ಬ್ರಾಹುಯಿ ಬಾಸೆ
| ಬ್ರಾಹುಯಿ | |
|---|---|
| ಟೆಂಪ್ಲೇಟ್:Nq | |
 | |
| ಬಳಕೆಡುಪ್ಪುನ ಪ್ರದೇಸೊಲು | ಪಾಕಿಸ್ತಾನ, ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ |
| ಪ್ರದೇಸೊ | ಬಲೂಚಿಸ್ತಾನ್ |
| ಮೂಲ ಬಾಸಿಗೆರ್ | ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ೨,೬೪೦,೦೦೦ (ಎಲ್ಲಾ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಒಟ್ಟು ಬಳಕೆದಾರರು ೨,೮೬೪,೪೦೦) |
ದ್ರಾವಿಡ
| |
| ಪರ್ಸೋ-ಅರೇಬಿಕ್ ಸ್ಕ್ರಿಪ್ಟ್ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಲಿಪಿ | |
| Official status | |
| Regulated by | ಬ್ರಾಹುಯಿ ಇಲಾಖೆ, ಬಲೂಚಿಸ್ತಾನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ |
| ಬಾಸೆದ ಸಂಕೇತೊಲು | |
| ISO 639-3 | brh |
 | |
en:Category:Language articles with invalid population dates
ಬ್ರಾಹುಯಿ[೧] (/brəˈhuːi / brə- brə- -ee ; Brahui; ಬ್ರಾಹ್ವಿ ಅತ್ತಂಡ ಬ್ರೋಹಿ ಪಂಡ್ದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್) ಕೆಲವು ಬ್ರಾಹುಯಿ ಸಮುದಾಯೊದ ಜನೊ ಪಾತೆರುನ ದ್ರಾವಿಡ ಬಾಸೆ.[೨] ಈ ಬಾಸೆನ್ ಸುರುಕಾದ್ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಬಲೂಚಿಸ್ತಾನ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯೊದ ನಡು ಬಾಗೊಡು ಪಾತೆರ್ಬೆರ್. ಇರಾನಿನ ಬಲುಚೆಸ್ತಾನ್, ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ್ ಬುಕ್ಕೊ ತುರ್ಕಮೆನಿಸ್ತಾನ್ (ಮರ್ವ್ ಸುತ್ತಮುತ್ತ) [೩] ಬುಕ್ಕೊ ಇರಾಕ್, ಕತಾರ್‌ದ ಪಿದಯಿ ಪಾಡ್‌ನ ಬ್ರಾಹುಯಿ ಸಮುದಾಯೊಲು ಪರಡ್‌ನ ಎಲ್ಯ ಸಮುದಾಯೊಲೊಟ್ಟುಗೆ ಪಾತೆರ್ಬೆರ್. ಯುನೈಟೆಡ್ ಅರಬ್ ಎಮಿರೇಟ್ಸ್ ಉಂದು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೊದ ಕೈತಲ್ದ ದ್ರಾವಿಡ ಪಾತೆರುನ ನೆರೆತ ಜನಸಂಕ್ಯೆಡ್ದ್ 1,500 kilometres (930 mi). [೪] ಬಲೂಚಿಸ್ತಾನ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯೊದ ಕಲಾತ್, ಖುಜ್ದಾರ್, ಮಸ್ತುಂಗ್, ಕ್ವೆಟ್ಟಾ, ಬೋಲನ್, ನಾಸಿರಾಬಾದ್, ನುಷ್ಕಿ ಬುಕ್ಕೊ ಖರಾನ್ ಜಿಲ್ಲೆಲೆಡ್ ಪ್ರದಾನವಾದ್ ಬ್ರಾಹುಯಿ ಪಾತೆರ್ನಗ್ಲಾತೆರ್.
ವಿತರಣೆ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ಬ್ರಾಹುಯಿ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಬಲೂಚಿಸ್ತಾನೊದ ನಡು ಬಾಗೊಡು, ಮುಕ್ಯವಾದ್ ಕಲಾತ್, ಖುಜ್ದಾರ್ ಬುಕ್ಕೊ ಮಸ್ತುಂಗ್ ಜಿಲ್ಲೆಲೆಡ್ ಪಾತೆರ್ಬೆರ್. ಆಮಡ ನೆರೆತ ಜಿಲ್ಲೆಲೆಡ್ ಕಡಿಮೆ ಸಂಕ್ಯೆಡ್, ಅಂಚನೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಬಲೂಚಿಸ್ತಾನ್ ಗಡಿಟಿಪ್ಪುನ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನೊಡು ಪಾತರ್ಬೆರ್. ಆಂಡಲಾ ಜನಾಂಗೀಯ ಗುಂಪುದ ದಿಂಜ ಸದಸ್ಯೆರ್ ದುಂಬುಡ್ದೆ ಬ್ರಾಹುಯಿ ಪಾತೆರೊಂದಿತ್ತ್‌ಜೆರ್. [೪] ಪರ್ಷಿಯನ್ ಕೊಲ್ಲಿದ ಅರಬ್ ರಾಜ್ಯಲು ಬುಕ್ಕೊ ತುರ್ಕಮೆನಿಸ್ತಾನ್‌ಡ್ ದಿಂಜ ಕಡಮೆ ಸಂಕ್ಯೆಡ್ ಅಡೆಂಗ್‍ನ ಬ್ರಾಹುಯಿಸ್ ಉಲ್ಲೆರ್.
ದ್ವನಿಶಾಸ್ತ್ರೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
ಬ್ರಾಹುಯಿ ಸ್ವರೊಲು ದೀರ್ಗೊ /aː eː iː oː uː/ ನಡುತ ವ್ಯತ್ಯಾಸೊನು ತೋಜವುಂಡು. /aː eː iː oː uː/ ಬುಕ್ಕೊ ಸಂಯುಕ್ತಾಕ್ಷರೊಲು /aɪ̯ aʊ̯/ ಬುಕ್ಕೊ ಹ್ರಸ್ವ /a i u/. ನೆರೆತ ಇಂಡೋ-ಆರ್ಯನ್ ಬುಕ್ಕೊ ಇರಾನಿಕ್ ಬಾಸೆಲೆ ಪ್ರಬಾವೊಡ್ದ್ ಬ್ರಾಹುಯಿ ಹ್ರಸ್ವ /e, o/ ನ್ ಹೊಂದಿಜಿ. *e ನ್ a, ē ಬುಕ್ಕೊ i ಬುಕ್ಕೊ ∗o ಡ್ದ್ ōf, u ಬುಕ್ಕೊ a ಮೂಲ ಉಚ್ಚಾರೊಡ್ದು ಬದಲಾತ್ಂಡ್. [೫]
| ನಾಲಗೆ ಎದುರು | ನಾಲಗೆ ನಡು | ನಾಲಗೆ ಪಿರವು | |
|---|---|---|---|
| ಉನ್ನತೊ | i iː | u uː | |
| ನಡು | eː | oː | |
| ಅವನತೊ | a aː |
ಬ್ರಾಹುಯಿ ವ್ಯಂಜನೊಲು ಮೂರ್ಧನ್ಯದ ಮಾದರಿಲೆನ್ ತೋಜಾವುಂಡು. ಆಂಡ ಸುತ್ತಲ್ದ್ ಬಾಸೆಲೆಡ್ ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುನ ವ್ಯತ್ಯಾಸೊಲೆನ್ ಹೊಂದ್‌ಜಿ ಬುಕ್ಕೊ ದ್ವನಿ ಇದ್ಯಾಂತಿನ ಗರ್ಷ /ɬ/ ದಂಚಿತ್ತಿ ದಿಂಜ ಗರ್ಷೊಲೆನ್ ಸೇರೊಂದ್ಂಡ್. ಪ್ರದೇಶೊಡು ತೋಜಿದ್ ಬರ್ಪುನ ದ್ವನಿ. [೬] ವ್ಯಂಜನೊಲುಲಾ ಬಲೂಚಿದ ಪದಕ್ಲೆನ್ ಹೋಲುಂಡು. ಆಂಡ ಬ್ರಾಹುಯಿ ಹೆಚ್ಚ ಗರ್ಷೊ ಬುಕ್ಕೊ ಅನುನಾಸಿಕನ್ ಹೊಂದ್ಂಡ್.(ಎಲ್ಫೆನ್‌ಬೀನ್ ೧೯೯೩).
| ತುಟಿದ ಅಕ್ಷರೊ | ಕೂಲಿದ ಅಕ್ಷರೊ | ಮೂರ್ದನ್ಯೊ | ತಾಲವ್ಯೊ | ಕಂಟ್ಯೊ ಅಕ್ಷರೊ | ಗಳಕುಹರಿ | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ಅನುನಾಸಿಕೊ | m | n | ɳ | ( ŋ ) | ||||||||
| ತಡೆ | p | b | t | d | ʈ | ɖ | t͡ʃ | d͡ʒ | k | ɡ | ʔ | |
| ಗರ್ಷ | f | s | z | ʃ | ʒ | x | ɣ | h | ||||
| ಪಾರ್ಶ್ವ | ɬ | l | ||||||||||
| ಕಂಪನೊ | ɾ | ɽ | ||||||||||
| ಜಾರುನೆ | j | w | ||||||||||
ಉಲ್ಲೇಕೊ[ಸಂಪೊಲಿಪುಲೆ]
- ↑ Bráhuí Báşágal, Quetta: Brahui Language Board, University of Balochistan, April 2009, archived from the original on 2023-01-03, retrieved 2023-10-05
- ↑ "ಕೊರಗ ಭಾಷೆ -ಬ್ರಾಹುಯಿ ಭಾಷೆಗೂ ಸಾಮ್ಯತೆ: ಮಂಗಳೂರು ವಿವಿ ಸಂಶೋಧಕರು". www.varthabharati.in (in ಕನ್ನಡ). 26 February 2024.
- ↑ "A slice of south India in Balochistan". 2017-02-18.
- ↑ ೪.೦ ೪.೧ Parkin 1989, p. 37.
- ↑ Krishnamurti 2003, p. 118.
- ↑ Bashir 2016, p. 274.