ಕಾರ್ತಿಂಗೊಲು
ತುಳುತ ನಾಲನೆ ತಿಂಗೊಲು ಕಾರ್ತಿಂಗೊಲು. ಇಂದೆನ್ ಕಾರ್ತ್ಯೊಲುಂದು ಪನ್ಪೆರ್. ಕಾರ್ತಿಂಗೊಲುಲಾ ಕಾರ್ತ್ಯೊಲುಲಾ ರಡ್ಡಲಾ ಒಂಜೇ. ಕಾರ್ತೆಲ್, ಕಾರ್ತಿಂಗೊಲು, ಕಾರ್ತ್ಯೊಲು ಇಂಚ ಈ ತಿಂಗೊಲುನು ಪನ್ಪೆರ್.
ಕಾರ್ತಿ/ಕಾರ್
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]ಸೌರಮಾನೊದ ಮೂಜನೆ ತಿಂಗೊಲುದ ಪುದರ್. ಮರಿಯಾಲೊ ಸುರು ಆಪಿನೆಕ್ ದುಂಬುದ ತಿಂಗೊಲು. ಕಾರ್ ಪನ್ಪುನ ಪದೊ ಬೇತೆ ಬಾಸೆಲೆಡ್ ಉಂಡು. ಇಂದೆತ ಅರ್ತೊ cloud, rain season
- ತಮಿಳು : ಕಾರ್
- ಮಲಯಾಳಿ : ಕಾರ್
- ಕೊಂಕಣಿ : ಕರ್
- ಕನ್ನಡ : ಕಾರ್/ಕಾರ್ತಿ
- ತೆಲುಗು : ಕಾರು
ತುಳುತ್ತ ತಿಂಗೊಲು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]| ಸಂಕ್ಯೆ | ತಿಂಗೊಲು | ಕನ್ನಡ ತಿಂಗೊಲು | ಆಚರಣೆಲು | ಗಾದೆಲು |
|---|---|---|---|---|
| ೦೧ | ಪಗ್ಗು | ಮಾರ್ಚ್-ಏಪ್ರಿಲ್ | ಬಿಸು ಪರ್ಬ, ಕೈಬಿತ್ತ್ ದೀಡುನೆ, ನೇಜಿ ಪಾಡುನೆ | |
| ೦೨ | ಬೇಸ | ಏಪ್ರಿಲ್-ಮೇ | ಪತ್ತನಾಜೆ | |
| ೦೩ | ಕಾರ್ತೆಲ್/ಕಾರ್ತ್ಯೊಲ್ | ಮೇ-ಜೂನ್ | ಗುರುಕಾರ್ನೆರೆಗ್ ಬಲಸುನೆ | |
| ೦೪ | ಆಟಿ | ಜೂನ್-ಜುಲೈ | ಆಟಿಕಲೆಂಜೆ ನಲಿಕೆ, ಆಟಿ ಕುಲ್ಲುನೆ | ಆಟಿದ ಬರ್ಸೊ ಆನೆದ ಬೆರಿ ಪುಡಾವು |
| ೦೫ | ಸೋಣ | ಜುಲೈ-ಆಗಸ್ಟ್ | ಸೋನಂತ ಜೋಗಿ ನಲಿಕೆ | |
| ೦೬ | ನಿರ್ನಾಲ | ಆಗಸ್ಟ್-ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ | ||
| ೦೭ | ಬೊಂತ್ಯೊಲು | ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-ಅಕ್ಟೋಬರ್ | ||
| ೦೮ | ಜಾರ್ದೆ | ಅಕ್ಟೋಬರ್-ನವಂಬರ | ||
| ೦೯ | ಪೆರಾರ್ದೆ | ನವಂಬರ-ದಶಂಬರ | ||
| ೧೦ | ಪೊನ್ನಿ | ದಶಂಬರ-ಜನವರಿ | ||
| ೧೧ | ಮಾಯಿ | ಜನವರಿ-ಫೆಬ್ರವರಿ | ಕರಂಗೋಲು ನಲಿಕೆ | |
| ೧೨ | ಸುಗ್ಗಿ | ಫೆಬ್ರವರಿ-ಮಾರ್ಚ್ | ಸುಗ್ಗಿ ನಲಿಕೆ ಕಂಗೀಲು |
ಕಾರ್ತಿ ಪದೊ ತುಳುಟ್ ಗಳಸ್‌ನ ಬಗೆ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ಕಾರ್ತಿದ ಬುಲೆ : ಕಾರ್ತಿಂಗೊಲುಡು ನಡ್‍ದ್ ಮಲ್ಪುನ ಬುಲೆ.
- ಕಾರ್ತಿದ ಮಲಕ : ಕಾರ್ ತಿಂಗೊಲುಡು ಬರ್ಪುನ ಬಿರುಗಾಳಿ; ಮುಂಗಾರ್ ಬರ್ಸೊದೊಟ್ಟುಗು ಬರ್ಪುನ ಬಿರ್ಗಾಳಿ.
- ಕಾರ್ತಿಕೊ : ಚಾಂದ್ರಮಾನದ ಎನ್ಮನೆ ತಿಂಗೊಲು.[೧]
ನಂಬಿಕೆ
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸೊದ ಚತುರ್ದಶಿಡ್ ಮೀಂಡ ಸೊರ್ಗೊ ತಿಕುಂಡುಗೆ.
- ಕಾರ್ತಿಕ ಪೂಜೆ : ದೇವೆರ್‍ನ ಎದುರುಡು ಸಾಲ್ ದೀಪೊ ದೀಡ್ದ್, ನೆವೇದ್ಯೊ ಸಮರ್ಪಣೆ ಮಾಲ್ತ್ ನಡಪಾವುನ ಒಂಜಿ ಇದೊತ ಪೂಜೆ.
- ಕಾರ್ನವೆ/ಕಾರ್ನೆರ್ : ಕುಟುಂಬೊದ ಹಿರಿಮಾನ್ಯೆ, ಯಜಮಾನೆ. ತೀರ್ದ್ ಪೋಯಿನ ಹಿರಿಮಾನ್ಯೆ. ಗುರುಕಾರ್ನವೆ.
- ಕಾರ್ನವೆರೆಗ್ ಬಲಸುನೆ : ಸೈತಿನ ಹಿರಿಮಾನ್ಯೆರೆಗ್ ಕಾಲಾದಿಗ್ ಬಲಸುನ ಕೋರಿ ತಮ್ಮನೊ ಒನಸ್. ಕಾರ್ನೆರೆ ಅಗೆಲ್ಂದ್‍ಲಾ ಪನ್ಪೆರ್.
ಉಲ್ಲೇಕೊಲು
[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]- ↑ ತುಳು ನಿಘಂಟು : ಸಂಪುಟ ಎರಡು; ೧೯೯೨. (ತುಳು-ಕನ್ನಡ-ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಶಬ್ದಕೋಶ), ಪ್ರಧಾನ ಸಂಪಾದಕೆರ್ ಡಾ.ಯು.ಪಿ.ಉಪಾಧ್ಯಾಯ, ರಾಷ್ಟ್ರಕವಿ ಗೋವಿಂದ ಪೈ ಸಂಶೋಧನ ಕೇಂದ್ರ, ಎಂ.ಜಿ.ಎಂ. ಕಾಲೇಜು ಆವರಣ, ಉಡುಪಿ, ಕರ್ನಾಟಕ