ಅಣಿಲೆಕಾಯಿ

ಅಣಿಲೆಕಾಯಿ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯೊಡು ಎಚ್ಚಾದ್ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುನ ಸಸ್ಯೊ. ಟರ್ಮಿನಾಲಿಯಾ ಚೆಬುಲಾ ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆಪ್ಪುನ ಈ ಸಸ್ಯೊ ಪ್ರಬೇದೊ ಕಾಂಬ್ರೆಟೇಸಿಪನ್ಪಿ ಸಸ್ಯೊ ಕುಟುಮೊಗು ಸೇರುಂಡು. ಅಡಿಗೆದಿಲ್ಲದ ಮರ್ದ್(ಅಜ್ಜಿಮರ್ದ್) ಪಂಡ್‍ದ್ ಪುದರಾಯಿನ ಮಾಂತ ರೋಗೊಗುಲಾ ಗಳಸುನ, ಉಪದ್ರೊ ಇದ್ಯಾಂತಿನ ಅಣಿಲೆಕಾಯಿ ಮೊನ ಅಡ್ಪಿ ಇಲ್ಲಾಡ್ ಮರ್ದಾದ್ ದಿಂಜ ಶತಮಾನೊಡ್ದಿಂಚ ಗಳಸೊಂದು ಬತ್ತೊ. ತೊಟ್ಟಿಲ್‍ಡ್ ಜೆತ್ತಿನ ಬಾಲೆಡ್ದ್ ಸುರುವಾದ್ ಪ್ರಾಯೊದ ಮಾಂತ ಸದಸ್ಯೆರೆಗ್‌ಲಾ ಪೂರಾ ಇದೊತ ಕಾಯಿಲೆಗ್ ಅಣಿಲೆಕಾಯಿ ಮರ್ದ್. ಆಯುರ್ವೇದ ಶಾಸ್ತ್ರೊಡು ಮರ್ದ್‌ದ ರಾಜೆಂದೇ ಪುದರಾಯಿನ ಸಸ್ಯೊ. ತುಳುನಾಡ್‌ದ ಇಲ್ಲ್‌ಇಲ್ಲ್‌ಡ್ ಪುದರಾಯಿನ ಅಣಿಲೆಕಾಯಿ ಕರ್ನಾಟಕೊಡು, ಭಾರತೊ ದೇಸೊದ ಪೂರ ಕಡೆಟ್‍ಲಾ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ಮಾಂತಾ ಕಡೆಟ್‌ಲಾ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಬುಲೆಪುನ ಮರ ಉಂದು. ಮುಪ್ಪನು ಗೆಂದುನ, ಜವ್ವನೊನು ಕಾತೊನುನ, ದಿಂಜ ಕಾಯಿಲೆಲೆನ್ ಗುಣಮಲ್ಪುನ, ತ್ರಿದೋಸೊಲೆನ್ ಪರಿಹಾರೊ ಮಲ್ಪುನ ಅಂಚನೇ ಎದೆಕ್ಕ್‌ ಶಕ್ತಿ ಕೊರ್ಪುನ ದಿಂಜ ಗುನೊಲೆಡ್ದ್ ಕೂಡ್ದುಂಡು. ಉಂದು ಮಲೆನಾಡ್‌ಡ್ ಮಲ್ಲ ಮರಾದ್ ಬುಲೆಪುಂಡು. ಬಯಲ್ ಸೀಮೆಡ್ ಉಂದು ಕೊಡೆತ್ತ ಅಕಾರೊಡು ಮರಾದ್ ಬುಲೆಪುಂಡು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಉಂದು 10ಡ್ದ್ 15 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರೊಗು ಬುಲೆಪುಂಡು.^[೧] ಇರೆತ ಕಬರುಲು ಮೆತ್ತೆನೊಡು ಮೆನ್ಕುನ ಮಾಸ್ ಬಣ್ಣೊಡು ಇಪ್ಪುಂಡು. ಪೂವು ಒಂಜಿ ರೀತಿದ ತಡೆವೆರಾವಂದಿ ಗಾಟ್ ಪರಿಮಲೊ ಇಪ್ಪುಂಡು.^[೨] ಬುಕ್ಕೊ ಬೊಲ್ದು ಬುಕ್ಕೊ ತೆಲಿ ಮಂಜೊಲು ಬಣ್ಣೊ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಲತ್ತ್‌ಕಾಯಿ ಪಚ್ಚೆ ಇತ್ತ್‌ದ್ ಉಲ್ಂಗ್‍ನಗ ಗಟ್ಟಿಯಾದ್ ಮಂಜೊಲು ಬಣ್ಣೊಗು ಬರ್ಪುಂಡು. ಕಾಯಿದ ಮಿತ್ತ್ ಉದ್ದೊದ ಎತ್ತರೊ ತಗ್ಗ್‌ಲ್ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಕಾಯಿದ ಉಲಯಿ ಗಟ್ಟಿಯಾಯಿನ ಅಂಚನೆ ಉದ್ದೊದ ಬಿತ್ತ್‌ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಉಂದು ಮರ್ದ್‌ಗ್ ಸಕಾಯೊ ಅಪುಂಡು.^[೩]

ಅಣಿಲೆಕಾಯಿ ಪದ ಪ್ರಯೋಗೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಅಸ್ಸಾಂ : ಹೀಲಿಕಾ
ಇಂಗ್ಲಿಸ್‍ : ಟರ್ಮಿನಾಲಿಯಾ ಚೆಬುಲಾ
ಒರಿಯಾ : ಕಾರೆಧಾ
ಕನ್ನಡ : ಹಲ್ಲೆ, ಅಳಲೆ ಕಾಯಿ
ಕೊಂಕಣಿ : ಒರ್ಡೊ
ತಮಿಳು : ಕಾಡುಕ್ಕಾಯ್
ತೆಲುಗು : ನಲ್ಲಕಾರಕ
ತುಳು : ಅಣಿಲೆಕಾಯಿ
ಮಣಿಪುರಿ : মনাহী ಮನಹಿ
ಮರಾಠಿ : ಹೀರದ್
ಮಲಯಾಳಂ : ಕಾಟುಕ್ಕ
ಬೆಂಗಾಳಿ : ಹರೀತಕೀ
ಸಂಸ್ಕೃತ : ಕಾಯಸ್ಥ, ಹರೀತಕಿ
ಹಿಂದಿ : ಹರಿತಕಿ, हरड़ ಹರಾದ್^[೪]

ಲಕ್ಷಣೊಲು[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಅಣಿಲೆಕಾಯಿ ಮರ ೨೫-೩೦ ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರೊಗು ಬುಲೆಪುಂಡು. ಕಬೆ ಗೆಲ್ಲ್‌ದೊಟ್ಟುಗೆ ಮೆನ್ಕುನ ಈ ಮರ ಮಂಜೊಲು ಮಿಸ್ರೊದ ಬೊಲ್ದು ಪೂವುಲು ಕ್ರಮೇನೊ ಪಚ್ಚೆ ಕಾಯಾದ್ ಮಾರ್ಪಾಟಾಪುಂಡು. ಬುಕ್ಕೊ ಪರ್ಂದ್‍ನ ಕಾಯಿಲು ಕಂದು ಬಣ್ಣೊಗು ತಿರ್ಗುಂಡು. ಅಂಚನೆ ಕಾಯಿದ ಮೈ ಗಟ್ಟಿಯಾಪುಂಡು. ಇಂಚಿತ್ತಿ ಕಾಯಿನ್ ಕೊಯ್ದ್ ಉಲ್ಂಗಾದ್ ಪೊಡಿ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಮಸ್ತ್ ಮರ್ದ್‌ಗ್ ಗಳಸುವೆರ್.

ಅಣಿಲೆಕಾಯಿ ಮರ್ದ್[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಆಯುರ್ವೇದ ಶಾಸ್ತ್ರೊಡು ದಿಂಜ ಚರ್ಚೆ ಆಯಿನ ವಾತ, ಪಿತ್ತ, ಕಫೊ ಸಮಸ್ಯೆನ್ ನಿವಾರಿಸವುನ ಪರಮ ಮರ್ದ್‌ ಗಳಸೆಡ್ ಉಂಡು. ನಿಗಡಿ, ಚೆಮ್ಮೊ, ಜ್ವರ ಇಂಚಿತ್ತಿ ಸಾಮಾನ್ಯೊ ಬೇನೆಲೆಡ್ದ್ ಕಾಮಾಲೆ, ಅಸ್ತಮಾ, ಮೂಲವ್ಯಾಧಿ, ಬುಕ್ಕೊ ಎದೆಬೇನೆದಂಚಿತ್ತಿ ಗಂಬೀರೊ ಬೇನೆಲೆಗ್ ಅಣಿಲೆಕಾಯಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಮರ್ದ್‍ಂದ್ ಗಳಸೆಡುಂಡು. ಸರ್ರೊದ ಒವ್ವೇ ಬಾಗೊಗು ಗಡಿಕುಲು ಅಂಡ ಅಣಿಲೆಕಾಯಿದ ರಸೊ ಲೇಪನೊಡ್ದು ಬೇನೆ ಕಮ್ಮಿ ಮಲ್ತೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಮಾಂತ ಚರ್ಮರೋಗೊಲಾಯಿನ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ಬುಕ್ಕೊ ಫಂಗಸ್‌ಲೆಂಚಿನ ರೋಗಾಣುಲೆನ್ ನಿಯಂತ್ರಿಸಯೆರೆ ಅಣಿಲೆಕಾಯಿ ಪಂಡ್‍ದ್ ಮಲ್ತಿನ ವೈದ್ಯ ಪದ್ಧತಿ ಆದಿತ್ತ್ಂಡ್.

ಅಣಿಲೆಕಾಯಿದ ಉಪಯೋಗೊಲು[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಅಣಿಲೆಕಾಯಿದ ಪೊಡಿನ್ ನೀರ್‍ದೊಟ್ಟುಗು ಕಲಡದ್ ಬಾಯಿ ಮುಕ್ಕುಲಿತ್‍ದ್ ಉಬಿಂಡ ಬಾಯಿಬೇನೆ, ಬಾಯಿಹುಣ್ಣು ಬುಕ್ಕೊ ಕೂಲಿದ ವಸಡುಗು ರಾಮಬಾಣೊ.
ಜೀರ್ಣಶಕ್ತಿನ್ ಎಚ್ಚ ಮಲ್ಪೆರೆ, ಬಂಜಿ ಕಟ್ಟ್‌ನೆನ್ ಸರಿಮಲ್ಪೆರೆ ಉಂದು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ.
ಮಾಂತಾ ಪ್ರಕಾರೊದ ಕಣ್ಣ್‌ ಬೇನೆಗ್ ಅಣಿಲೆಕಾಯಿ ಉಪಯೋಗ.
ಪುಲ್ಯಕಾಂಡೆ ಅಣಿಲೆಕಾಯಿ ಕಸಾಯೊನು ಪರ್ಪುನೆಡ್ದ್ ಸರ್ರೊದ ಉಷ್ಣತೆ ಸಮತೋಲನಡ್ ಇಪ್ಪುನ ಒಟ್ಟೂಗೆ, ಸರ್ರೊಡು ಸೇರೊನುನ ಅನಗತ್ಯ ಚರ್ಬಿನ್ ಕರಾಪುಂಡು.
ಲೈಂಗಿಕ ತೊಂದರೆ ಬುಕ್ಕೊ ನರದೌರ್ಬಲ್ಯೊಗು ಪಂಡಿ ಮರ್ದ್.
ಬಂಜಿನಕುಲು ಅಣಿಲೆಕಾಯಿನ್ ತಿನೆರೆ ಆವಂದ್. ದಾಯೆ ಪಂಡ ಇಂದೆನ್ ತಿಂದ್ಂಡ ಗರ್ಬೊ ಜಾರುಂಡು ಪನ್ಪುನ ಹಿರಿಯೆರೆ ಅಬಿಪ್ರಾಯೊಲು ಉಂಡು.

ಅಣಿಲೆಕಾಯಿ ಪುಟ್‌ದ್ ಬುಲೆಪುನ ಜಾಗೆ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಟರ್ಮಿನಲಿಯಾ ಚೆಬುಲಾ ಭಾರತ, ಶ್ರೀಲಂಕಾ, ಭೂತಾನ್, ನೇಪಾಳ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ, ಮ್ಯಾನ್ಮಾರ್, ಕಾಂಬೋಡಿಯಾ, ಲಾವೋಸ್, ವಿಯೆಟ್ನಾಂ, ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ, ಮಲೇಷಿಯಾ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ, ಬುಕ್ಕೊ ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್ ಸೇರ್‌ನಂಚ ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯೊಡು ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ಚೀನಾಡ್ ಉಂದು ಯು ಯುನ್ನನ್‍ಡ್ ಉಂಡು ಬುಕ್ಕೊ ಫುಜಿಯನ್, ಗುವಾಂಗ್ಡಾಂಗ್, ಗುವಾಂಗ್ಕ್ಸಿ(ನನ್ನಿಂಗ್), ಅಂಚನೆ ತೈವಾನ್(ನಾಂಟೌ)ಡ್ ಬುಲೆಪುಂಡು

ಭಾರತೊಡು ಉಂದು ಹಿಮಾಲಯೊದ ಮೂಡಾಯಿಡ್ 1,500 m (4,900 ft) ಎತ್ತರೊಡು ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಸೊಡು, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಬುಕ್ಕೊ ಅಸ್ಸಾಂಡ್ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ಈ ಮರ ಉತ್ತರ ಭಾರತೊದ ಮಧ್ಯ ಪ್ರಾಂತ್ಯೊಲುಗಳು ಬುಕ್ಕೊ ಬಂಗಾಳದ ಕಾಡ್‍ಲೆಡ್ ಅತ್ತಂದೆ, ಕರ್ನಾಟಕೊದ ಮಲೆನಾಡ್ ಪ್ರದೇಸೊಲಾಯಿನ ಮಡಿಕೇರಿ, ಕುಡ್ಲ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುಂಡು. ತೆನ್ಕಾಯಿದ ಮದ್ರಾಸ್, ಬಡೆಕಾಯಿದ ಬೊಂಬಾಯಿಡ್ ಉಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಬುಲೆಪುಂಡು.^[೫]

ಅಣಿಲೆಕಾಯಿಡುಪ್ಪುನ ರಸಾಯನಿಕೊಲು[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಅಣಿಲೆಕಾಯಿಡ್ ಚೆಬುಲ್ಯಾಜಿಕ್, ಆಯಾಸಿಡ್, ಚೆಬುಲಿನಿಕ್ ಆಯ್ಯಾಸಿಡ್ ಬುಕ್ಕೊ 'ಕಾರಿಲೇಜಿನ್' ಇಂಚಿತ್ತಿ ರಸಾಯನಿಕೊಲೆನ್ ಪತ್ತೆ ಮಲ್ತೆರ್. ವಿಸ್ತಾರವಾಯಿನ ವೈವಿದ್ಯೊಪೂರ್ಣ ಗುಣೊಕುಲೆ ಬಗೆಟ್ ಅಧ್ಯಯನೊದ ಅಗತ್ಯೊ ಉಂಡುಂದು ತಜ್ಞೆರೆ ಅಬಿಪ್ರಾಯೊ.

ವಾಣಿಜ್ಯೊ ಉಪಯೋಗೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಭಾರತೊಡು ದಿಂಜ ಆಯುರ್ವೇದ ಕಂಪೆನಿಲು ಅಣಿಲೆಕಾಯಿ ಮಿಸ್ರೊದ ಮರ್ದ್ ತಯಾರ್ ಮಲ್ತ್‌ದ್ ಅಕ್ಲೆನ ಬೇತೆಬೇತೆ ಉತ್ಪನ್ನೊಲೆನ್ ಅಂಗಡಿಡ್ ಮಾರಾಟೊ ಮಾಲ್ಪುವೆರ್. ಅಯಿಟ್ ಇತ್ತೆ ಮಾರಾಟೊಡುಪ್ಪುನ ಕೆಲವು ಮರ್ದ್‌ದ ಬ್ರಾಂಡ್‌ಲೆನ್ ತಿರ್ತ್ ತೊಜ್ಪಾಯಿಲೆಕೊ ತೂವೊಲಿ :