ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಪಿಲಿಪಂಜಿ ನಲಿಕೆ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯರ್ದ್

ಪಿಲಿಪಂಜಿ ನಲಿಕೆನ್ ಸುಗ್ಗಿದ ಪುಣ್ಣಮೆದ ಸಮಯೊಡು ಒಂಜಿ ನಲಿಪುನ ಒಂಜಿ ನಲಿಕೆನೆ ಈ ಪಿಲಿ ಪಂಜಿ ನಲಿಕೆ. ಈ ನಲಿಕೆ ಒಂಜಿ ಆರಾಧನೆ ದ ನಲಿಕೆ.

ಪಿಲಿಪಂಜಿ ನಲಿಕೆ

ಪಿಲಿಪಂಜಿ ನಲಿಕೆ ಪ್ರಚಲಿತೊಡು ಉಪ್ಪುನ ಪ್ರದೇಶೋಲು

[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಪುತ್ತೂರು, ಸುಳ್ಯ,ಬೆಳ್ತಂಗಡಿ ತಾಲೂಕುದ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟೊದ ತಪ್ಪಲು ಪ್ರದೇಶೊದ ಕೆಲವು ಗ್ರಾಮೊಲೆಡ್ ಮುಖ್ಯವಾದ್ ಪುದುವೆಟ್ಟು, ನಿಡ್ಲೆ, ಕಳೆಂಜ, ಕೊಕ್ಕಡ, ಬೆಳಾಲು, ಉಜಿರೆ, ಮುಂಡಾಜೆ, ಕಡಿರುದ್ಯಾವರೊಡು ಪೂರಾ ಈ ನಲಿಕೆ ಮಸ್ತ್ ಪ್ರಚಲಿತೊಡು ಉಂಡು. ಈ ನಲಿಕೆಡ್ ಪಿಲಿ ಬೊಕ್ಕ ಪಂಜಿಲೇ ಪ್ರಧಾನ ವೇಷ ಅಂಚ ಪಿಲಿಪಂಜಿ ನಲಿಕೆ ಪುದರ್ ಈ ನಲಿಕೆಗ್.

ಭಾಗವಹಿಸುನ ಸಮುದಾಯೊ

[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಮುಗೇರ ಸಮುದಾಯದಕುಲು ಮಾತ್ರ ಈ ನಲಿಕೆಡ್ ಪಾಲು ದೆತ್ತೊನುನು. ಮುಗೇರ ಸಮುದಾಯೊ ಬುಡ್ದು ಬೇತೆ ಏರುಲಾ ಈ ನಲಿಕೆಡ್ ಪಾಲು ದೆತ್ತೊನುಜೆರ್.

ಸುಗ್ಗಿ ತಿಂಗಳುದ ರಾತ್ರಿ ಸಮಯೊಡು ಕಾಡುಪ್ರಾಣಿಲೆನ್ ಅಯಿಟುಲಾ ಕೆಲವು ಉಪದ್ರ ಕೊರ್ಪಿನ ಪ್ರಾಣಿಲೆನ್ ಮಾತ್ರ ಬೋಟೆ ದೇರುದು ಕೆರೊಂದು ಇತ್ತೆರ್.ಕೆಡ್ವಾಸದ ಮೂಜಿ ದಿನ ಇಡೀ ಊರುದ ಜನೊಕುಲು ಸೇರುದು ಬೋಂಟೆ ದೇರುದು, ಉಪದ್ರ ಕೊರೊಂದು ಇತ್ತಿನ ಪ್ರಾಣಿಲೆನ್ ಪೂರಾ ಕೆರೊಂದು ಇತ್ತೆರ್.

ಪಿಲಿಪಂಜಿದ ನಲಿಕೆದ ಪಾತ್ರಾಧಾರಿಲು

[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಈ ನಲಿಕೆಡ್ ಒಂಜಿ ಪಿಲಿತ್ತ ವೇಷ ಅಂಚನೆ ರಡ್ಡ್ ಜಿಂಕೆದ ವೇಷೊಲು ಬೊಕ್ಕ ಒರಿ ಬೋಂಟೆ ದೆರುನಾಯನ ವೇಷ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಅಂಚನೆ ಡೋಲು ಬೊಟ್ಟುನಕುಲು ಉಪ್ಪುವೆರ್. ತಂಡೊಡು ಏಳ್ ಜನ ಉಪ್ಪುವೆರ್. ಒರಿ ಡೋಲು ಬೊಟ್ಟೊಂದು ಪದ ಪನೊಂದಿಪ್ಪುವೆ, ನಲಿಪುನಕುಲು ಮುರ್ಗೊದ ಲೆಕ್ಕ ತೋಜುನ ವೇಷೊಲೆನ್ ಪಾಡ್‍ದಿಪ್ಪುವೆರ್.[]


ಗಳಸುನ ವಾದ್ಯೊ

[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ವೇಷೊ ಬೊಕ ವಸ್ತುಲು

[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ತಂಡೊಡು ಮುಖ್ಯವಾದ್ ಒಂಜಿ ಪಿಲಿ ವೇಷ, ಒಂಜಿ ಪಂಜಿ ವೇಷ, ರಡ್ಡ್ ಜಿಂಕೆದ ವೇಷೊಲು ಬೊಕ ಒಂಜಿ ಬೇಟೆಗಾರನ ವೇಷ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಒರಿ ದುಡಿ ಬೊಟ್ಟೊಂದು ಪದ್ಯ ಪನೊಂದು ಇತ್ತೆಡಾ ಬಾಕಿದಕುಲು ಅಯೆನ ಒಟ್ಟುಗು ಪದ್ಯ ಪನೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಇಂಚಾ ತಂಡೊಡು ಒಟ್ಟು ಏಳ್ ಜನ ಉಪ್ಪುವೇರ್. ಆ ಅ ವೇಷಧಾರಿಲು ಆ ಆ ಪ್ರಾಣಿಲೆನ ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಯಿನ ಮುಖವಾಡೊನು ತರೆಗ್ ಕಟ್ಟೊಂದು ಉಪ್ಪುವೆರ್. ಪೂರಾ ವೇಷಧಾರಿಲೂ ಬೊಲ್ದುದ ಪಂಚೆನ್ ಮೊಣಕಾಲ್ ಮುಟ್ಟ ಮಿತ್ತ್ ಕಚ್ಚೆ ಕಟ್ಟೊಂದು ಉಪ್ಪುವೆರ್. ಮಂಜಲ್, ಮಜ್ಜಿ, ಜೇಡಿಮಣ್ಣ್ ನ್ ಮೊನೆಗ್ ರಂಗುದ ಲೆಕ್ಕ ಪಾಡುವೆರ್.[]

ಪಿಲಿತ ವೇಷ

[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಉರುಟುದ ಮೊನೆ, ಮಲ್ಲ ಮಂದಿನ ಬಾಯಿ, ಚೂಪು ಚೂಪು ಕೂಲಿಲು ಬೊಕ ಪಿದಾಯಿ ಪಾಡುದಿನ ನಾಲಯಿದೊಟ್ಟುಗು ಪಿಲಿತ ಮುಖವಾಡ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಪಿಲಿತ ಮೈತ ಮಿತ್ತು ಗುಣಿಸು ದ ಲೆಕ್ಕ ಗುರುತುಲು ಉಪ್ಪುಂಡು. ಪಿಲಿತ ವೇಷೊಗು ಮಂಜಲ್ ಬಣ್ಣೊ ಹೆಚ್ಚ್ ಉಪಯೋಗ ಮನ್ಪುವೆರ್. ಬಾರ್ ದ ಬಯಿಗ್ ನುಂಗುದಿನ ಬಾರೆದ ಬಲ್ಲ್ ಸುತ್ತುದು ತಯಾರು ಮಂದಿನ ಬೀಲೊನು ಸೊಂಟಗ್ ಕಟ್ಟುದು ಉಪ್ಪುವೆರ್. ಪಿಲಿತ ಬೀಲ ಉದ್ದ ಆದುಪ್ಪುಂಡು.[]

ಪಂಜಿದ ವೇಷ

[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಪಂಜಿದ ಮುಖವಾಡೊನು ಶಂಕದ ಆಕಾರೊಡು ಬಗ್ಗಾದು ಉದ್ದ ಮೊನೆದ ಲೆಕ್ಕ ಮಂತು ಅಯಿಕ್ ರಡ್ಡ್ ಕಣ್ಣುಲೆನ್ ಬುಡುಪಾವೇರ್. ಪಂಜಿದ ವೇಷೊಗ್ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣೊನ್ ಹೆಚ್ಚಾದು ಉಪಯೋಗ ಮನ್ಪುವೆರ್. ಪಂಜಿದ ಮೋನೆದ ಮುಖವಾಡೊಡು ರಡ್ದ್ ಕೊಂಬುಲು ಉದ್ದ ಆದುಪ್ಪುಂಡು. ಈ ಮುಖವಾಡೊಲೆನ್ ಬಜ್ಜಯಿದ ಪಾಲೆಗ್ ಮಜ್ಜಿ, ಮಂಜಲ್ ಬೊಕ ಜೇಡಿ ಮಣ್ಣುದ ಮಿಶ್ರಣೊ ಮಂತುದು ಬಣ್ಣ ತಯಾರು ಮನ್ಪುವೆರ್. ಪಂಜಿದ ಬೀಲ ಕಿನ್ಯ ಉಪ್ಪುಂಡು.[]

ಜಿಂಕೆದ ವೇಷ

[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಜಿಂಕೆದ ಮುಖವಾಡೊಡು ರಡ್ಡ್ ಕೊಂಬುಲು ಉದ್ದ ಆದುಪ್ಪುಂಡು. ಜಿಂಕೆದ ಬೀಲಲ ಪಂಜಿದ ಲೆಕ್ಕನೇ ಕಿನ್ಯ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಜಿಂಕೆದ ಮೈತ ಮಿತ್ತು ಚುಕ್ಕೆ ಚುಕ್ಕೆ ಲು ಉಪ್ಪುಂಡು. ಜಿಂಕೆಗಳ ವೇಷಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣಗಳು ಉಪಯೋಗವಾಗುತ್ತವೆ.[]

ಬೇಟೆಗಾರನ ವೇಷ

[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಬೇಟೆಗಾರೊನ ಮೊನೆಗ್ ಮಾತ್ರ ಬಣ್ಣದ ಚುಕ್ಕಿ ಚುಕ್ಕಿಲೆನ್ ಪಾಡೊಂದು ಕಪ್ಪು ಕನ್ನಡಕ ಲಾ ಪಾಡೊಂದು ಉಪ್ಪುವೆರ್. ಪ್ಯಾಂಟ್, ಅಂಗಿ ಬೊಕ ತರೆಕ್ ಟೊಪ್ಪಿ ಲಾ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಕೈಟ್ ಕೋವಿ ಪತ್ತೊಂದು ಉಪ್ಪುನ ಬೇಟೆಗಾರನ್ ದೊರೆ ಪಂದು ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಪದ್ಯ ಪನ್ಪಿನಕುಲು ಅಕಲೆನ ನಿತ್ಯೊದ ದುತ್ತಯಿತಡೇ ಉಪ್ಪುವೆರ್.[]

ನಲಿಕೆದ ರೀತಿ

[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಮೊಕುಲ್ನ ವೇಷೊ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಸುರು ಊರುದ ಗುರಿಕಾರನ ಇಲ್ಲಾಡ್ ನಲಿಪುವೆರ್. ಒರಿ ಡೋಲು ಬೊಟ್ಟೊಂದು ಪದ ಪನ್ಪೆ ಅವೆನ್ ಒರಿನಕುಲು ಕುಡೊರ ಪನ್ಪೆರ್ ನಲಿಕೆಡ್ ಪದ ಮೆಲ್ಲ ಪನ್ಪೆರ್. ಜಿಂಕೆ ವೇಷಾದಾಯೆ ಕೈ ಕಾರ್ ಹಾಕೊನ್ದು ನಲಿಪುವೆರ್. ಪಿಲಿ ಬೊಕ್ಕ ಪಂಜಿ ಯೆದುರ್ ಬದುರ್ ಆದ್ ಬೆರಿ ಬಗ್ಗಾದ್ ಯೆದುರು ಪಿರ ನಲಿಪುವೆರ್ ಬೊಂಟೇ ದಾಯೆ ಪಿಲಿ ಪನ್ಜಿ ಗ್ ಗುರಿ ದೀನಗ ಅವು ತಪ್ಪಾದು ಬಲಿಪುಂಡು.ಆ ಮ್ರಗಕುಲೆಗ್ ಐತ ಸ್ವರ ಇಪ್ಪುಂಡ್ ಪಿಲಿಪೊವು ಪಾಂಜರೊದಡಾಂಡ್,ಪನ್ಜಿ ಪೊವು ಚೀಮುಳ್ಳುಡಾಂಡೆ ಪನ್ಪಿನ ಪದೊಕ್ ನಲಿಕೆ ಮುಗಿಯುಂಡು. ಬೊಕ್ಕ ಗ್ರಾಮದಾ ಮಲ್ಲ ಜನಕುಲ್ನ ಇಲ್ಲಾಗ್ ಪೊದು ನಲಿಪುವೆರ್ ಆ ಸಮಯೊಡ್ ಇಲ್ಲದಕುಲು ಅರಿ,ತಾರಯಿ,ಕಾಸ್ ಕೊರ್ಪುನ ಪದ್ದತಿ ಉಂಡು. ಗುರಿಕಾರನ ಇಲ್ಲಾಡ್ ಪಿಲಿ ಪಂಜಿಗ್ ಪೂಜೆ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಪಿಲಿ ಚಾಮುಂಡಿ ದೈವಗ್ ಬೊಂಡದ ಅಗೆಲ್ ಬಳಸ್‌ದ್ ನಟ್ಟೊನುವೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ಕಾಂಡೆ ಕಾಯೆರ್‌ದ ಮರತ್ತ ಮುದೆಲ್‌ಗ್ ಪೋದು ವೇಷ ಬಿರಿಪುನ ಕ್ರಮ ಉಂಡು. ವೇಷದ ಮೊನೆಲೆನ್ ಮರತ ಮುದೆಲ್‌ಡ್ ದೀದ್ ತಾರಾಯಿ ಹಾಕ್‌ದ್ ಮೀದ್ ಅಕುಲು ಅಕುಲೆನ ಇಲ್ಲಾಗ್ ಪೋಪೆರ್. ಇಂಚ ಈ ಒಂಜಿ ವಾರದ ನಲಿಕೆ ಮುಗಿಯುಂಡು. ಈ ವೇಷೊದ ಮೊನೆಲೆನ್ ತಾರೆ ಇಜ್ಜಿಂಡ ಪೆಲತ್ತ ಮರಟ್ ನೇಲಾವೆರ್. ಉಂದೆನ್ ಏರ್‌ಲಾ ಮುಟ್ಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿ ಪನ್ಪುನ ನಂಬಿಕೆ ಉಂಡು. []

ಗ್ರಾಮೊ ತಿರುಗಾಟ

[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಪಿಲಿಪಂಜಿ ನಲಿತ್ತೊಂದು, ಗ್ರಾಮೊದ ಇಲ್ಲ ಇಲ್ಲಗ್ ಪೋಪೆರ್.ಇಲ್ಲಗ್ ಪೋಯಿ ಕೂಡ್ಲೇ ಪಿಲಿಪಂಜಿಲು ಬತ್ತೆರ್ ಪಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಇಲ್ಲದಕುಲು ನಲಿಕೆಗ್ ಅನುವು ಕೊರಿ ಬೊಕ್ಕ ನಲಿಕೆ ಸುರು ಆಪುಂಡು. ಇಲ್ಲ ಇಲ್ಲಗ್ ಪೋದು ನಲಿಪುನ ನಲಿಕೆ ಆಯಿನೆಡ್ದಾತ್ರ ಹೆಚ್ಚಾದ್ ರಾತ್ರಿ ಪೂರ್ತಿ ಈ ನಲಿಕೆ ನಡಪುಂಡು. ಸಂಭಾವನೆದೊ ಲೆಕ್ಕ ಮೊಕಲೆಗ್ ಪ್ರತಿ ಇಲ್ಲಡ್ ಲಾ ಅರಿ, ತಾರಾಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಪಣವು ಕೊರ್ಪೆರ್. []

ಪಿಲಿಪಂಜಿ ಪೂಜೆ

[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಪಿಲಿಪಂಜಿ ನಲಿಕೆದ ಅಕೇರಿದ ದಿನ ಪಿಲಿಪಂಜಿ ಪೂಜೆ ನಡಪುಂಡು. ಉಂದು ಗುರಿಕ್ಕಾರನ ಇಲ್ಲಡ್ ಆಪಿನಿ. ಪಿಲಿ ಚಾಮುಂಡಿ ದೈವೊಗು ಬಜಿಲ್, ಬೊಂಡ, ಅಗೆಲ್ ಬಲಸುದು ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮನ್ಪುವೆರ್. ಸೂರ್ಯೋದಯ ಆಯಿ ಕೂಡ್ಲೇ ಕಾಸರ್ಕೊದ ಮರತ ಬುಡಕ್ಕ್ ಪೋದು ‘ಬಿರಿಯುನ’ ಕ್ರಮ ಉಂಡು. ಮುಖವಾಡೊಲೆನ್ ಆ ಮರೊತ ಬುಡಟ್ ದೀದ್, ತಾರಾಯಿ ದರ್ತುದು, ಮೀದ್ ಅಕೆಲನ ಅಕಲೆನ ಇಲ್ಲಗ್ ಪೋಪೆರ್. ಇಂಚ ಒಂಜಿ ವಾರೊ ಕಾಲ ಈ ನಲಿಕೆ ನಡಾಪುಂಡು. ಮುಖವಾಡೊಲೆನ್ ತಾರಾಯಿದ ಮರೊ ಅತ್ತುಡ ಪೆಲಕಾಯಿದ ಮರೊಲೆಗ್ ನೇಲಾದು ದೀಪೆರ್.ಉಂದೆನ್ ಏರ್ಲಾ ಮುಟ್ಟರೆ ಬಲ್ಲಿ ಪಂದ್ ಪನ್ಪಿನ ಒಂಜಿ ನಂಬಿಕೆ ಉಂಡು.[] ಪಿಲಿಪಂಜಿ[೧೦] ನಲಿಕೆ ಸುಗ್ಗಿ ತಿಂಗಳುದ ರಾತ್ರಿ ಪೊಡ್ತು ಕಾಪಾಡನ ಇಲ್ಲದ ಜಾಲುಡು ಬಣ್ಣ ಪಾಡುದು ನಲಿಪುವೆರ್. ನಲಿಕೆದ ಅಕೆರಿದ ದಿನ ಕಾಪಾಡನ ಇಲ್ಲದ ಜಾಲ್ ಡ್ ಬಜಿಲು ಬೆಲ್ಲ ಬೆರೆಸಾದು ಪರುಂದು , ಊದುಬತ್ತಿ ಪೊತ್ತಾದ್ ಆರತಿ ಮನ್ಪುವೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ಗುರಿಕಾರ ಅಕೇರಿದ ಒಂಜಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮನ್ಪುವೆರ್.

ಉಲ್ಲೇಕೊಲು

[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
  1. ಹಿ. ಚಿ. ಬೋರಲಿಂಗಯ್ಯ, ೧೯೯೬, ಪ್ರಸಾರಾಂಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ,ಹಂಪಿ, ಎರಡನೆಯ ಮುದ್ರಣ, ೨೦೧೫, ಪು.೨೨
  2. ಹಿ. ಚಿ. ಬೋರಲಿಂಗಯ್ಯ, ೧೯೯೬, ಪ್ರಸಾರಾಂಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ,ಹಂಪಿ, ಎರಡನೆಯ ಮುದ್ರಣ, ೨೦೧೫, ಪು.೨೨
  3. ಹಿ. ಚಿ. ಬೋರಲಿಂಗಯ್ಯ, ೧೯೯೬, ಪ್ರಸಾರಾಂಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ,ಹಂಪಿ, ಎರಡನೆಯ ಮುದ್ರಣ, ೨೦೧೫, ಪು.೨೨
  4. ಹಿ. ಚಿ. ಬೋರಲಿಂಗಯ್ಯ, ೧೯೯೬, ಪ್ರಸಾರಾಂಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ,ಹಂಪಿ, ಎರಡನೆಯ ಮುದ್ರಣ, ೨೦೧೫, ಪು.೨೨
  5. ಹಿ. ಚಿ. ಬೋರಲಿಂಗಯ್ಯ, ೧೯೯೬, ಪ್ರಸಾರಾಂಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ,ಹಂಪಿ, ಎರಡನೆಯ ಮುದ್ರಣ, ೨೦೧೫, ಪು.೨೨
  6. https://www.udayavani.com/kannada/news/art-culture/211831/folklore-spells-of-life-love
  7. ಹಿ. ಚಿ. ಬೋರಲಿಂಗಯ್ಯ, ೧೯೯೬, ಪ್ರಸಾರಾಂಗ:ಕನ್ನಡ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ,ಹಂಪಿ, ಎರಡನೆಯ ಮುದ್ರಣ, ೨೦೧೫, ಪು.೨೨
  8. https://www.udayavani.com/kannada/news/art-culture/211831/folklore-spells-of-life-love
  9. https://www.udayavani.com/kannada/news/art-culture/211831/folklore-spells-of-life-love
  10. ಡಾ. ಕೊಯಿರಾ ಬಾಳೆಪುಣಿ (2010). ಮುಗೇರರ ದುಡಿ ಕುಣಿತಗಳು ಸ್ವರೂಪ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ. ಬಾಳೆಪುಣಿ ಬಂಟ್ವಾಳ: ದುಡಿ ಪ್ರಕಾಶನ ಬಾಲೆಪುಣಿ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ. p. 92.