ಕೈಟ್ಟ್ ತಾಲ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಮೂಜಿನೆದಾಯೆ ನಾಗಪಾತ್ರಿ.

ನಾಗಪಾತ್ರಿನ ಕೈಟ್ಟ್ ಮರತ್ತ ಡಕ್ಕೆ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಹಿಮ್ಮೇಳದಕುಲು ಗಣಪತಿ ಸುಗಿಪು ಮಲ್‌ಪುನಗ ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರಗ್ ಕುಂಬರಿಯೆರೆ ಸುರುವಾಪುಂಡು. ಪಾತ್ರಿಗ್‌ಲಾ ದರ್ಸನ ಬರ್ಪುಂಡು. ರಡ್ಡ್ ಜನೊಲಾ ನರ್ತನ ಸುರುಮಲ್ಪುಬೆರ್.ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರೆ ಹೊಗಳೀಕೆ ಪನ್ಪೆ,ಒರಿನ ರಡ್ಡ್ ಜನ ಐನ್ ಅಂಚನೆ ಪಿರ ಪನ್ಪೆರ್. ನಲಿಪುನಕುಲು ಕೈಟ್ಟ್ ಪಿಂಗಾರ ಪತೊಂದಿಪ್ಪುಬೆರ್. ನಾಗನ ಹೊಗಳಿಕೆ, ಸ್ವಾಮಿನ ಹೊಗಳಿಕೆ ಅಪುಂಡು. ಪಿಂಗಾರ ಪೊಡಿ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಅವೆನ್ ನಲಿಪುನಕುಲು ಮೋನೆಗ್ ಒಚ್ಚೊನುವೆರ್. ಬೊಲ್ಪಾಯೆರಾನಗ ನರ್ತನ ಮುಗ್ಯುಂಡು. ಅಯಿಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಪ್ರಸಾದ ಪಟ್ಟುಬೆರ್.