ಚೆನ್ನೆಮಣೆ

ಚೆನ್ನೆಮಣೆ ತುಳುನಾಡ್‌ಡ್ ಗೊಬ್ಬುನಂಚಿನ ಒಂಜಿ ಗೊಬ್ಬು. ಉಂದು ರಡ್ಡ್ ಜನ ಗೊಬ್ಬುನ ಗೊಬ್ಬು. ಒಂಜಿ ಪುಡೆಟ್ ಏಳ್ ಗುಂಡಿಟ್ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಒಟ್ಟು ಚೆನ್ನೆಮಣೆಟ್ ಪದಿನಾಲ್ ಗುಂಡಿಲು ಉಪ್ಪುಂಡು. ಒಂಜಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಯಿನ ಕ್ರಮೊಟ್ಟು ಚೆನ್ನೆದ ಕಾಯಿನ್ ಆ ಗುಂಡಿಲೆಡ್ ಪಾಡುವೆರ್. ದುಂಬು ಚೆನ್ನೆ ಗೊಬ್ಬೆರೆ ಪೊಂಗರೆದ ಮರತ್ತ ಕಾಯಿನ್ ಗಳಸೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಇತ್ತೆ ಪೊಂಗರೆದ ಮರ ಕಮ್ಮಿ ಆವೊಂದು ಇತ್ತಿನೆಟ್ಟ್ ಗುರುಗುಂಜಿ, ಮಂಜೊಟ್ಟಿ, ಪುಲ್ಕಟ್ಟೆ ಇಂಚಿತ್ತಿನ ಕಾಯಿಲೆನ್ ಗಲಸ್‍ದ್ ಗೊಬ್ಬುವೆರ್. ಜೋಡುಪೆರ್ಗೆ, ಅರಸು ಪೆರದಾನಿ ಗೊಬ್ಬುಲು ಪಂಥೊಡು ಗೊಬ್ಬುನಕ್ ಲೆನ್ ಕಣಕ್ ಜಪ್ಪಾವ. ಉಂದು ಚದುರಂಗ ಗೊಬ್ಬುನು ನೆನಪುಗು ಬರ್ಪಿಲೆಕ್ಕ ಮಲ್ಪುಂಡು.^[೧]

ಗೊಬ್ಬುದ ಬಗ್ಗೆ

ಜನಪದೊ ಗೊಬ್ಬುಲೆಗ್ ಒಂಜಿ ವಿಸೇಸವಾಯಿನ ಸ್ಥಾನ ಉಂಡು. ಅವೆಟ್ಲಾ ತುಳುನಾಡ್‍ಡ್ ಇಂಚಿನ ಸುಮಾರ್ ಗೊಬ್ಬುಲುಲ್ಲ. ನೆಟ್ಟ್ ಚೆನ್ನೆಮಣೆಲಾ ಒಂಜಿ. ಚೆನ್ನೆಮಣೆ ತುಳುನಾಡ್‍ದ ಒಂಜಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿನ ಗೊಬ್ಬು. ಉಂದು ತುಳುನಾಡ್‌ಡ್ ಮಾತ್ರ ಅತ್ತಂದೇ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಫಿಲಿಫೈನ್ಸ್ ಮುಟ್ಟ ಈ ಗೊಬ್ಬು ಏಷ್ಯಾಖಂಡೊಡು ಜನಪ್ರಿಯವಾತ್ಂಡ್.^[೨] ಉಂದು ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಸೊದ ಉಲಗೊಬ್ಬು ಆತ್ಂಡ್. ತುಳುವನಾಡ್‍ದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಜೀವನೊದ ವಿವರೊ ಈ ಗೊಬ್ಬುಡುಂಡು. ಚೆನ್ನೆ ಪನ್ಪಿನವು ಒಂಜಿ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಯಿನ ಶಬ್ದೊ. ಕನ್ನಡಡೊಡು ಚೆನ್ನೆ ಪಂಡ್ಂಡ ಸುಂದರ , ಮನೋಹರ ಪಂಡ್ದ್ ಅರ್ಥೊ.

ಚೆನ್ನೆಮಣೆತ್ತ ಅರ್ತೊ

'ಚೆನ್ನೆ' ಪದೊ ಪಾಲಿ ಬಾಷೆರ್ದ್ ಬೈದ್ಂಡ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಚೆನ್ನೆ + ಮಣೆ = ಚೆನ್ನೆಮಣೆ.
ಚೆನ್ನೆ ಪಂಡ ಅಳ್ಳುಮಣೆ, ಅಟ್ಟುಗುಳಿಂದ್ ಕನ್ನಡೊಡು ಪನ್ಪೆರ್.
ಚೆನ್ನೆಮಣೆ ಪಂಡ ಚೆನ್ನೆ ಗೊಬ್ಬುನ ಮಣೆ.
ಚೆನ್ನೆಮಣೆ ಒಂಜಿ ಮರತ ಮಣೆ.

ಚೆನ್ನೆಮಣೆತ್ತ ರಚನೆ

ಚೆನ್ನೆ ಗೊಬ್ಬುನ ಮಣೆನ್ ಮರತ ಪಲಾಯಿಡ್ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಮರತ್ತ ಪಲಾಯಿನ್ ಒಂಜಿ ಫೀಟ್‍ ಉದ್ದೊ ಬೊಕ್ಕ ಅರ್ದೊ ಫೀಟ್ ಅಗೆಲೊ ತುಂಡು ಮಲ್ತ್‌ದ್, ಅರ್ದೊ ಫೀಟ್ ಎತ್ತರೊದ ಕಾರ್ ದೀಪೆರ್. ಇಂಚ ತಯಾರ್ ಮಲ್ತ್ಂಡ ಮಣೆ ಆಪುಂಡು. ಈ ಮನೆತ ಮೇಲ್ ಮೈಟ್ ರಡ್ಡ್ ಸಾಲ್‍ಡ್ ಏಳ್ ಏಳ್ ಗುರಿ ಮಲ್ತ್ಂಡ ಚೆನ್ನೆಮಣೆ ತಯಾರ್ ಆಪುಂಡು. ಸುಮಾರು ಪದಿನೈನ್ ಅಂಗುಲ ಉದ್ದ, ಐನ್ ಅಂಗುಲ ಅಗೆಲದ, ತಿರ್ತ್‌ಗ್ ಅಧಾರ ಇಪ್ಪುನ, ದಪ್ಪೊದ ಪೆಲತ್ತ ಇಜ್ಜಿಡ ಸಾಗುವಾನಿ ಮರತ್ತ ತುಂಡುಡ್ತ್ ಚೆನ್ನೆಮಣೆಗ್ ತಯಾರ್ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ರಡ್ಡ್ ಬರಿಟ್ಟ್ ಚೆನ್ನೆಕಾಯಿನ್ ಶೇಖರಣೆ ಮಲ್ಪರೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಉಂಡು.

ಚೆನ್ನೆಗೊಬ್ಬುನ ಪೊರ್ತು

ಚೆನ್ನೆಮಣೆತ್ತ ಗೊಬ್ಬುಡು ಕೆಲವು ನಂಬೊಲಿಗೆಲು ಉಲ್ಲ. ಉಂದೆನ್ ಆಟಿ ತಿಂಗೊಲುಡು ಗೊಬ್ಬುನೆ ಕ್ರಮೊ.^[೩] ದಾಯೆ ಪಂಡ ಆಟಿ ತಿಂಗೊಲುಡು ಕೀರಿ ಕುಟುದು ಬರ್ಪಿ ಬರ್ಸ. ಇಲ್ಲಡ್ದ್ ಪಿದಡಿಯೆರೆ ಆವಂದಿನ ಪೊರ್ತು. ಆ ಪೊರ್ತುಡು ಚೆನ್ನೆ ಗೊಬ್ಬೊಂದು ಕಾಲ ಕಳೆಪುನವುನ ಕ್ರಮೊ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಪಿರಿಯಕ್ಲ್ ಪಂಡಿಲೆಕೊ ಆಟಿ ತಿಂಗೊಲು ಮುಗ್ಗಿ ಬೊಕ್ಕ ಚೆನ್ನೆಮಣೆನ್ ಅಟ್ಟೊಡ್ ದೀವೊಡುಗೆ. ಈ ಗೊಬ್ಬು ಇತ್ತೆ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡೊಡು ಅಂಚನೆ ಉಡುಪಿಡ್ ಗೊಬ್ಬುವೆರ್. ಸಿರಿಕ್ಲೆನ ಪಾಡ್ದನೊದ ಒಂಜಿ ಭಾಗೊವಾಯಿನ ಅಬ್ಬಗ ದಾರಗನ ಪಾಡ್ಡನೊಡು ಚೆನ್ನೆದ ಗೊಬ್ಬುದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಉಂಡು. ಇತ್ತೆದ ಕಾಲೊಡು ಬರ್ಸ ಕಮ್ಮಿ ಅಂಚನೆ ಬೇತೆ ಬೋಡಾಪುನಾತ್ ಬೇಲೆ ಉಪ್ಪುನೆಡ್ದಾತ್ರ ಚೆನ್ನೆದ ಮಣೆ ಅಟ್ಟ ಸೇರ್‌ದ್ಂಡ್.

ನಂಬೊಲಿಗೆ

ಚೆನ್ನೆ ಗೊಬ್ಬುನೆಕ್ ಕೆಲವು ನಂಬೊಲಿಗೆ ಅಂಚನೆ ಕೆಲವು ರೀತಿದ ನಿಶೇದಲು ಉಂಡು. ಚೆನ್ನೆಮನೆ ಗೊಬ್ಬುನಗ ಮೆಗ್ದಿ ಪಲಿಯರ್ಲು ಗೊಬ್ಬೆರೆ ಬಲ್ಲಿ ಪಂಡ್ದ್ ನಂಬೊಲಿಗೆ ಉಂಡು. ತುಳು ಜಾನಪದೊಡ್ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿನ "ತುಳುನಾಡ ಸಿರಿ" ಪಾರ್ದನೊಡು ಬರ್ಪಿನ ಘಟನೆದ ಸ್ವಾರಸ್ಯಕರವಾಯಿನ ಹಿನ್ನಲೆ ನೆಕ್ಕ್ ಉಂಡು. ಇಂದೆಕ್ ಮೂಲೊ 'ಅಬ್ಬಗ ದಾರಗೆ'ರ್ನ ಕತೆ. ಅಬ್ಬಗೆ ದಾರಗೆನಕ್ಲು 'ಸಿರಿನ' ಮಗಲ್ 'ಸೊನ್ನೆ'ನ ಅಮರ್ ಜೋಕುಲು. ಬೆರ್ಮೆರೆಗ್ ಪರಕೆ ಪಂಡ್ದ್ ಪುಟ್ಟುದಿನಕ್ಲು. ಸೊನ್ನೆ ಪಂತಿನ ಪರಕೆನ್ ಸಂದಯೆರೆ ಮರತಿನೆಟ್ ಬೆರ್ಮೆರ್ ಬೆರಣನ ಏಸೊಡ್ ಬತ್ತ್‌ದ್ ಮೆಗ್ದಿ ಪಲಿನ್ ಚೆನ್ನೆ ಗೊಬ್ಬಾದ್ ಲಡಾಯಿ ಅಪುನಂಚ ಮಲ್ಪಾದ್ ಪಲಿನ ಕೈಟ್ ಮೆಗ್ದಿನ್ ಕೆರ್ಪಾವೆರ್(ಗೊಬ್ಬುದ ಉತ್ಸಾಹೊಡ್ ಮರ್ಲ್ ಡ್ ಸೋಲು-ಗೆಲ್ಪುದ ಲಡಾಯಿಡ್ ಪಲಿ - ಸಂಗಡಿನ್ ಹಾಕ್ ದ್ ಕೆರ್ಪಲ್).^[೪] ಮೆಗ್ದಿ ಸೈತಿ ಬೊಕ್ಕ ಪಲಿ ಅಬ್ಬಗೆ ಅಲೆನ ಪುಣನ್ ಗುಮ್ಮೆಲೆಗ್ ದಕ್ಕ್ ದ್ ಗುವೆಲ್‍ಗ್ ಲಾಗಿದ್ ಸೈಪಲ್. ಪಂಡ್‍ದ್ ಪಾಡ್ದನದ ಕತೆಟ್ಟ್ ಪನ್ಪುಂಡ್. ಈ ಸಂಗತಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ತುಲುವೆರ್‌ನ ನಂಬೊಲಿಗೆದ ಪ್ರಕಾರೊ ಮೆಗ್ದಿ ಪಲಿ ಚೆನ್ನೆ ಗೊಬ್ಬೆರೆ ಬಲ್ಲಿ ಪಂಡ್‍ದ್ ಉಂಡಾಂಡ್.^[೫]^[೬]

ಉಲ್ಲೇಕೊಲು

↑ "Chennemane - An Interesting Indoor Game Of Tulunadu Region". 5 July 2021. Retrieved 1 August 2022.
↑ M, Raghava (24 July 2012). "Chennemane is a symbol of Tulu culture and heritage". The Hindu (in Indian English). Retrieved 1 August 2022.
↑ http://surahonne.com/?p=3640
↑ http://rupkatha.com/siri-possession-cult/
↑ Mangalorean, Violet Pereira, Mangaluru Team (10 April 2017). "All Roads Lead to Nandalike Siri Jathre-Just Follow the Unique Milestones?". Mangalorean.com. Retrieved 1 August 2022.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)^{[dead link]}
↑ "ಸತ್ಯದ ಆಟ ಚೆನ್ನೆಮಣೆ ಅಕ್ಕ-ತಂಗಿ ಆಡಿದರೆ ದುರಂತ ಏಕೆ ?". newsroom9.com. Archived from the original on 12 January 2021. Retrieved 1 August 2022. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)

ಪಿದಾಯಿತ ಕೊಂಡಿ

http://tulu-research.blogspot.in/2008/02/97-siri-paddana-tulu-sangham-epic.html

[1] "Chennemane - An Interesting Indoor Game Of Tulunadu Region". 5 July 2021. Retrieved 1 August 2022.

[2] M, Raghava (24 July 2012). "Chennemane is a symbol of Tulu culture and heritage". The Hindu (in Indian English). Retrieved 1 August 2022.

[3] ttp://surahonne.com/?p=3640

[4] ttp://rupkatha.com/siri-possession-cult/

[5] Mangalorean, Violet Pereira, Mangaluru Team (10 April 2017). "All Roads Lead to Nandalike Siri Jathre-Just Follow the Unique Milestones?". Mangalorean.com. Retrieved 1 August 2022.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)^{[dead link]}

[6] "ಸತ್ಯದ ಆಟ ಚೆನ್ನೆಮಣೆ ಅಕ್ಕ-ತಂಗಿ ಆಡಿದರೆ ದುರಂತ ಏಕೆ ?". newsroom9.com. Archived from the original on 12 January 2021. Retrieved 1 August 2022. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]

[೬]