ಸಿದ್ದವೇಸ ನಲಿಕೆ
ಸಿದ್ದವೇಸ ತುಳುನಾಡ್ದ ಅರಾಧನಾ ನಿಲೆಟ್ ನಲಿಪುನ ಒಂಜಿ ನಲಿಕೆ.[೧] ಈ ನಲಿಕೆನ್ ಸುಳ್ಯ, ಕಡಬ ದ ಗೌಡ ಜಾತಿತಕುಲು ತುಳುತ್ತ ಸುಗ್ಗಿ ತಿಂಗೊಲ್ತ ಪುಣ್ಣಮೆತಾನಿ ಮಾಲ್ಪುವೆರ್. ಊರುತಾ ಗೌಡೆರ್‌ನ ಇಲ್ಲ್‌ಟ್ ನಡಪುಂಡು. ಸಿದ್ಧವೇಷೊಗು ಸರಿಪೋಪುನ ನಲಿಕೆ ಅವು ಪುರುಷ ಜೋಕ್ಲೇನ ನಲಿಕೆ ಅತ್ಂಡ್. ಉಂದೆತ್ತ ಪಾಠಂತರತ ಲೆಕೊ ಉಪ್ಪುನಾ ಜೋಗಿ ನಲಿಕೆ ಮಡಿಕೇರಿಟ್‌ಲಾ ಉಂಡು.[೨]
ಪ್ರಸರಣೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ತುಳುನಾಡ್ದ ಸುಳ್ಯ, ಕಡಬ ತಾಲೋಕುಲೆಡ್ ಸಿದ್ಧವೇಷ ನಲಿಕೆನ್ ನಲಿಪುವೆರ್.
ಜಾತಿ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ಗೌಡ ಜಾತಿದ ಜವನೆರ್ ಸಿದ್ಧವೇಷೊದ ಪ್ರದರ್ಶನೊ ಕೊರ್ಪೆರ್.
ಕಾಲೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ಸುಗ್ಗಿ ಪುಣ್ಣಮೆದ ಪೊರ್ತುಡು ಈ ನಲಿಕೆದ ಪ್ರದರ್ಶನೊ ನಡಪುಂಡು.
ಚರಿತ್ರೆ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ಸಿದ್ಧವೇಷ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಬೊಕ್ಕ ಅಯಿನಾ ನಿರಶನ ಅತ್ ನಡಪುಂಡು. ಸಿದ್ಧವೇಸತ ಸನ್ಯಾಸಿ ವೇಷ ಮದ್ಯಕಾಲತಾ ಕರ್ನಾಟಕಟ್ ಮಸ್ತ್ ಪುಗರ್ತ್ಂತೆಡ್ ಬತ್ತಿನವು ಪಾಶುಪತ ಸನ್ಯಾಸಿ. ಡಾ.ಚಿದಾನಂದ ಮೂರ್ತಿಲೆನ ಪ್ರಕಾರ ಸಿದ್ಧ ಮಠದ ಸಿಷ್ಯರಾಯಿನ ಜೋಗಿಲು ಪಾಶುಪತ ಶೈವರುಂದು ಪಣ್ಪೇರ್‍.
ನಲಿಕೆದ ವಿವರಣೆ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
- ಗೌಡ ಜಾತಿದಕುಲು ಊರುಗೌಡೆರೆನ ಜಾಲ್‍ಡ್ ಅತ್ತಂಡ ಊರುದ ದೈವ ದೇವೆರೆನ ಚಾವಡಿಡ್ ಗುಂಪಾದ್ ಸೇರುವೆರ್.
- ಏಸೋದಗುಲು - ಅಜಿ, ಏಳ್ ಜನೊ ಜವನೆರ್ ಸಿದ್ಧವೇಷೊದ ನಲಿಕೆಗ್ ತಯಾರ್ ಮಾಲ್ಪುವೆರ್. ಒರಿ ಬಟ್ರೆನ ವೇಷೊ ಪಾಡುವೆ. ನಾನೊರಿ ದಾಸಯ್ಯನ ವೇಷೊ ಪಾಡುವೆ. ಒರಿನ ಜವನೆರ್ ಸಿದ್ಧವೇಷೊದ ನಲಿಕೆದಕುಲು.
- ನಲಿಪುನಕುಲು ಸುತ್ತಾದ್ ಉಂತುವೆರ್. ಡಿಂಬಿಸಾಲೆಂದ್ ಲೆತ್ತ್ ಪಂಡೊಂದು ನಲಿಪುವೆರ್. ನಲಿಪುನಗ ಒರಿ ಸಿದ್ಧವೇಷೊದ ಪದೊ ಪಂಡೊಂದು ಪೋಪೆ. ಆ ಪದೊತ್ತ ಒಂಜಿ ಎಲ್ಯ ಭಾಗೊ ಇಂಚ ಉಂಡು.
ಸಿದ್ದುಲಿಂಗ ಮುದ್ದುಲಿಂಗ - ಸಿದ್ಧವೇಸೋ.
ನಾವು ಯಾವೂರು ಯಾವ ತಳ - ಸಿದ್ಧವೇಸೋ.
ನಾವು ಕಾಶೀಯ ತಳದವ್ರು - ಸಿದ್ಧವೇಸೋ.
ಪದೊ ಪನ್ನಗ ಒರಿನ ನಲಿಕೆದಕುಲು ಸಿದ್ಧವೇಸೋಂದು ಒಟ್ಟಾದ್ ಪನ್ಪೆರ್. ಸುತ್ತಾದ್ ಉಂತುದು ಸುತ್ತು ಸುತ್ತು ನಲಿಪುವೆರ್. ಪ್ರತೀ ನಾಲ್ ಪಜ್ಜೆಗ್ ಸುತ್ತಾದ್ ನಲಿಪುನಕುಲು ಒಂಜೆ ಕಡೆಕ್ ನಡೂಕು ಬತ್ತ್ ಸೇರುವೆರ್. ಅಪಗ ಅಕುಲು ಮಾತೆರ್‍ಲಾ ಒಟ್ಟಾದ ಚಪ್ಪಾಲೆ ತಟ್ಟುವೆರ್. ಪೆರ ಅಂಚನೆ ಪಿರವು ಪೋಪೆರ್. ಇಂಚನೆ ದುಂಬು ಪಿರವು ಪೋವೊಂದು ಪದೊಕ್ಕು ಸರಿಯಾದ್ ನಲಿತೊಂದು ೨೨ನೆ ಚರಣೊಗು ಬನ್ನಗ ನಾವು ಶೃಂಗೇರಿ ಮಠದಿಂದ - ಸಿದ್ಧವೇಸೋ ಪನ್ನಗ ಅಲ್ಪನೆ ಕುಲ್ಲುದಿತ್ತಿನ ಸನ್ಯಾಸಿ ಒರೋನೆ ನಲಿಪುನಕುಲೆನ ನಡೂಕು ಬರ್ಪೆ. ಆಯನ ಕೈಟೊಂಜಿ ದಪ್ಪೊದ ಕೋಲುನು ಕುಟ್ಟುಂದು ಜಾಲ್‍ಡ್ ಒಟ್ಟೊಟ್ಟುಗೆ ಸಿದ್ಧವೇಷೊ ನಲಿಪ್ಪುನಕುಲು ನಲಿಪ್ಪುವೆರ್. ಅಪಗ ಬಲತ್ತ್‌ಗ್ ಬಟ್ರ್‌ಲಾ ಎಡತ್ತ್‌ಗ್ ದಾಸಯ್ಯೆಲಾ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪೆರ್. ಸನ್ಯಾಸಿ ಬತ್ತ್‌ನೆಡ್‍ದ್ ಬುಕ್ಕೊ ಸಿದ್ಧವೇಷೊ ನಲಿಪುನಕುಲು ನಲಿಕೆನ್ ಬಿರ್ಸಾದ್ ನಲಿಪುವೆರ್. ಸನ್ಯಾಸಿ ನಡೂಟು ನಲಿತೊಂದು ಕುಂಟೊಂದು ಅಹಹಾ... ಓಹೊಹೊ... ಕುಹುಹೂಂದು ಅಸಂಬದ್ಧವಾದ್ ಅಡ್ಡನೀಟೊ ಬಲಿಪುವೆ. ಜಾಲ್‍ದ ಎಡತ್ತ್ ಬಲತ್ತ್ ಇತ್ತಿನ ದಾಸಯ್ಯೆ, ಬಟ್ರ್ ಅಕ್ಲೆನ ಬೇಲೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ದಾಸಯ್ಯೆ ಜಾಗಟೆ ಬೊಟ್ಟೊಂದು ಸಂಕೊ ಉರಿಪ್ಪುವೆ. ಬಟ್ರ್ ಮಂತ್ರೊ ಪಂಡೊಂದು ಪೂಜೆ ಮಲ್ತಿನಂಚನೆ ನಾಟಕೊ ಮಲ್ಪುವೆ. ಸನ್ಯಾಸಿ ದಾಸಯ್ಯನ್‍ಲಾ ಬಟ್ರೆನ್‍ಲಾ ತಮಾಸೆ ಮಲ್ಪುವೆ. ದಾಸಯ್ಯನಂಚನೆ ಸಂಕೊ ಉರಿಪ್ಪುನ ಸಬ್ದೊ ಮಲ್ಪುವೆ. ಬಟ್ರೆನಂಚನೆ ಮಂತ್ರೊ ಪನ್ಪೆ. ಲಕ್ಕ್‌ನ ಕುಣ್ಣೆನ್ ಅಕ್ಲೆನ ಮೇಲ್ ಮುಟ್ಟಾಯರ ಪೋಪೆ. ಇಂದೆಡ್‍ದ್ ದಾಸಯ್ಯಗ್ ಬಟ್ರೆಗ್ ಅವಮಾನಿಸವೆ. ಸನ್ಯಾಸಿನ ಉಪದ್ರೊನು ತಪ್ಪಾಯರಾದ ರಡ್ಡ್ ಜನೊಲಾ ಜಾಲ್ ಇಡಿಕ್ಕ ಬಲಿಪ್ಪುವೆರ್. ಅಕೇರಿಗ್ ತಪ್ಪಾವೊಂದು ಜಾಲ್‍ಡ್‍ದ್ ಪಿದಾಯಿ ಪೋಪೆರ್. ಈತೆನೆ ಪೊರ್ತುಗು ನಲಿಕೆದಕುಲೆನ ನಲಿಕೆಲಾ ಉಂತುಂಡು. ಪದೊತ ೪೩ನೆ ಸಾಲ್‍ಡ್ ಬರ್ಪುನ ನಮ್ಮ ಕೈಯನ್ನಾದ್ರೂ ತುಂಬಿ ಕಳುಹಿ ಪನ್ಪುನಾಡೆಗ್ ಪದೊ ಕುಣಿತ ರಡ್ಡ್‌ಲಾ ಉಂತುಂಡು.[೩]
ಸಿದ್ಧವೇಷೊ ನಲಿಕೆದ ವೇಷಭೂಷಣೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
- ಸಿದ್ಧವೇಷೊ ನಲಿಪುನ ಜವನೆರ್ ತರೆಕ್ಕ್ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣೊದ ಮುಂಡಾಸ್ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಮುಂಡಾಸ್‍ದ ಒಂಜಿಕೊಡಿನ್ ಬಲತ್ತ ಕೆಬಿತ್ತ ಮೇಲ್‍ಡ್ದ್ ಪುಗೆಲ್‍ಗ್ ತಾಗುನಂಚನೆ ನೇಲ್ಪಾವೆರ್.
- ಬೊಳ್ದು ಕುಂಟುದ ಕಚ್ಚೆ ಕಟ್ಟುವೆರ್.
- ಸಡಿಲಾಯಿನ ಜೋಂಬ್ಲಾಸ್ ಅಂಗಿ ಪಾಡುವೆರ್.
- ಅಂಗಿಲಾ ಕಚ್ಚೆಲಾ ಒಟ್ಟಾದ್ ಸೊಂಟೊಗೊಂಜಿ ಬೈರಾಸ್ ಬಿಗಿತ್ತ್ ಕಟ್ಟುವೆರ್.
- ಬಟ್ರೆ ವೇಷಧಾರಿ ಬಜೀ ಮೈಟ್ ಸೊಂಟೊಗೊಂಜಿ ಬೊಳ್ದುದ ಕುಂಟುದ ಕಚ್ಚೆ, ತರೆಟ್ಟ್ ಎಲ್ಯ ಸೆಂಡಿ ಜುಟ್ಟು, ಎಡತ್ತ ಪುಗೆಲ್‍ಡ್‍ದ್ ಅಡ್ಡೊ ಬಲತ್ತ ಸೊಂಟೊದಾಡೆ ಬಕ್ಕ್‌ದ ಬಲ್ಲ್‌ದ ಮಲ್ಲ ಗಂಟ್‍ದ ಜನಿವಾರೊ ಪಾಡೊನುವೆರ್.
- ನಡು ಪ್ರಾಯೊದ ಒರಿ ದಾಸಯ್ಯನ ವೇಷ ಪಾಡುವೆರ್. ಮೈಕ್ಕ್ ಕೆಂಪು ಶಾಲ್ ಪೊದೆತ್ತೊಂದು ಬೊಳ್ದು ಕುಂಟುದ ಕಚ್ಚೆ ಕಟ್ಟೊಂದು, ಕೈಟ್ ಒಂಜಿ ಸಂಕೊ ಜಾಗಟೆ ಪತ್ತೊಂದಿಪ್ಪುವೆರ್.
- ಸಿದ್ಧವೇಷೊದ ಬಾರಿ ಮಲ್ಲ, ಮುಖ್ಯೊ ವೇಷಧಾರಿ ಸನ್ಯಾಸಿ. ಸನ್ಯಾಸಿ ಇದ್ಯಾಂತೆ ಸಿದ್ಧವೇಷ ನಲಿಕೆ ನಡಪ್ಪುಜಿ. ಉಳ್ಂಗ್‍ನ ಬಾರೆದ ಇರೆನ್ ಸನ್ಯಾಸಿನ ಇಡೀ ಮೇಲ್‍ಗ್ ಮೈಯಿ ತೋಜಂದಿಲೆಕೊ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಕಂಗ್‍ದ ಪಾಲೆನ್ ಸಂಕೊದ ಆಕಾರೊಡು ಮಡಿತ್ತ್‌ದ್ ತರೆಕ್ಕ್ ಮುಟ್ಟಾಲೆ ಮಲ್ತ್ ದೀವೆರ್. ಪಜಿ ಬಾರೆದ ಇರೆನ್ ಗರಗಸೊದಂಚನೆ ಕೊಯಿದ್ ಮೋರೆಗ್ ಅಡ್ಡೊ ಸುತ್ತುವೆರ್. ತೆಲುಪ್ಪುದ ನಾಲ್ ಐನ್ ಬೆದ್‍ರ್‍ದ ಕಡ್ಡಿನ್ ಜೋಡಾದ್ ನೂಲುದ ಬಲ್ಲ್‌ಡ್ ಸುತ್ತ್‌ದ್ ಸೊಂಟೊದ ಎದುರುಗು ಕಟ್ಟೊನುವೆರ್. ಈ ಕಡ್ಡಿಗುಲು ಲಕ್ಕಿದುಂತುನ ಕುಣ್ಣೆದಂಚನೆ ತೋಜುಂಡು. [ಬೇತೆ ಕಡೆಟ್ ಮಾದೆರ್‍ದ ಬಲ್ಲ್‌ನ್ ಪಿಂಟಾದ್ ಬಲ್ಲ್‌ದ ನಡೂಡುದು ಬಗ್ಗಾದ್ ಜೊತೆಟ್ಟ್ ಪಿಜಿಂಟಾವೆರ್. ಅಯಿನ ಕೊಡಿಡ್‍ಡ್‍ದ್ ಒಂಜಿ ಮರಂಗೆದಾತ್ ಉದ್ದೊ ಬುಡುದ್ ಆಡೆಗ್ ಬಾರೆದ ಬಲ್ಲ್‌ಡ್ ಬಿಚ್ಚಂದಿಲೆಕ್ಕೊ ಕಟ್ಟ ಪಾಡುವೆರ್. ಒರಿನ ಪಿಜಿಂಟಾಯಿ ಬಲ್ಲ್‌ನ್ ಗಿಚ್ಚಾವೆರ್. ಪಿಂಟಾಯಿನ ಬಲ್ಲ್‌ದ ಕೊಡಿನ್ ಸೊಂಟೊದ ಎದುರುಗು ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಅವು ಲಕ್ಕ್‌ದ್ ಉಂತ್‍ನ ಕುಣ್ಣೆದಂಚನೆ ತೋಜುಂಡು] ಸಿದ್ಧವೇಷೊ ನಲಿಪುನಗ ಈ ಕುಣ್ಣೆದ ಕೊಡಿನ್ ಏರಾಂಡಲಾ ಒಯಿಪೆರ್ಂದ್ ಅಯಿತ ಕೊಡಿಕ್ ಮುಳ್ಳು ಕಟ್ಟುವೆರ್.
ಮುಕ್ತಾಯೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
- ಜಾಲ್‍ಡ್ ಸನ್ಯಾಸಿ ಒರಿಯೆನೆ ಆಯನ ಚೇಷ್ಟೆ ಮಾಲ್ತೊಂದಿಪ್ಪುವೆ. ಕುಂಟೊಂದು, ಪದ್ಯೊಪಂಡೊಂದು, ಆರ್ಭಟೆ ಕೊರೊಂದು, ಕುಣ್ಣೆನ್ ನಲಿಪ್ಪಾವೊಂದು ಇಪ್ಪುವೆ.
- ಸಿದ್ಧವೇಷೊ ನಲಿಕೆಗ್ ಬೇತೆನೆ ವಾದ್ಯವೇಳೊಂದು ಇದ್ದಿ.
- ಸಿದ್ಧವೇಷೊ ನಲಿಪುನಕುಲು ಕಾರ್‍ಗ್ ಗೆಜ್ಜೆ ಕಟ್ಟೊಂದಿಪ್ಪುವೆರ್.
- ಕೆಲವು ಕಡೆಟ್ ಮುಮ್ಮೇಳೊದಕುಲು ಕೈಟ್ ಗೆಜ್ಜೆ ಬೊಟ್ಟೊಂದು ಪದ್ಯೊ ಪಂಡೊಂದು ಪೋಪೆರ್.
- ರಾತ್ರೆದ ಪೊರ್ತುಗು ಪೋಪೆರ್.
ಇಂಚ ಊರುದ ಮಾಂತ ಇಲ್ಲಡೆಗ್‍ಲಾ ಸಿದ್ಧವೇಷೊ ನಲಿಪುನಕುಲು ಪೋಪೆರ್.
ಉಲ್ಲೇಕೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
- ↑ http://kanaja.in/?p=52888[dead link]
- ↑ ಡಾ.ಪುರುಷೋತ್ತಮ ಬಿಳಿಮಲೆ (1990). ಕರಾವಳಿ ಜಾನಪದ -ಸಿದ್ಧವೇಶ:ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಮತ್ತು ನಿರಸನ. ಮಂಗಳಗಂಗೋತ್ರಿ ದಕ್ಷಿಣಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ.
- ↑ ಯದುಪತಿ ಗೌಡ, ಸಂ:ಡಾ.ಕೆ.ಚಿನ್ನಪ್ಪ ಗೌಡ (2003). ಗೌಡ ಜನಾಂಗ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ - ಗೌಡರು-ಜನಾಂಗ ಮತ್ತು ಕುಣಿತ. ಬೆಳ್ಳಿಹಬ್ಬ ಆಚರಣಾ ಸಮಿತಿ, ಒಕ್ಕಲಿಗರ ಯಾನೆ ಗೌಡರ ಸೇವಾ ಸಂಘ, ಮಂಗಳೂರು.
{{commons category|Sidda Vesha,