ಡೋಗ್ರಿ ಬಾಸೆ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯರ್ದ್
ಡೋಗ್ರಿ
  • Script
  • Dogr
  • 𑠖𑠵𑠌𑠤𑠮
  • डोगरी
  • nastaliq
  • ڈوگری
ಬಳಕೆಡುಪ್ಪುನ ಪ್ರದೇಸೊಲುಭಾರತ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ
ಪ್ರದೇಸೊಜಮ್ಮು ಪ್ರದೇಶ, Western ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಪಂಜಾಬ್
ಮೂಲ ಬಾಸಿಗೆರ್೧.೬ ಭಾರತದowu ಮಿಲಿಯನ್
ಡೋಗ್ರ ಅಕ್ಕರ್
ದೇವನಾಗರಿ
ಪರ್ಷಿಯೋ-ಅರಾಬಿಕ್ ಲಿಪಿ (ನಾಸ್ತಾಲಿಕ್)
ಮಹಾಜಾನಿ (ಚಾರರಿತ್ರಿಕವಾದ್)
Official status
Official language in
 ಭಾರತ
ಬಾಸೆದ ಸಂಕೇತೊಲು
ISO 639-2doi
ISO 639-3doi – inclusive code
Individual codes:
dgo – ಡೋಗ್ರಿ ಸರಿಯಾದುಂಡು
xnr – ಕಾಂಗ್ರಿ

ಡೋಗ್ರಿ (ಪುದರ್ ಡೋಗ್ರಾ ಅಕ್ಖರ್; ದೇವನಾಗರಿ : ಡೊಗರಿ ; ನಸ್ತಾಲಿಕ್ : Nastaliq|ڈوگری ; IPA: [ɖoːɡɾiː] ) ಪನ್ಪುನವು ಪ್ರಾತಮಿಕವಾದ್ ಭಾರತೊದ ಜಮ್ಮು ಬುಕ್ಕೊ ಕಾಶ್ಮೀರೊದ ಜಮ್ಮು ಪ್ರದೇಸೊಡು ಪಾತೆರುನ ಇಂಡೋ-ಆರ್ಯನ್ ಬಾಸೆ. ಪಡ್ಡೋಯಿ ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಬಡೆಕಾಯಿ ಪಂಜಾಬ್,[೨] ಬುಕ್ಕೊ ಈಶಾನ್ಯ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಪಂಜಾಬ್‌ದ ಪಕ್ಕೊದ ಪ್ರದೇಸೊಲೆಡ್ ಪಾತೆರುನ ಎಲ್ಯ ಗುಂಪುಲೆನ್ ಹೊಂದ್ಂಡ್.[೩] ಉಂದು ಡೋಗ್ರಾ ಸಮುದಾಯೊದ ಬಾಸೆ. ಗ್ರೇಟರ್ ದುಗ್ಗರ್ನ ಐತಿಹಾಸಿಕೊ ಪ್ರದೇಸೊಡು ಪಾತೆರೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಇತ್ತೆ ಕಥುವಾ, ಜಮ್ಮು, ಸಾಂಬಾ, ಉಧಂಪುರ್, ಬುಕ್ಕೊ ರಿಯಾಸಿ, ಈ ಜಿಲ್ಲೆದ ನಿವಾಸಿಲು ಕಾಶ್ಮೀರಿ, ಹಿಂದಿ, ಉರ್ದು ಬುಕ್ಕೊ ಪಂಜಾಬಿ ಪಾತೆರುವೆರ್. ಡೋಗ್ರಿ ಪರದೇಸೊದ ಪಹಾರಿ ಬಾಸೆಲೆ ಗುಂಪುದ ಸದಸ್ಯ ಬಾಸೆ.[೪] ಇಂಡೋ-ಯುರೋಪಿಯನ್ ಬಾಸೆಗ್ ವಂತೆ ಡೋಗ್ರಿ ಟೋನ್ ಉಂಡು.[೫] ಉಂದು ಬೇತೆ ಪರದೇಸೊದ ಪಹಾರಿ ಬಾಸೆಲು ಬುಕ್ಕೊ ಪಂಜಾಬ್‌ದೊಟ್ಟುಗೆ ಪಟ್ಟೊನುನ ಲಕ್ಷನೊ ಉಂಡು. ಉಂದು ದಿಂಜ ಪ್ರದೇಒಲೆನ್ ಹೊಂದ್ಂಡ್, ಮಾಂತಲಾ 80% ಡ್ದ್ ಎಚ್ಚ ದ್ವನಿ ಹೋಲಿಕೆನ್ ಹೊಂದ್ಂಡ್ (ಜಮ್ಮು ಬುಕ್ಕೊ ಕಾಶ್ಮೀರೊಡು).[೬]

ದ್ವನಿಸಾಸ್ತ್ರೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಸ್ವರೊಲು[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಎದುರು ಬಾಗೊ ನಡು ಪಿರವು
ಮುಚ್ಚಿದ್
ಕೈತಲ್-ಕೈತಲ್ ɪ ʊ
ಕೈತಲ್-ನಡು ə
ದೆತ್ತ್‌ನ-ನಡು ɛː ɔː
ದೆಪ್ಪುಲೆ
  • ಈ ತಿರ್ತ ಸ್ವರೊಲೆ ಮೂಂಕುತ ಮಾರ್ಪಾಟುಲು / IPA|ĩ ũ ẽ õ ɛ̃ ɔ̃ ã /.[೭]
  • ಪದ-ನಡು ಅತ್ತಂಡ ಪದ-ಅಕೇರಿ / IPA|n / ಸುರೂಕು ಆನಗ ಸ್ವರೊ ಸಬ್ದೊಲೆನ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಮೂಂಕುದ ಸಹಾಯೊಡು ದ್ವನಿಸವುಂಡು.
  • / IPA|ʊ / ಒಂಜಿ /a/ ಸ್ವರೊ ದ್ವನಿತ ಸುರುಕು ಆನಗ [ IPA|ʊᵛ ] ನ್ ಹೊಂದುಂಡು.
  • ಪದ-ಅಕೇರಿ / IPA|aː / ನ್ ಪಿರವುದ ಸ್ವರೊ [ IPA|ɑː ] ಪಂಡ್‌ದ್ ತೆರಿಯೊನೊಲಿ ಬುಕ್ಕೊ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತೊ [IPA|äː] ದ್ವನಿತ ಕಡೆಕ್ ಪರಿಪುಂಡು.[೮]

ಲಿಪಿ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ಡೋಗ್ರಿ ಲಿಪಿ ಮಾದರಿ

ಡೋಗ್ರಿನ್ ಮೂಲತೊ ಪರತ್ ಡೋಗ್ರಾ ಅಕ್ಕರ್ ಲಿಪಿಡ್ ಬರೆತೆರ್. ಟಕ್ರಿಡ್ ಮಾರ್ಪಾಟ್ ಆಯಿನ ಆವೃತ್ತಿ.[೯] ಈ ಲಿಪಿನ್ ಮಾರ್ಪಡಿಸದ್ ಆವೃತ್ತಿನ್ ಜಮ್ಮು ಬುಕ್ಕೊ ಕಾಶ್ಮೀರೊದ ಮಹಾರಾಜ ರಣಬೀರ್ ಸಿಂಗೆರೆನ ಆದೇಶಡ್ದ್ ರಚಿಸಯೆರ್. ಇಂದೆನ್ ಬುಕ್ಕೊ ಡೋಗ್ರಾ ಅಕ್ಕರ್ ಪಂಡ್‍ದ್ ಲೆತ್ತೆರ್.[೧೦] ಅದಿಕೃತ ದಾಕಲೆಲೆನ್ ಈ ಪೊಸ ಲಿಪಿಡ್ ಬರೆತ್‌ನೆ; ಅಂಡಲಾ ಉಂದು ಸಾಮಾನ್ಯೊ ಡೋಗ್ರಿ-ಪಾತೆರುನ ಜನೊಕ್ಲೆಗ್ ಪತ್ತ್‌ಜಿ. ಇತ್ತೆ, ಭಾರತೊಡು ಡೋಗ್ರಿಗ್ ಅದಿಕೃತವಾದ್ ಮಾನಾದಿಗೆಡ್ ಇಪ್ಪುನ ಲಿಪಿ ದೇವನಾಗರಿ ಬುಕ್ಕೊ ನಿಜಾದ್ ಮಾತ ಡೋಗ್ಇ ಸಾಹಿತ್ಯೊನು ಅಯಿಟ್ ಪ್ರಕಟಿಸದೆರ್.

ಮಾದರಿ ಪಟ್ಯೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

ತಿರ್ತ ಪಟ್ಯೊ ಮಾನವ ಹಕ್ಕ್‌ಲೆ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕೊ ಗೋಸನೆದ ಆರ್ಟಿಕಲ್ 1 ಡ್ ಬತ್ಂಡ್.

ಡೋಗ್ರಿ ಲಿಪಿ ವಿದೊಲು
ಡೋಗ್ರಿ (ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿ) ಸಾರೇ ಮನುಖ್ಖ ಮೇಹ್ಮಾ ತೆ ಅಧಿಕಾರಂ ದೇ ಬಿಷೇ ಚ ಜನಮೈ ಥಮಂ ಸುತೈಂತರ ತೆ ಬರೋ. ಉ'ನೆಂಗಿ ಬುದ್ಧಿ ತೇ ಜಮೀರೈ ದೀ ದೇನ ಥೋಯಿ ಏ ತೇ ಉ'ನೇಂಗಿ ಆಪೂಂ-ಬಿಚ್ಚೇ भावै कन्नै बाहार करना लोड़डा ऐ।
ಡೋಗ್ರಿ (ಪರ್ಸೋ-ಅರೇಬಿಕ್ ಲಿಪಿ) سارے منکّھ میہما تے ادھکاریں دے بشے چ جنمے تھماں ستیںتر تے بروبر ن۔ ا'نیںگی بدّھ تے جمیرے دی دین تھہوئی اے تے ا'نیںگی آپوں-بچّیں بھائیچارے دے بھاوے کنّے بیہار کرنا لوڑدا اے۔
ಡೋಗ್ರಿ ಲಿಪ್ಯಂತರ (ISO 15919) ಸಾರೇ ಮನುಕ್ಖ ಮೈಹ್ಮಾ ತೆ ಅಧಿಕಾರೆಂ ದೇ ಬಿಷೆ ಕಾ ಜನಮೈ ತಾಮಂ ಸುತೈಂಟರ್ ತೇ ಬರೋಬರ್ ನಾ. U'nēṁgī ಬುದ್ಧಿ ತೇ ಜಮಿರೈ ದಿ ದೇನ್ ಥೋಯಿ ತೆ u'nēṁgī āpūṁ-biccēṁ bhāīcārēdē bhāhāvāṛkaranai by.
ಡೋಗ್ರಿ IPA [saːɾeː mənʊkːʰə mɛ́ːmaː t̪eː əd̪ɪ̀kaːɾẽː d̪eː bɪʃeː ʧə ʤənəmɛː t̪ʰəmãː sut̪ɛːnt̪əɾ t̪eː bəɾoːbəɾ nə ‖ ʊ́nẽːgiː bʊ́d̪ːɪ t̪eː dʒəmiːɾɛː d̪iː d̪eːn t̪ʰòːiː ɛː t̪eː ʊ́nẽːgiː aːpũːbɪʧːẽː pàːiːʧaːɾeː d̪eː pàːvɛː kənːɛː bjəàːɾ kəɾənaː loːɽəd̪aː ɛː ‖]
ಇಂಗ್ಲಿಸ್ ಅನುವಾದೊ ಮಾಂತ ಮಾನ್ಯೆರ್ ಸೊಸಂತ್ರವಾದ್ ಬುಕ್ಕೊ ಮಾನಾದಿಗೆ ಬುಕ್ಕೊ ಹಕ್ಕ್‌ಲೆಡ್ ಸಮನಾದ್ ಪುಟ್ಟ್‌‍ದೆರ್. ಅಕುಲು ವಿವೇಚನೆ ಬುಕ್ಕೊ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿನ್ ಹೊಂದ್ಂಡ್ ಬುಕ್ಕೊ ಸೋದರತ್ವೊದ ಮನಸ್ಸ್‌ಡ್ ಒರ್ಯಗೊರಿ ವರ್ತಿಸವೊಡು.

ಉಲ್ಲೇಕೊಲು[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]

  1. "The Jammu and Kashmir Official Languages Bill, 2020". prsindia. 23 September 2020. Retrieved 23 September 2020.
  2. "Dogri". Ethnologue (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2022-07-15.
  3. Cultural Forum. India (Republic) Ministry of Scientific Research and Cultural Affairs. 1970. p. 24.
  4. Masica, Colin P. (1993). The Indo-Aryan Languages. Cambridge University Press. p. 427. ISBN 978-0-521-29944-2.
  5. Ghai, Ved Kumari (1991). Studies in Phonetics and Phonology: With Special Reference to Dogri. Ariana Publishing House. ISBN 978-81-85347-20-2. non-Dogri speakers, also trained phoneticians, tend to hear the difference as one of length only, perceiving the second syllable as stressed
  6. Brightbill, Jeremy D.; Turner, Scott B. (2007). "A Sociolinguistic Survey of the Dogri Language, Jammu and Kashmir" (PDF). SIL International. Retrieved 11 March 2016.
  7. Cite web |title=Dogri |url=http://lisindia.ciil.org/Dogri/Dogri.html |access-date=2021-12-09 |website=lisindia.ciil.org
  8. Phonology and Grammatical Sketch
  9. Pandey, Anshuman (2015-11-04). "L2/15-234R: Proposal to encode the Dogra script in Unicode" (PDF).
  10. "NammeDograAkkhar" (PDF).